1000000220

Previous Page

Next Page

Page Background

De Causa Instrumet}tali.

Art..V.

Probatur evidenter conclusio

ex

jam posi1is : Instrumentum est causa

qua-<lam inferior, qua superior ut itur:

ergo , ur si r inst rumentum,debet prius

es5e in genere .ca us:e ,

&

hab~re

vi res

aélivas , qu<E e t:Vari possint per rno·

tionem aél u sam

cau.s:e· su perioris,

Adde, qu ud

s1

nihil viriu m ex .se ha–

b~ret'

n n distin gue retur

a

puro me–

dio; N ih!l enim eju

.adhibe retur ad

C'ausa ndum, sed tan túm sustentaret,

&

defe rre t motionem causa: principa·

lis; qu:e duo· pertinent ad rationem

puri med1i.

Obj .

r.

S:epe instrumentum unicam

aélionem elicit , ut (alamus unicam

scripcionem ; sed non habet ex se vi m

aélivam principalem

11lius aélio nis,

ha-e

enim ese aél:10 causa: principalis.:

ergo non debet ex se habere vim ac–

ti va m.

2 .

Jn instrúrnentis Divin:e vir–

tutis superfluit i!la· virt u'S aéliva; Deus

enim ea non eg e1 : ergo non est ne-

. cessaria.

Resp.

ad primum: ln illa u níca

aélione esse-aliquid responde ns viribus

aaivfa instrurne'nc i,.

&

a! iquid respon–

de-ns motioni causa: pcin 1palis :

Ut.

in

scriptione , forma art ificiosa

cha~

reél:erum responder motioni artificio–

s:e scri'bentis per calarnum;

Au,

ql!lód

t·xaratio•

sit.

tersa,

cob~re ns, •la tior~

~1bt

graci li <!lr, ad id

on fert b

la'mus

~uA

figura , duri,tie, fle xilitate ,

&€.

t!7nde ídem · non

odt: m prorsus mo–

do .scribet diversis

ala mis.

Ad

secu ndum resp ndeo :

1o

i~stru

mentis divin:e virtutis rnqui ri• vi rn ali

t¡ua rem)s aélivam; non ex

ind1gen üa

causa:: prin ipalis., sed

tH

ín

eis

salvetur

Jíatio instrumenti,

&

d i·Sl•Ínél:-io

a

pU–

J[O

medio: Unde non superfluit.

QUlESTIO

.QUINTA.

D e Causa finali.

E

TSI finis causarum nobilissirn<i

sit

.1

suaque

causalit~te

c:eceras

pr.:ecedat, pqst remo tamen Joco con–

siderat ur in Physica.; tum, q

us

causalitas est occu ltior; tum , qu.ia in

executione , ad quam maxime atten–

di r Physica, est posterior:

Ut

enim

intentio finis excitar acl motum, ita

&

ejus adeptio t.erm ina t motum. Qua:

vero de causa finali dici solent' qua–

tu or cornpleélemur articulis. In pri–

mo explicabimus , quid ,

&

quotu–

plex sit fin

is :

In

secundo, qu:e sit cau–

sa litas finis in aét u priHlo:

In

tertio,

qu:e sit causalitas finis in aél:u secun–

do : In qu,:no , qua;nam aganÍ:

prop–

ter finem.

AR T 1CU

L

U S P R I

MU

S•

Quid'

e

quotuplex sit finis?

F

lnis vocabulum varia:

sumitor:

Primo, pro

termino cont inui,

uc punBum . est finis linere. Secundo,

pm

limitibus; ut Pyrena:i v_ersus Oc–

cidentem

,:&

ver.sús Me,,ridiem.

sJU(ot fines1Gafüa:. Tertio ,

prQ

comple

tiene operis ; ut navis jam .corppl.e,.

ta,

&

apta navigat ioni, finita dicitur.

Qua

1

rto,

¡bro

consum ptione;

u r

~Vjnu

m

dicitur fi nitum, curn exaustu

st.

Quir;ito, pro desitiope·;

i.H

mors

tur

6nis

vita:. <

Sed misú

bi~,

o!f111íbus

acceptionibus, _sutñjtqr¡

h j~ 11fi 11i~,

prq

i-lla causan'¡m, qu:e

<iUidt

.&

in

vital:

a

gens ad agendum. ·

·l

FRI