0000747692

~reft.

flt J}eculari.

tenJens, fup crfpeculans. Iraque nihil aliud ex his

omni al io gradu cognitionis, ergo fpecu1atio creara ,

omnibus coll igitur fpeculationem

eífe

(

variis

in-

vt Ge ell perfeél:ior omni alia cognitione , qure non

q~a'? ~oélornm

fententiis, licct

ethimologi a no·

foerit fpeculario a,& racio euidens

priori totius

hu~

mm1s

d1fcrepantibus,in hoc tamen conuenienti bus )

ius rationis

eíl: ;

quia ratio communis ,

qu~

fuper io.r

qu_am e_xaélam, certam ,

attencam cognic ion em

gradus dicitur,

e{t

de dfentia cuiufcumque inferioris

e~1~e~t1

r_nodo procedentem rnm per cau fas ,

prin-

fecuqdum

toram,vt euidens illud axioma Log1cum

c1pia tntrmfeca, tum etiam per effeél:a,

per fr él:íori

Dici de omni

doce

e :

quis enim dubitet cornm ratio-

modo , quam opinatiue cognofcimr vt perfeéle reí

nem animalis eífe de elfemia hominis? eroo

illa ra-

natura cognofcatur ad fu:íque principia

redu~endo,

tío foperior

dl:

perfeaior omni alía

ratio n~

foperiori:.

p~r

ipfa probare, & ex penecratione

illorum

princi-

quodcunque inferius huius rationis exceder in perfe..

piorurn , qua

peeulas;onclu fiones ex

pfis

dcri-

él:ione quodcumque inferius alcerius ratio.nis imper-.

uaras conremplan.

feél:ioris:

&·

vrgernr hoc > quia rationi fuperiori per–

SECTIO

III.

Sententia

noffraprobatur.

,73

pRima concluíio : fpe cul:uio non eft cognitio qu:e–

cunqne,

g.-prob abil is,

opinatiua,

falfa,

auc

incerra,eciamfi Gíl:at in cognofcendo obieél:o.

Probatur

h~e

conclnfio racione. Primo fpeculacio

fi e eíl: perfeél:iilima omnimn, creatarum eognitio

vti

cendenria perfeél:iffima perfeél:iffirno modo in

ob~

ieél:um; fed cognitio opinatiua, & incerta, id efl:

non

certum reddens inrelleél:um,io quo eíl:, ctiam

liíl:at

cognitione veritatis, non efl: perfeél:iffima, omni–

hufque perfcB:ior: ergo calis cognirio non e/1 fpecu–

Jatio.probacur minof, quia cognitio probabilis,&

in–

cena, ctiamli

liíl:ar

in veritatis cognicione, fuperatur

quaeunqne cognitione fciétifica in perfeél:ione cer–

ticudinis euidentire,

vericatis: fiue íiíl:ar, liue non

.fiíl:at in cognofcendo fuo obiell:o,ergo

non efr

pe_rfe–

él:iilima~

& perfeél:ior omnibus cognitio , quia quod

foperarnr

alio intra idem genus perfeél:ione eífen–

tiali, non poteíl: e{fe perfeétius ornnibus, qua: conti-

11entur inrra illud genus: v.g.rninime poceíl: dici per–

feaiilimum animal eífe leonem, omnibufque anima–

libus perfeél:iorem , quia perfefüone effentiali fope–

rarnr ab homine intra genus animalis. Probarnr ma–

ior :

Illa

cíl; perfeél:iílima cognitio,

qua=

eíl: perfeél:e

in gradu perfeél:iilirno cognitionis: fed fpeculatio eíl:

huiufmodi : ergo fpeculatio eíl: perfeél:iffima cogni–

tio: probatur m:úor: Ideo Angelus vt fic eíl: perfe.

él:iffirnmn eífe omni11m fubíl:anriarum creacarum,

quia

eíl:

in grad

incellell:iuo,& fpirirnali.omniú per–

fell:iilimo

Icé

ideo vnio hypoíl:atica in fenrentia pro–

babiliffima , licct

modus fubfrantialis,

non res,

eíl: perfeél:iilimum ens,

perfel\:ius omni ente naru–

rali,

quia

cpntinerur in grado fupernamrali ornnium

perfeétiffimo. Minor Ge probarnr; quia fpeculacio

,ve

fie creara eíl:

fub

gradu perfeél:iori cognicionis,Cpecu·

latiOrJe nimirum provt abfi:rahit a diLtÍna,& humana,

ure

perfeél:ior gradus eíl: omni cognitione,

gradu

cognitionis, hoc eíl: perfeéta ra.tio communis, perfe–

feétiorque omnibus aliis, qua! in gradn cognofciciuo

funt:quod lic patee. Qgia illa ratio communis eíl: per-

feél:ior, qua! fob fe perfeél:iores fpecies continer:

fed

fpeculatio vt lic cominee cognitionem diuinam, qua

comprehendit Deus,continet vilionem beatificarn,

cognitionem, qua

fe,

Deum cognofcunt Angeli,

nat~ralern

Philofophiam, Mecaphyficam,

'Pheo–

log1~rn

qua:

perfeél:iores cogniciones

funt

omnibus

pe_c1eb~s

cognttionum: ergo. Maior

lic

probatur :

