0000747692

Qua=ll:.

Vtrum Dialetlica

jit

[cientia?

les quactrangulo , triangulo ,

circulo , de quibus

perfeél:iffima,

euidentiffirna fcientiaagir, Geome–

tria nimirum , eíl:o cales figura= fine entia ardfi-.

dalia.

probacionem maioris defumprnm

Ariíl:ore-

le.6.

Erhicor. cap.4. re(pondecur non bene proceden:

Hlam vniuerfalicer,

ná

in illo loco

hic. non probat

Ariíl:oteles,in hoc diíl:ingui arrem ab omnibus fcien–

tiis, quod

agant de rebus,qua:

funt

fecundum na–

turam~

illz vero non;qnia illo cap.varias differentias

addncit Ariíl:oteles, qui bus

variis, ac diuerlis fcic;n–

tiis differa,nr arres, ita vt per illurn textum male in–

teileél:um,

addultum ab aduerfariis, folu1n diíl:in–

guit Arifi:oteles aneín

fcientia narnrali , non

M<t–

thematicis,

creceris fcientiis; hoc enim patet ex

concextu

ill

ius capicis,

cextus , vbi

ait Philofo–

phus ,

at Vero CÍrca generatÍonem

lflrS

omnÚ verfatur,

in3mtionem, crmtemplationemve,

quonam modofiat

-eorum aliquid; qutt effe,

i&·

non effe pojfunt,

quorum

principium, non in eo, quod efficitur,ftd in eo eflfaciente;

nam neque eorurtt, qutt neceffario font,efl ars, neque

l!O–

rum,qutt ftcundum naturamfant, hite enim exfeipfi. ha–

bent principium'ip.fum:

Sic

Ariíl:ocel9, fupra qua=

íic

ait

D.Thomas Leél:+ dererminat maceriam arris,

- circa hoc cría facit, primo ponit arcis maceriain ,

fe–

cunde;>

quibus dífferar,tertio oílendir,cun'l quo con–

ueniat in materia, eíl:

aucem

triplex operatio,&c.

(Et

profequirnr , poíl:quam egic de duabus) tercia eft,

confücuere ipfum opus,

ideo dicir,quod ornnis ars

eíl:

circa generationem , aut circa confücutionem,

complernencum operís, quod ponitur tanquam

fi–

nis arris,

etiam circa arcificiale, id e·fl: ci(ca opera–

tionem artis,qu.i: difponit materiam;manifeíl:ar,quod.

diél:mn eft,oíl:endens diffe.,rentiam arris ad tria,primo

qui<Jem ad [ciencias dininas, & Machernaticas, qua:

fum

de his, qua: neceffitate font,vcl fiunt, de quibus

non eíl: ars;fecundó ibi oílendit differenriam ad fcien–

tiam naruralem ·, qure e-íl: de his, qua: fecundum

na–

turam,

in feipfis habenr principium motus, vt dixi

2.Phyf. quod non competir operibus artis, vt diél:um

eíl::úc

Thomas,ex quibus manifefte coníl:at,per

il–

lum texrum ab aduerfariis adduél:um minimc arcem

ab ornni fcienda diícriminari in fenrentia Ariíl:ote–

lis,ita vt nulla

lit

fcientia, qua!

poffit

agere de arrifi–

cialibus, fed .omnis debet agere neceífarió de his,qua:

fecund.um

naruram,

(eipfis habenc principiurn,

hoc enim falllffimum efi, quia in hoc texru non agit

de omnibus fciemiis,fed folurn de Philofophia, vnde

nihil

probar conrra nos.

Ad minorein prrecipui fyllogifmi negamus, quod

. fyllogifmus non petat, raliter fieri, quia, vt bene ad..

no tac P.Suarez

rnm.mcc.difp.8.feét. 5.nmn+ Dia–

leébca ideo diélar fyllogiímum eífe cali modo

fi.

' gura coníl:rue11dum , quia ryatura fyllogifmi

hoc

par

íl:ular, igicur fecundum fe,& abíl:rahendo ab exiíl:en.

tia, non ideo fyllogi(mus calicer efi coBfiruendus,

quia Logica hoc diél:at, fed potius ideo hrec fcienti :

hoc diél:at , talémque idGEam propenit anifici , qui¡

ipfe

fyllogifmus ex

poíl:ulat talem perfell:ionem

?rdine

fuum finem;ratio eft quia fcientia praél:ica

mea racione, qua praél:ica eft,

vt fcienda conlide–

re~ur,

nitirur principiis primis

p~r

notis ex quibus

~ltqua

furnuncur ex definidone obieéti,

prima pro–

prietare illius; hrec autem fecundum fe,& abfrrahen- .

do ab cxiíl:entiá, conueniunt obieéto ex intrinfeca

natura fua, fine caufalitate talis

fcie11tire;qu~a

vero il–

lud idem obieétum quoad exiíl:entiam eíl: eftell:ns ta–

lis fcientire fecundum illum íl:atum haber principium

intrinfecum in nobjs,

menforatur

fcicntia : nam

dopliciter poteíl: fy llogifmus

modus fciendi com.

