ALL
ALLANAR.
Q.
Pampachani·
Ay. Pampachatta.
Ar. Lútumn, con la a'CepclOn de emparejar,
allanar el suelo. Lútum, la co'Sa allanada.
Lútumgen,
lútumclen,
estar
allana·do.
Thúr, thur, cos·a. igual.
G.
Amombe
y~o~oca,
allanada a pizón. Mbae
abaí amboaguíye, allanar las dificultades.
ALLEGAR.
Q.
Chayan, tantani, alleg;ar . Chayani, chaya –
muni, chayanpuni, allega.rse.
Ay. Thantatha, caritha, allegar. Siticatatha,
checachacatatha, allegars•e.
Ar . Thauln, allegar. Vú'ln, llecun, allegarse.
G.
Abahe tapé. Abá he tabagui, allegar. Azi–
ri cocoti, allegarse. Hipi
guararí añem–
boia, allegarse a, la razón.
ALLI, alfende.
Q. Cay hahuamanta.
Ay. Ucaro.
Ar.
Y.(IY
m.eu, ver allá. Allí, tefa meu,
tie
me
u.
G.
Acoípe.
AMA.
Q.
A'uñuchic.
Ay. Auñuarapi.
Ar. Moyulvoc. Moyu,
los pechos. Moyuln,
amamantar. Moyun, moyutun, mamar.
G.
Poro mocambuhára.
AMADA, v.
amar, amiga.
AMAGAR.
Q.
Camaycuni.
Ay. Amparana sauna.
Ar. Añeln, añeltun.
G.
Yró chébe, Oñemborob chébe.
AMAINAR.
afloj.a~r,
ceder.
Q. Zampayani.
Ay . Ceama queemito.
Ar. Cuvn-, thúun.
G.
Chepiratá candog.
~MANCEBARSE.
Q. Ayupunani, aipasyacuni, con respecto al
hombre. Huaynayacuni, cuando se refie–
re a la mujer.
Ay. Sipasi . chaaitha.
Ar.
Uñamtun.
G.
Mendaréra, oñemboaguazá.
L. T. La mujer,lucué, leyu«;, leyuú. El hom-
bre, uacál leyu«;, leyuú. Sin amor, misipp·
AMANECER.
Q. Yuracyan, .¡;aquitman o cacnin.
Ay.Ccantatatha.
A1·. Uúnn. Hacerse el día uúnman. M:oderna,
hün'man.
G.
Coé.
L.
T.Auayne~,
auayneei.
AMANSAR.
Q. Lllamppuchani.
Ay. Ttarphunocaatha.
AMA
Ar. Huintun. El vocablo huythun , en cam.
bio, significa corriente de río, oco1·rer el
líquido. Huythú o huythi, cuchara. Moder–
na, ñomemn.
G.
Amboaraquaá.
L. T. Nicoualecops«;· Ama.n,sador,
,domado·r,
lalá.
AMAAARSE.
Q. Una.nchani.
Ay. Yatitha.
Ar. Adelun o adeln, con acepdón de avenir–
se. Cúme
a¡~luygu
se dice de dos amigos
que se quieren o están bien, se llevan bien.
G.
Cheñyro.
AMAR.
Q. Amar haciendo bien o haciendo dones.
ccuyani. Con pasión, munapayani· Que–
riendo bien, munani. Por
inclinación
y
afecto, man soncco cani. Ct>n muestras de
tierno• amor, huayllumi. Con lástima y com–
pasión, mayhuani. Amarse a sí mismo•
y
a
lo suyo, ccuyacuni, ccuyaycucuni, mu–
naycucuni, haylluyc:ucuni. Por mucho tiem–
po, huayllurani·
Ay. Amar, amahuatha, antita chuymanitha,
antic:atatha, hihuacatatha, taquitha, muuu
hac:hatha·, huayllutha, chuymatha, huañatha.
Los últimos vo·cablos
son
nombres
con
THA. EIJl tercera persona no a:eaban en i
sino en a. Amar tiernamente, huayllutha·
Amar
haciendo bien, c:cuyatha. Amarse
uno a otro, la partícula SI interpuesta a
los verbos precedentes, sirve para esto,co–
mo amahuasitha, etc. Amarse a sí mismo
o amar
sus
cosas,
huayllusitha. Active•,
MUNAA'A. Pasivo, munataña.
Ar.Ayún igual a · querer, amar. Ayúntun, te–
ner afición y voluntad.
G.
Ahaihú.pa. Amar con ternura,
ah.ai,hú·
piú.
1
Che pialc:ú halpúpa, Simular amor,
haú haú ahaihú. (. Angaú ahaihú. Amar
de
co•razón , chepiaguibé ahaiú.
l.
Che an–
gaguibé
ahaihú.pa. Amar por querer, ay–
pota
1.
Añambotá.r. Amarse a sí mismo ,
ayeaí
hú.pa.L. T. Amarse
a.
sí mismo,
amaic:ic:~.
amaicy,
leceut~,
lec:euty. Entre sí,
amaicic:~,
IQse
amaic:y.
AMARGAR.
Q. Hayan·
Ay. Harojatha, catajatha. Amargo, HARU–
Aguas amargas, HARUMA.
-lOO-
,