Table of Contents Table of Contents
Previous Page  125 / 396 Next Page
Information
Show Menu
Previous Page 125 / 396 Next Page
Page Background

-117-

PARR~..

J.FO

CUARIO.

Del verbo UCANCAÑA, ue sin ifica estar presente.

y

UTJHAÑA, tener

y

res id ir.

Este verbo en cuanto significa estar presente, no tien e difi ·

cultad, porque quiere nominativo de la pers na que está presente

sea

1~ 2~ 3~

v. g. yo estuve presente

a

la misa el día domi

go, domingo uruna m i s ana u c anctwa; Pedro estuv –

presentr,

Pc: :lrojh

ucancanwa.

Cuando significa tener, entonces la cosa que uno tiene, se

pone en nominativo, con

ha, ma, pa, sa;

según la cosa lo pidie–

re, y el verbo en tercera persona; v.

g.

yo tengo muchos libros,

a ll ba l ibrobau utjhitu. esto es hay muchos libros míos:

tu tien es un hermanomuy sabio, humana

aneh a

c bu iman i

hilam¡¡

utjhi. Tal es la construción .o régimen

del

verbo

ut –

jhaña;

esta significación se explica también con la partícula

ni;

pospuesta al nombre; v.g. tú tienes un hermano, humaj b hi–

lani ta

w

a.

P A RR.AJi'O

QUIN1

O.

Del ve!'bo CAMACHAÑ A, que significa hacer algo.

Aunque este verbo no tiene dificultad en el régimen, quise

ponerlo aquí por causa de su significaci ón , que es ¿qué hago?

interrog :mdo; v. g. ¿qué ha rán los malos pa ra librarse del infier–

no? ñ ancana cajb cama chani infiernota khe!'piñ a –

pa taqui? Algun as veces no es interrogativo sino ·afirmativ (

y

significa dar

pen~

o 'trabajo, especialmente negando; v. g. no

darás pena a nadie, b a ni kbitirus a camacba tati . Con–

júgase como otro cualquier verbo, y admite todas partículas de

transición as{ interrogando como negando: ¿qué te hecho yo?

¿camac h s ma s a ? no me has hecho nada , haniwa c a –

m acbqui!tati