Logica
Difp.
I.
probatur, quia Angelus haber
perfeá:itf~mam,
&.:i–
goroíiffimam [cienciam de non
~bfolure
neceífarns;
verbi gratia de
hoc
numero homtne,
de
hoc numero
motu Iocali, de hoc numero mundo,
&
Angelo,
&
de ha.e numero exifrentia illorum, quia ve diflingui–
rur ab e:xiíl:encia Dei , conringens eíl:; confequen–
tia, in qua eíl: toca difficultas, fic probarur;quia ideo
participar Angelus illam radonem propriam fcienria:
circa ea, qua: non funt neceífaria fimplicirer, non
quia efr Angelus, alias Angelus incapax etfec fidei,
&
opinionis circa omnia obieéb, eciam fupernaturalia,
cum refpeél:u illorum omnium etiam
Gr
Angelus,
quod in Theologia maximum abfurdum
eíl,
[ed quia
procedit modo euidenci ,
&
cerriffimo circa illa; at–
qui Logica procedir circa foum obieél:um modo eui–
demi,& cerriffimo per demonfrrationem
qu~
quia ef–
fenrialicer demonlhacio
ea,
efr propria,& rigorofiffi–
ma cognirio euidens,
&
fcienria aétualis: ergo Logi–
ca,qua: hoc modo procedit, apta efr panicipandi,imo
pardcipat hanc rationem prnpriiffimam fcienrire
circa fuum obieél:um , etiam
íi
non
effec iimpliciter
neceífarium.
'4-3
Co'nfirmatur; quia cogf'litio,
qua
cognofcit Ma·
thematicus eclypfim futuram, ell cognitio fcientifi–
ca circa obielt:um quod erit,
&
non
eíl:
limpliciter
necelfarium, vnde non folum Angelus participat
e o–
gnitionem [ciendficam circa obieétum quod abfolu–
te efl: concingens, eclyplis enim, cum dependeat
ex
mocu cc:elorum media Yoluntate libera
Ang~li
gu–
bernatoris contingens eíl: , & non nece!faria
fon–
plicicer.; & ratio quare
part~cipat
Mathemacicus
hanc fcienciam, efr propter euidendam, quam ha–
ber circa illud obieél:um : ergo íimilicer Logicus
ctlm habeat euidentiam circa foum obieél:um ,
habebit,
&
parcicipabir fcientiam circa illnd ob..
ieétum, licct 6c comingens
&
non iimplicirer ne-
celfarium.
,
44
Q!!arto 6c probatur. Aétus volunraris quarenus
ad bene viuendum referunrur, cadunt fub aliquam
vere, ac propric fcientiam difünétam
a
Phyfica,
qure
de narura. eorum agir, fub moralem videlicet: igirur
&
aél:ns· intelleél:us quarenus ad ditferendum fpe–
éhnr,
&
quarenus dirigibiles
func
fecundum reétam
formam -,
&
figuram fyllogizandi, cadenc
fob
pecu–
liarem aliquam, verl, & proprie diél:am fcienriam
difünltarp a fcientía de anima qua:
de
eorum natura
difputar; (ed
h<Ec
nulla
eíl:
ali
a,
qCJarn Dialeél:ica,quia
fola Dialeél:ica agit de dirigendis aél:ibus in reétum
dilferendi
mo~um:
ergo.
·
45
Confirmatur, cum aliquid vilo modo
fir
reél:e,alio
non reé1:e, poreíl: reddi caufacur reél:e fiar, cur irem
non
relte per principia indemonfirabilia, & euiden–
cia, qnam caufam qui reddiderir, verc, ac proprie
eius rei fcientiam aífeq1rntus erit. ; nos aucem reél:e
diíferimus aliquando,alias peruersc,
&
viciosc: dan–
cur igirur caufa:, cur reél:e incerdum di!feramus, in–
terdum non reéte ; fed Dialeél:ica has caufas red–
dic,
&
acríngir hoc per immediata,
&
euiden.tia
principia : ergo eft vcrc'
&
proprie diéta fcien–
_cia.
SECTIO
IV.
Argument11
ndueYfarior11-m dijfo!11untur.
De -,natura
DialeElic~.
Ad minorem difünguo
illam;
non poteft dari
47
fcicncia, quz per fe,
&
primario agar de illis, conce-
do ; qua: primario agat de rebus realibus
&
fec.unda-
rio agat de enribus rarionis,
&
fecundis ínrentioni–
bus, nego ; vr in exemplo Metaphylicre pater.
Ad
probacionem minoris,licet non
lit
contra nos,
48
refpondeo dicendo curo
P.
