Table of Contents Table of Contents
Previous Page  333 / 432 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 333 / 432 Next Page
Page Background

REC

RED

G.

Re·.:!onocer desd e

lejos,

mombirl gui a•-

REDEDOR, contorno.

quaá.

RECORDAR, despertar, v. Recuerdo.

Q.

Recordar, despertar:

ricchani.

Ay.

Amajasaatha, haphutaatha.

Ar.

Nepe'n/

Entre los ranqueles,

kimtun.

G.

Mandu-á/

D-espertar,

apag .ca.

L.

T.

Sci.pc;

, scipy /

Recordar a otro,

nup,

yepscipc;, nupyepscipy.

RECOSTARSE.

Q. Sirini, siricuni, sirirayani.

Ay.

Arphcatatha, alicatatha .

Ar.

Recúln.

G.

Sobre el brazo,

ayeafi cog che ylbarí /

Añeatyrú.

RECREARSE.

Q. Haucacuni.

Ay.

Phakhsarasitha.

Ar.

Cageld.uamn.

G.

&aliendo al fr esco ,

gui.ñembo pi rol boá

zeocápef

Obrando,

oñembo yoá yoá che.

rembiapó/ Oñemoapl ri tarü.

RECTO, derecho, firme.

Q. Huichaysaric, checcan sayayniyoc .

Ay.

Checa/

Estar

recto, pararse,

parado:

SAYA&A/

Rectamente,

asqui, askipta.

Ar.

Huiv.

G.

Icarapá iba.

L.

T. Estar firme,

caquéc;, caqueé/

Cosa fir-

·me,

caquép.

RECUERDO, hacer memoria.

Q. Yuyani, huaynaricuni.

Ay.

Unaya chuymattatha/

Recuerdo, dete–

nerlo, conservarlo:

HAMUNI/

Pensar, re.

cordar:

HAMUN.

Ar. Recuerdo del ausente,

cúhuellun.

G.

Mandu-á.

RECHAZAR, rehusar.

Q.Pullccaricuni, ayñircuni.

Ay.

Hanihua

satha/

Rechazar,

expulsar ,

despedir:

alispayaña.

Ar.

Rúcúun/

Entre los ranqueles,

wemun.

G. Ñemondó, yeitl.

RED.

Q. Llica.

Ay.

Caana, collancha, hisccaña.

Ar.

Cúnal, nehueñ/

Moderna,

ñewen.

G. Pizá.

L. T. Red de pescar,

nauá/

Hacerla,

nauá–

tic;, nauatiy

1

Para cargar,

uyly /

Hacerla,

uylytic;, ulylytiy /

Pequeña,

uyliciny.

' Toba.

Nalegué.

Q.

Khespichipayac :

Ay.

Uta turna tumatha.

Ar.

Huall, ollol/

Moderna,

wall, wallon,

chü•nkon.

G.

Yyere:9á ha rupí.

J.

&ea mandau rupi.

l.

Yñama rupí.

REDONDO.

Q.

Redondo como tabla,

MUYU

1

Como bo_

la,

rumppu/

Andar a la redonda,

muyuy /

El viento

arremolinado,

HUAYRAMU–

YUY /

Redondear,

muyuyy~chini/

Arco ,

redondo como aro:

ttincullpa/

Qbjeto re–

dondo y macizo:

ccururumppu.

Ay.

Molloko/

Redondillo como peón de ah–

dréz con el que jugaban

los mnos ha–

ciéndolo

andar

entre

los

dedos:

ttuu –

ttuu

o

ttuu ttuu /

Redondillo de plata que

algunos Incas solían ponerse en la frente ,

caniphu.

Ar.

MONCOLL/

Entre los indios ranquel es,

ch'innkai.

G.

Mbae

a·puá/ Agua,

carapong, apungá,

guaá /

Fonéti·.:!a y grafía modernas,

apu-á.

L .

T. Cosa

redonda ,

MAYSP/

Redondear ,

tucmaisc;.

REDUCCION.

Q. AYLLU/

Reducir,

pusampuni,

cutichim–

puni/

El

encomendero de la

reducción ,

Runayoc, Runapchapaqquen/

Mi encomen

dero,

,Chapaqquey/

El funcionario elegido

por

cada

ayllu ,

que

tiene

representa_

ción en éste:

lLACAT A.

Ay.

Hatha, AYLLU.

Ar.

AYLLA/

La reducción o m1S1on de Co–

lue o Chúmúllco por haber allí minas d e

tierra colorada:

COLúHUE1/

Nombre de

otra reducción,

MAÑEHUE/ AYLLA RE–

HUE,

reducción

de

nueve par.:!ialidades

con

un

apo

y

otros

ghulmenes/ Era

como un ducado o condado/ Tres toquia–

tos con nueve gulmenatos, indicaba, cada

uno, división intendonada de tres o múl –

tiplo de tres.

G. Tapihi ongac;ú.

REDUCIR.

Q Huñurcuni.

Ay.

Arona iyassaskhatha, huassaskhatha.

Ar.

Pileln.

G. Am6nóo/

Dicción moderna,

momichi.

REFLEJOS.

Q. Kcanchan, yllarin.

Ay.

Lupitha.

333-