qui~

ratio rn_cius ad hoc

lit perfcétior,

vel

imper–

feébor'

fumttnr

partibns:

fed

ratio communis eíl:

rocum

pocentiale refpeél:u

fuorum

inferiorum:

err.ro

r~t10 commu~ts

perfeélior erit,

qure

habuerit

infe~

flora perfeéttora: v.g. Angelus vt fic eíl: perfell:ior

utio commu nis animali vt lic,

animal

eíl:

perfeébor rario communis lapide vt íic, quia inferio–

ra illarum excedllnt in perfeél:ione inferiora harum

ratio num communium , fed fpeculatio creara vt

eft fub gradu fp ecul ationis,quia

perfell:ior gradus

feél:iori>

latius poíl:ea dicecur, correfpondet perfe–

ll:ior differentia: contrahens enim , & concrahibile

debenr in perfeél:ione efferniali propo'niónari,& ideo

perfefüor differemia

eíl:

qu:e

contrahit Angelum vt

íic, quam animal,

lic,& fie de c;;eteris : fed inferius

non haber aliud elfe,nifi rationem fuperiorem,& dif–

ferentiá, ab ·his enim ad:l:quate conllirnicur inferius:

ergo fi illud, quod habec ra tionem fo periorem, im-.

perfell:iorern, nece ffario eLiam habec differériam im–

perfeél:iorem ; ill ud quod habec rationem fuperioren1

perfeél:iorem,habebit nece ÍÍílrio ada!quatutn

e{fo

per–

feébus ali

is, qua:

non habéc tam perfeél:am rationem

communem : ergo rpeeulatio creara

lic,qua: habet

racione fo periori fpeculationem

fic, provt abíl:rahit

creara,& increaca,qua:: perfeéhor omni

ali

a ratione

commu ni cognitionis eíl:, habebit perfeél:if;Hem ctif-.

ferentiam aliis,qu\ non

habent

talem rarionem com.-.

rnun et'n, vnde eri t perfeétior oínni cognitione crea–

ta, qua: non fuerit fpecnlario.

Vrgetur breuicer, quia fpeculatio vt fie folum

po–

teft comparari cum cognitione praél:ica vt Gc,cogni–

-tio enim vt fic ad::eqnate diuidirnr in praél:icá,& fpe-.

culatíuam fecundum aduerfarios"! fed cognitio fpecu .o

latiua perfeél:ior eíl: aiiis cognitionibus,qure

1100

func

fpeeulariure, vt

patet

manifefte ex Ari

íl:oc.6.

mee.e.

vbi

Ge ait

ver?is apercis.

Ét

honorabiLifflmum oportet

circa honorabilijflmumgenm e

ffe

;

JJecuLatiu¿¿

ita

que

aLiü

fcientiü pr¿¿ponendd!-funt:alia

liccera legir,

theoricd!- aiiii

flientiü dejiderabiLioresfunt.

vbi aperciilime,

clarif–

íime Ariftoreles ait, cognitionem f

pecul~tiuam

per–

feél:iorern effe aliis, qua: non funt fpeculatiua::

quod

confirmar D.Thom.explicws illa verba,íic dicens;fe·

cúdam rationem ponir,quét talis eíl:, honorabiliffirná

fciencia eíl: cirea honorabiliilimum genus entium,

quo continentur res diuinre: ergo cum ha!c ícientia

'lit

honorabiliilima inter omnes, quia

efi

honorabi–

lio~

cheoricis,

prius oílenfum eft,qure quidem

funt

honorabiliores praél:icis

in 1.lib. habiturn efi;ecce

verba clariilima D.Tho.aíferentis fecundum mentem

Ariíl:otelis quamcnmque cognitionern praél:icam

fuq

perari

perfeél:ione ab fpeculatiua, & ideo ait Arift.

fpeculatiure aliis fcientiis pra:ponédre funr,id eíl: pra–

lticis , quia praética quatenus difl:inguitur ab fpecu–

lariua eíl: alía abdpfa: ergo cognicio fpeculatina

fi~

perfeél:ior eíl: pra6hea

fic , quatenus talis non eít

fpeeulatiua, ve ipG aduerfarij fatenrnr.

Refpondent aduerfarij pra::cipua:: rationi, non

om–

ne,

quod eíl: (ub.aliquo gradu perfeél:iori e{fe perfe–

él:ius omnibus;qoól:

funt

fub gradu

irnper~eél:iori,

v.g.

aétus fidei fupernamral is, licct

fub

grad~

rntelleél:iuo

perfeél:iori gradn volitiuo fü,non exeedlt aétum cha-

ritatis,

qui

eíl: in gradu voliciuo.

Contra, quia non eíl: certum quod aél:us

fide1

non

excedat aélum charitatis, imo pro cerro babeo, excee

dere in perfeél:ione effemiali;&

rati~

eíl:,

fup ra di–

imus, quia ratio fuperior petit differentiam perfe–

iorem,& ideo Petrus babee differentiatn perfeél:io–

em quam fü1cephalus, quia Pettus habet radonem

communem hominis,qure perfeétior eíl: ratio ne com..

muni equi,

fub

qua eft Bucephalus:

fed aélus fidei

habet

•