0000747692

Logica

Difp.VI

§0,id

~te

jint principia,&c.

videbamr,vt Ariíloteles pra:beret notitiam ornnium,

qua! ad

fcienciarn generandam

fonc

necelfaria. Dein..

de, quia ille generac'im dixit, omnem noH:ram nod–

tiai:n fieri difcurfiuam ex prcrextíl:enti cognitione,vbi

videcur loqui de prremiffis,

medio, nam a!fenfus

pr~miffarmn

funt

caufre concluíionis ; ergo ctiam

conduíionem antecedunt ; ergo Arifl:ocelei non

fo–

lmn

Joquitur de

pr~cognitis

ame cornplecam de-·

monfirationem ,

fed

etiam de

pr~cognitis

anee con–

clufionem demoníl:randam; ex quo etiam

fierí

vide–

cur plura elfe prn:cognica quam

cría,ve

ratio.dubican–

probar.

;

ihilominus admiffa D.Thomae expoficione,

quz

probabilis eíl:

tria

canrnm e!fe préecognita defenden–

dum

efl: ad primam

[ecundam rationem dDbitandi

refpondeo, Ariftocelem comprehendilfe

rnediurn,

prremiffas nomine principiorum ;

ita

docet fan6H1s

Thomas h1c Je6b..

rertium;concedo pra:cedere de–

bere iudicium cenum honitatis confequenria:,

qure

eíl: forma demoníl:rationis, liccc enim quis veras

eíTe

cognofcac,G carneo ignorec eas diíponere,& ordinare

in formam illarioFlis bona: pra:cipue, non pocerir

a(.

fenriri dernonílracion'i , ha:c tamen cognitio bonita–

tis confequencire non eíl: poíl:erioriftica de qua lo--iui–

rnr Philofophus,

fed

prioníl:ica; ex quo conílac tri,a

folum e(fc pra::cognita.

Sed

ob1icies vltra numerara e!fe copulam pra:co·

gnofcendam.

Refpondeo hanc cognofci in

ipfa

conclulio11e de-

mc:míl:rata, ad id enim demoníl:rationem formamus,

fciamus fobiell:o przdicatum conuenire.

DISPVTAT. VIII.&XVII.

~id

e§

jint principia commu–

particul<-tria

Logia,

e§

quomodo eú rvti debea Lo–

_g1cu1,

1p[áque

inte!!tgere.

multi fine qui

principiis in

communi egerinc,

arcam~n

nullus, ve

vidi, de communibus,

pamcularibus

Logica: principiis egir,

quomodo eis

vti

debeamus,quod <lenuo excogüarum

vobis trado quippe neceffarium, vt fcienc1fice doéhi–

nam

Logic~

calleacis.Vniuerfa enim euidenria,& cer–

tic1,1do [ciencia:, quibus to ra effencialis eius perfeého

confiílit,ad frincipia canquam ad fonrcs rc:ducuntur,

quibus

deíl:icuancur fapientia: operam nauances

Andabatarum more in Logica: circo oppugnabunc,

vero ipforum clariffimo lumine offundancur) omnes

ignoranri:r renebrre euanefcenc, iníl:rnll:úfque fcho–

laíl:icus ad culmen fapientia:

procu~dubio

perueniec.

Secundo , principiuni fignificat initium reí, .licut

vniras dicirnr principium

m~meri,

& punltum lmea:,

ica

ipfe Auerroes ; .

anima.

Vltirno lignificat agens, vel mouens, vt.docet

ipfe

Amhor.

de anima,

it,em

Met. ait lignificare ter–

minum alicuius reí.

Bree

funt íignificata,

mrnc

au–

tem principij vt íic ddinitiones ab Arifiotcle tradi-

tas accipitt.

Ql!aruor definitiones principij

communi ah

An·

ílorele cradic:r reperiunrnr. Prima definido eíl: quam

r-radidit

Poecica, c.7. hoc modo. Principium eíl: il–

lud. qnod poíl: aliud neceffarium

efr,

poíl:

illud

aurem

aliud

narnm

eíl effe & fieri,

fed

hrec racio priocipij

vr aduercic Aoerrocs connenic proprie rei foccdliua:,

quantre.

Secunda definido efi,quam cradidi t lib.5 .de gener. 7

animalium,cap.7.qua:: fic Ce haber. Principium

eíl:

il–

lud quod efi cau

1~1ultornm,

fed

pl'ius nulla eíl: cau–

fa.

