REC
RED
G.
Re·.:!onocer desd e
lejos,
mombirl gui a•-
REDEDOR, contorno.
quaá.
RECORDAR, despertar, v. Recuerdo.
Q.
Recordar, despertar:
ricchani.
Ay.
Amajasaatha, haphutaatha.
Ar.
Nepe'n/
Entre los ranqueles,
kimtun.
G.
Mandu-á/
D-espertar,
apag .ca.
L.
T.
Sci.pc;, scipy /
Recordar a otro,
nup,
yepscipc;, nupyepscipy.
RECOSTARSE.
Q. Sirini, siricuni, sirirayani.
Ay.
Arphcatatha, alicatatha .
Ar.
Recúln.
G.
Sobre el brazo,
ayeafi cog che ylbarí /
Añeatyrú.
RECREARSE.
Q. Haucacuni.
Ay.
Phakhsarasitha.
Ar.
Cageld.uamn.
G.
&aliendo al fr esco ,
gui.ñembo pi rol boá
zeocápef
Obrando,
oñembo yoá yoá che.
rembiapó/ Oñemoapl ri tarü.
RECTO, derecho, firme.
Q. Huichaysaric, checcan sayayniyoc .
Ay.
Checa/
Estar
recto, pararse,
parado:
SAYA&A/
Rectamente,
asqui, askipta.
Ar.
Huiv.
G.
Icarapá iba.
L.
T. Estar firme,
caquéc;, caqueé/
Cosa fir-
·me,
caquép.
RECUERDO, hacer memoria.
Q. Yuyani, huaynaricuni.
Ay.
Unaya chuymattatha/
Recuerdo, dete–
nerlo, conservarlo:
HAMUNI/
Pensar, re.
cordar:
HAMUN.
Ar. Recuerdo del ausente,
cúhuellun.
G.
Mandu-á.
RECHAZAR, rehusar.
Q.Pullccaricuni, ayñircuni.
Ay.
Hanihua
satha/
Rechazar,
expulsar ,
despedir:
alispayaña.
Ar.
Rúcúun/
Entre los ranqueles,
wemun.
G. Ñemondó, yeitl.
RED.
Q. Llica.
Ay.
Caana, collancha, hisccaña.
Ar.
Cúnal, nehueñ/
Moderna,
ñewen.
G. Pizá.
L. T. Red de pescar,
nauá/
Hacerla,
nauá–
tic;, nauatiy
1
Para cargar,
uyly /
Hacerla,
uylytic;, ulylytiy /
Pequeña,
uyliciny.
' Toba.
Nalegué.
Q.
Khespichipayac :
Ay.
Uta turna tumatha.
Ar.
Huall, ollol/
Moderna,
wall, wallon,
chü•nkon.
G.
Yyere:9á ha rupí.
J.
&ea mandau rupi.
l.
Yñama rupí.
REDONDO.
Q.
Redondo como tabla,
MUYU
1
Como bo_
la,
rumppu/
Andar a la redonda,
muyuy /
El viento
arremolinado,
HUAYRAMU–
YUY /
Redondear,
muyuyy~chini/
Arco ,
redondo como aro:
ttincullpa/
Qbjeto re–
dondo y macizo:
ccururumppu.
Ay.
Molloko/
Redondillo como peón de ah–
dréz con el que jugaban
los mnos ha–
ciéndolo
andar
entre
los
dedos:
ttuu –
ttuu
o
ttuu ttuu /
Redondillo de plata que
algunos Incas solían ponerse en la frente ,
caniphu.
Ar.
MONCOLL/
Entre los indios ranquel es,
ch'innkai.
G.
Mbae
a·puá/ Agua,
carapong, apungá,
guaá /
Fonéti·.:!a y grafía modernas,
apu-á.
L .
T. Cosa
redonda ,
MAYSP/
Redondear ,
tucmaisc;.
REDUCCION.
Q. AYLLU/
Reducir,
pusampuni,
cutichim–
puni/
El
encomendero de la
reducción ,
Runayoc, Runapchapaqquen/
Mi encomen
dero,
,Chapaqquey/
El funcionario elegido
por
cada
ayllu ,
que
tiene
representa_
ción en éste:
lLACAT A.
Ay.
Hatha, AYLLU.
Ar.
AYLLA/
La reducción o m1S1on de Co–
lue o Chúmúllco por haber allí minas d e
tierra colorada:
COLúHUE1/
Nombre de
otra reducción,
MAÑEHUE/ AYLLA RE–
HUE,
reducción
de
nueve par.:!ialidades
con
un
apo
y
otros
ghulmenes/ Era
como un ducado o condado/ Tres toquia–
tos con nueve gulmenatos, indicaba, cada
uno, división intendonada de tres o múl –
tiplo de tres.
G. Tapihi ongac;ú.
REDUCIR.
Q Huñurcuni.
Ay.
Arona iyassaskhatha, huassaskhatha.
Ar.
Pileln.
G. Am6nóo/
Dicción moderna,
momichi.
REFLEJOS.
Q. Kcanchan, yllarin.
Ay.
Lupitha.
333-