Table of Contents Table of Contents
Previous Page  197 / 432 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 197 / 432 Next Page
Page Background

ENC

ENCLAVAR.

Q.

Tacarpuni.

Ay.

Hanchiro cchacuntatha.

Ar.

Clavantúcun .

G. Ayatícá, aycutú .

L . T.

Taclacs~,

taclacsy.

ENCOGIDO.

Q.

Kquentichini.

Ay.

·Camasa, ccuya ccuya ullinacatha.

Ar.

Estar encog-ido,

thierclen.

G. Che

i

che lbi' che ra guitécóbo.

ENCOMENDERO, v. Reducción.

.ENCONARSE.

Q.

Kqueayan.

Ay.

Chhokhrichaui

Ar.

Loglogn .

G Cheaí oñemoyro.

ENCONTRAR.

Q.

Taricuni.

hanchimathiptito.

1

Ay.

Haquisitha, haquithapitatha/

EncontraL

se con alguna persona, hallar algo,

HAQ.

HUISITHA.

Ar. Thavn.

G. Ahobayt'i, añobaytí.

ENCORVARSE.

Q.

Kcumuyachini.

Ay. La pared ,

kumuquiptatha /

Humildemen-

te, alittatha, arpattatha.

Ar.

Thompúln.

G. Ayeapá.

ENCRESPADO, v. desgreñado.

ENCUBRIR.

Q.

Pacani, pacaycuni.

Ay.

lmantatha/

Encubridor o cofre,

khopiri.

Ar. Huavuln.

G. Añomi', ay coacú ayopia.

L. T.

Nisc~t~,

niscaty.

ENCUENTRO.

Q.

Tarinacuni.

Ay.

Haquistacatha.

Ar Thavtun.

G.

Oño obai'tí eyñote, no ñómongetai'.

ENCUMBRAR.

Q.

Hattarichini

con la acep•.:!ión de levantar

1

También se dice,

hoccarini.

Ay.

Chupiro aputatha.

Ar. Huechupran.

G . Ambo ubichabeteí.

ENDEREZAR.

Q.

Checcayachini/

Lo que cae,

sayachipuni.

Ay.

Checaro mutatha.

Ar. Notúmn, norcúnon, rithocúnon.

G. Aña pengog, amo ang gatú.

L. T . Yeptymc, yeptymy;

yeput~,

yeputy.

-197

ENDILGAR.

Q.

Ricuchini.

Ay.

Taqui ullachaatha .

Ar.

Giuln.

G. Pe ayquaa bee.

ENDULZAR.

Q.

Mizqquiyachini.

Ay.

Mokhsanchatha .

Ar. Mizquilcan.

ENF

G.

Dicción y g-rafía modernas,

mojhe-é/

An-

tigua de azu·.:!arar,

aymona eiratá rehé.

ENDURECER,

endurec~rse

.

Q.

Rumiyani.

Ay.

Amaroptatha.

Ar. Yavucunoun, alpen.

G. Añemo atá, añemo poroyro.

ENEMIGO, v. contrario·, adversario.

Q.

Aucca.

Ay.

AUCA.

Ar.

Caigne/

Moderna,

kaiñe/

Enemistad,

kaiñetuwen.

G.

~bayá,

amotarey mbára, poroambotarey.

L. T. ENUNUP, pe.Jéyceaomp .

Toba.

Natac.

ENERO.

Q.

Capac raimi camay quilla.

E¡n este mes se

hacían sa·.:!rificios, ayunos y penitencias en

honor de la luna.

Ay:

Chino phakhsi.

Ar. Hualug,

con acepción d.e verano.

G.

Quara~i'

pucü,

acepción

también de ve.

rano .

ENFADAR.

Q.

Millarichicapuyqui,

ccamta millanaya–

huanmi.

Ay.

Kakotha, cchakhmitha.

Ar.

Gúdaln, nigaypuetun, úmecutun, nigay /

Enfadoso•,

gúdalve, úgentu/ PUEL, PULL–

GEN/

Ser enfadoso,

chegente.

G . Cuerai', yeahei'.

L. T.

Yceaóm~,

yceaómy.

ENFERMAR.

Q.

Uncuni.

Ay.

Ussutha, ussuto/

Enfermedad,

usu/

En–

fermar de la cabeza,

ppekeña, cchuncchu,

cchikhna ussuto,

y así se dice de otras

partes del cuerpo/ Enfermedad de

·ea–

Ientura,

puti ussuto

y se dice también de

otras enfermedades particulares,

antepo–

nién.dolas/ Enfermar "del mal de los An–

des" , ·

busco, 1lluru ussuto /

:mnfermar de

bubas,

HUANTI-USSUTO/

Enferm~~r

de

un mal "que suele dar en Mo·queg-ua con

temblor en

todo

el cuerpo''•

cusipitha,