Sed

ha::c dcfinitio folum conuenit principiis pro-

pr e

ca~fanribu_s:

Tenia definrno eíl quam mbun lib.

.Phy(rex.41.

Principia

Cunt

qua: neque fiunt

aliis ,

ne.q~e

ex al–

termris,(ed omoia ex illis. ba=c autern definmo

folum

conuenit principiis generati onis.

~arca

definitio, (eu porius ddcnptto

vntu~r~altf-.

lima

craditor ab Ariíl:o rele

.Phy(c.1.

fic.

ere

dlud

primum vnde alíquid aut

fic

am eíl:, aut cognofcitur;

dicimr primum, quia princi ium

aliquo cetro no?'

pra:cedirnr, quo ll

pra!cedacur, rattone qua pu:ced1-

mr non erit principiurn: addi cur ill a particula, vnde

aur

e(l,

&c. ad

includ nda omnia genera eornrn qua:

polfunr habere principia,& quoniam liic propriiílime

:igimus de principiis cognicionis, c::eteris reli6bs íic

nirnr in communi.

Principium eíl: 1llud

quo cognitio alicuius

depen~

det:

vniuerfoli er de[c ipcum principium in com–

muni diuidicur. Primo

complexum,

incomple–

xum, íic vniuerCa periparheticorum

fchola.

Principiurn incomplexum eíl: illud fimplex ex quo

I l

ali

dependent in fui cognitione,quo modo rationali-

tas eíl: principium rifibdicatis,quia huius cognirio ab

illa depender. Princípium complexum íic definiuit

riíl:oceles:eíl: propo füio immediatademoníl:racionis,

hoc incellígarur explicar quid

!ir

propolitio im–

mediara;

ait propofitionem imrnediat11m

elfe qua

non

elt

ali a prior per quam fcilicet probari poffir

priori, vt cít, v.g. h:i:c propolitio. Demonlhatio eft

fyllogifmus faciens fcire,

vcl

hzc, animal eíl: viuens

fcnlibile qua: immediara

efi:,

quia nulla d:uur prior

propoGtio perqu:1m

poffir

priori demoníl:rari.

Complexum principiurn alilld eíl: communi!Iimmn

omnibus fcienciis quaie eíl illud; quodlibet eíl:

vel

non

efi;

huic enim principio nirunrnr orones fcien–

tia=, nequc eft magis proprium vnius

quam

alcerius;

aliud

eft commune 11on ommbus ,

(ed

rnnlris fcien–

tiis quale eft illud; íi

a:qualibus a:qualia demas,,

qua: remanen

funt

xqu~lia,

de qno docet

Ar~oteles

aptari mnlcis fcienciis

'Ced

non

lib

re'

vcl

placi-

...____________ tum,

fed ica vt apud proprium cuiufcurnque

fob-

Q_y

S T I O

ieél:um commodc applicernr,

conrrahacur, Gmili-

~id

Jit

principium

communi,

quotuplex?

Voniam hoc nomen principinm a:quiuocurn,

.reu_potins analogum eíl:, vt

ait

Damafc. contra

Man1.pnus varias

huius nominis Ggniticationes

euol·

uere oper!épretium duxi.

Pri.rn.o,

fign~ficat

nomen principiLJm caufam, licct

p~1~c1 p1um vm~er_Ca_li~s

íir Pater enim

~rern us

prin–

c1p1~m e~

Verb1 d1ui_n1, non tamen

caufa

ipfius, hanc

iigmficauonem tradit Auerroe¡

.Met. corn. 4 .

cudine rationis, proportionéque, nam , v.g. princi–

pio illo vtitur Geomerra limitan o ad propnum

fub–

i,eél:um tnagnicudinem nimirnm, ve, verbi gracia,

~qualibus

magnirudinibus requales magnitudi–

nes <lemas,

qure

remanenr funt requales, item ,

Arichmetica vtirur illo accominodate ad numerum.

Alia

funt

principia propria aliquaru1

(cienciarum,,

qt1ibus

illre

Ícientix folurn vtu ncu r; erunt vero pro–

pria principia, quando coníl:ic rinc

definirione

fubieél:i,

propria paffi..rne ;

nam

fubieéh1m

paf–

fiones, ira fon epropria alicl.lius fcienti:r, vr

li1b

ea ra·

one i.His

folum competanr, vr,

verbigracia.

h_o:

eíl:

pr111e1pmm