Vafq.I.
p.
diCp+
non mi–
m1s perfeébm cognitionem poíle effe de fingulari–
bus,
&
coBcingencibus, quam de neceífariis,
&
vni ...
uerfalibus,
(i
ea
Ge
euidens, vr re vera eífe poteft,
ac
proinde illorum po!Te eífe fciemiam, ea dnmtaxat
condicione,
ve
h~c
euidemia habearur
ex
principiis
lingularibus per difcnrfum aliquem ; fi enim habere..
rur fine difcuríu, potius effet inrelleél:us, quam fcien–
ria, ea ramen racione vulgo dicitur, fcientiam debere
dfc
de vniuerfalibus, quia illa vt plurimum porunt
no bis eífe euidemer noca lumine narnrali, & ita cer..
ca,
hoc ell perperuz veritatis, vt nunquam nos falle-
re poffi11t;ca:terum li aliquorurn íingularium,
&
con–
ringencium habererur euidei:s noticia, vt re vera
ha–
beri porefr,& quibufdam poíiris per difcurfum aligua
euidens cognitio colligarur,cur illius proprie,& vere
non eric fcienria? ficut Afirologis, vt fupra diximus,
vfo venir,motus enim horum,& vniufcuiufque orbis,
occurfus afüorum,& adfpeél:us euidencem habenr de–
monfrrarionem>non igicur repugnat vere'
&
propric
effe fcientiam contingentium,
&
fingularium, quo–
rum affeébones,etiam futura: euidencer, ac ceno co–
gnofci poífunr;quo circa
fi
Deus comrnunicaret eui–
denciam lingularium, qua: fola fide credimus,
ve
In–
ca.rnationis, glorificarionis, &c. Inde poífent deduci
concluGones eoidentes
&
neceffarire,
ve
quod Chri-
íl:us
duas habuerit volumares, quod
fuerir
riíibilis,,
&c. hanc doéhinam rradidilfe videtur
D.
Thomas
plerifque in locis,quam ex illis haufiffe, eamque cra–
diditfe videcur Caieranus §.ad primum, inquit enim
de Incarn:.nione,
&
aliis fecundum fe conriugenribus
poífe e!Te fcíenriam , quia quarenus fobieél:anrur
fcienria: Theologic;e, func nece!Taria, intelligir racio-
ne reuelationis fidei ; ficuc inquit de conringenri-
bus fcienciam
Dei
eífe po(fe.
Ad fecundam concedo primam parcem maioris,
49
.& difünguo fecundam,non ex nobis,
&c.
quoad exi–
ftentiam & aél:ualicatem,nego;quoad elfemiarn,ita ve
.
ex
foa elfentia,& propriis,& intrinfecis principiis pe..
tant hoc modo decerminaro exifrenciam, concedo.
Duplicirer enim potefl aliquid ex nobis habere prin–
cipium,primo, vr in noíl:ra pocellare
lir
producere,&
non producere rem,& hoc modo eriam obieéh fcien–
tiarum praéticar,um ex nobis habem principium,
in
quo non
difl:ing~1icur
obieétum ·arcis, & obieétum
fcientix: alio modo ex nobis haber res principium
ita vt natura illius rei babear principia> qure calirer,
&
non alicer
prodnci
petanr, imo vr exigunc talia
principia,debér produci,& nó alio modo:v.g.circ.ulus.
R_uadranglllus,angulus,& homo,&c. qure omnia licec
pabeant principium
ex
nobis quoad aétualitatcm,ni–
¡hilominus ira pecunt
ex
inreróis principiis produci
~.cum
talibus
pr~dicatis
eífentialibus,vr ex fuppolitio–
ne,quod produce illa,fic
&
non alicer,ve nacura ipfo-
:
rum
petir,debeo producere,quod non habent alía ar–
t
ificialia:v.g.galerus,calceamenrum,
&
pallium,
&c.
qure·non
pemnt
calicer,
&
non alicer ex fua natura
prodl;lci-, fed ad libirum hominnni hoc,. velillo, imo
in
infinitum modis produci poífunt, quod adeo ve·
46
AD
primum argumencum nego maiorem; falfif-
mm
ell,vt noíl:ra in vohmrare ficum
lit
producere
il-
limmu eít, tocam Dialedicarn confumi in
[e..
la indeterminare hoc, vel illo modo producendo,
cundís intencionibus, quia primario de aél:ibus in-
quia ralia arcificialia non habent ex
fe
dererminara
telleétus_1~eali~er
dirigibilibus agic, fecundario,
& .
principia,qure hunc modum pocius, quarn
alimñ
exi–
redué'torte agtt
de fecnndis
intencionibus · ficut Me-
fiendi pecanr,& de his ait Arifroreles,non dari fcien–
t~ph.yúcus
agit reduétorie,
&fecundario'de
entera-
\ ,tiá;non enim abfolmc negar
de
quocunquearrificiali
uoms.
.:
dari
[cientiam,alias manifefre conuincererurArillore-.
i
les