parati

Logicam,vno modo in racione cognitionis.

alio modo in ratione caufa,aut efficientis, aut exern

Ildeph. de Peñajiet, P

Tom.1.

plaris, vt eft idrea artificis,

hoc quidem pofie riori

modo cognicio prall:ica,licut

elt

cau(a,ita eíl: menfura

fui obieél:i, vt babee rationem effeél:us ; priori aucem

modo miríirnc,

quia

fub

ea confiderarione non eíl:

caufa iptius, fed mera cognitio, qure, vt íic folum

eíl:

menfurata, 'quia ·eft mCKa rnpra:fencatio inremío,.

nalis obieél:i,

obielturn in fe

en,

ex fe ita

poíht·

lar repra&ncari.

Ad certium concedo maiorem,

ni::go minorcm,

vt patee

diétis,

probationem minoris nego

fop ..

pofiturn, quod raciones, quas adoerfariu-s vocat pi:o–

príecates, quá(que coníiderat

l~ogica

ex natura ope4

rarionem inrelleél:us prouenir..nt abfolnce per ema–

nationum ; hoc enim propde vocatur prouenire,

fed

prouenir

incelleél:u Logica informaco mediis

re~

gulis

prrecepcis,qu~

ad id foppcditat ipfa.habend..

bus

operationibus incelleél:us mere paffiue) vnde

potius

Logica ín

iplis

aébbus proueniunc, quam

ipfa

Flacura aél:uum ,

íic illa: proprietates non

percinent

conlideracionem fcientia! n.imralis;

íi

aurém naturalicer

illa:

proprietates prouenirenr ab

aél:ibus ex

fo,,&

intrinfece per emauacionern, abfolu

te penineret coníideracio illarum ad Philofophurn;

curn autem non proueniant

illis fecundurn for..

mam,

ira dicam,

naturarn illorum

aC\:uum,

non

peninet coníideratio illarum proprieratum ,

nifi

1llam

facultacem , ad quam pertinet agere de

fonpa,

qua effiunnt tales raciones,& proprietaces, quia ac–

c~!forium

fequicur principale,

propriecares

e!fen~

uam, cum autem forma fyllogHbca,ad quam fequun–

tur

illre

raciones,

proprietates , pertineat

Lo–

gicam, eciam confideratio illius perrinebit ad ipfam, .

vnde

conllderatio proprietarnm , in effeél:uum,

qua:

illarn, vt ralem fequirur, ve videre

eít

aurq,

argento,

lapidibµs pretio(is,

quibus dua: proe

priecaces

dancur,

alia!, qua: fequnntor nacuram,

formam fobíl:antialem illorutn,

confideratio ha–

rum prnpriecatum tam peninet ad Philofophiam,

q.uarn confideratio forma naruralis; aliz enim pro..

prietates dantur, qure fequuµmr, proueniuntque

non

forma narurali, itd ex forma: anificiali indu..

da in aurum ,

arg~ntum

ab argent ario,

vel

auri–

ferario, verbigracia forma coronde,

quam íequi–

tur tanquam propriecas effe aptam capitibus Regis,

honoraréque perfonas, qua:

illa

conde~oranmr

;

cla–

rius forma vaíis, ad quam foquirur aptitndo ad liquo–

res continendos,

ali

re,

qure proprietates non per..

tinent ad Philofophia¡n, fed ad inducentem formam

arcificialem: ftc hrnilicer proprierares narurales

pro–

uenientes in aél:ibus

natura proJ:)fia all:uum ' qu;e

quafi

forn,u

naturalis eíl:, perrinet ad

confideratio~

nem naturalis Philofophi; proprierates autem, qua:

fequuncur ad forrnam Logir.1m , v;gr. definicionis,

iuillonis,& argurnentationis,non ad Philofophum,

fed ad Logicam trall:ationem pertinenr,qui!l accdfo·

riurn fequitur principale.

Vnd~

dernoníl:rationes,qure

circa

has

proprict~tcs

fium

etiarn peninebunt ad Logicam, nam

licer

illre

demoníl:rationes fundemur in coníideratione naru-

.raliú operationurn,nihilominus cum hccc coníideratio

non

lit

pra:cipua,& prrefcise de talibus

operationibu~

fecundum fuarn natnram,fed de

illisquarenu~

habent

talem formam Logicam racione cuius. tales proprie–

tates aB:ibus c:onueniunt, ideo demoníl:rationes in

tali confideratione fundatre, non ad Philofophiarn,

fed

ad Logicam pertirrenr ; quibus facile diluitur

co-

ta vis argurnenti.

Ad quanum concedo maiorem,&

t~ego

minorem:

in omnibus enim partibus Logica demoníl:ratiue

pro.,

cedit : nam in parre Analicica hanc conficit

demon~

frrationem: omnis fyllogifmus, qui confrat ex veris

protmiffis

immediatis, geoerat fcientiam;fed de-

monílra

•