Logica Difp.
V.
&
X
l V.
De
-effec1ib141
'DeinonflrationiJ.
phyfice,
&
in
toto rigore agendum
lit,
veruc:1
e(fe
&
1+
ff.de.nox. Cnm
hu~u[modi
fcjencia
cul~~
vacet
quod denu: medium incer illas: fi autem omnis de-
1.37.ff.cfe d1uer.reg. In ed1lto quoque, fi famtha fur-
rnoníl:ratio qure non eíl: per caufam reducatur ad de-
ru.m feciífe dicetur, [ciente Domino
a
familia furtum
monfirationem
a
poíl:erie>ri, vt docent D.Thomas
&
faétum accipimus , fi
fcit~ir,
&
prohibere potuit
1.1 .§.
Ariíl:oteles: dicimus non dari medium ínter
illas,qui~
fcienriam,ff.G fam.furr.feciíf. In ediél:o de Tributaria.
bus facile refpandetur difliculcatibus.
pro fcient,ia accipirur, qux haber & patientiam
~non
11
Sofom
refiat pro co
mplemento huius difputationis
etiam voluntatem. Non enim velle deber Domrnus,
declarare : an altera
ha.mmdemoníl:rationum alce-
fed non velle. Si igimr fciuic, & non proteftatus
lit.
ram iu,uare poffic, & qno paéto id contingac:
quod
nec comradixeric, cribucoria tenebitur tanquam
eo
eíl: inquirere an dari poffic vcilis circulus.
fcienre negado geíl:o leg.1.
§.
fcienriam ff. de tribut.
1 ;
Circulus nihil aliud et1 [ecundum omnes, quam
in
ediéto.~re
in fraudem creditorum -hrec verba,fci-
redargutio,
feu
probacio conclufionis per prremiífas:
ene
e ce, íic accipimus confcio , & fraudem partid-
&
iterum pra:miífarum per concluGonem, ita ve ipfa
panre,
non enim fcire folum,fed
&
fraudis participem
conclufio.aífmnaeur ve prcemi!fa ad probandum prre-
e!fe
o
porteel.
1o.inprinc.& §.quod ait Prree.ff.qure in
tnHfam
negacam, ve qnando dicimus, omne animal
fraudem cred.
In
eo quod dicimr dies bonorum
pof-
difcurGuurn
eíl:
admiraciuum : omnis horno eft ani-
feilionis pecendre fciemibus cedere,Ícientia accipirnr,
mal difcurGuum: ergo omnis hamo eíl:animal admi·
non qure iurifprudentibus iníit,
fed
ea, quam quis
ratiuum, &c.
íi
negecur minor, Gquis eam fic probec
aut per
Ce
habeac ,. aut confolendo peritiores adfequi
omnis
homo
eft admiraciuus, ornne animal difcurfi-
poilic
l.
1. §.vlt. ff.quis ordo in bonor. poffeff.
uum eíl: admiratiuum : ergo omnis homo e!t animal
His iurifperirorum fciencire acceptionibus fubfcri-
1
difcurfiuum: hic fane committie viciofum circulum
bic
D.
Fulberrns CarnocenGs, dum ait, iure optimo
ve air Ariíl:oceles in hoc lib. 1. cap. 3.
&
ratione oíl:en·
cumulum vircutum, qnibus beatimdinis coronam,&
dir. Q!!ia pr;:emiífre Cune notiores concluGone: ergo
brauium comparamus, veram fcientiam fanltoruin-
fi
ipCa fOnclulio fumicur
ve
pr:Erniífa erit notior ,
&
que fapientiam fcriptura nominar.
ignocior, notior quando eíl: prremiífa; ignodor qL1an-
Via ad Deum e!t (ciencia, inquic Hugo de
iníl:icu- )
do et1 concluíio. Deinde conclulio fcientifica habet
tione nouiriorum,
qu~
ad iníl:irucionem rell:e, & ho-
a
przmiffis totam foam euidenriam, & certitudinem;
neíte viuendi perrinet, eít di(ciplinre bonitas,
&
bea-
ergo non poteíl: concribuere przmiffis.
titudo, per fcientiam itur ad difciplinam,
&
per difci-
14
Poceíl: ramen aliquando conringere, quod conclu-
plinam icur ad bonirarem, per bonitatem ad beacitu-
lio, quia
efr
aliquis effeétus, qui in
fe
clare videri po-
dinero ; ad reél:um, faíl:igiumquc perducant , hanc
tcíl: nouam aliquam,
&
maior.emeuidenciam acqui-
acceptionem Ciceronis verb.i primo de natura Deo-
rat, & cune licirus erit regreífus & circulus inter has
rnm vbi hrec aurea protulit verba. Sanll:itas autem eft
demoníl:rationes, alteraque aliam adiuuare poteric:
fcientia colendorum Deorum.
hoc paéto etia1µ po!tquam via generationis, & ince-
Irern accipicur pro fide diuina: qua raciC?ne ait Job 4
ptionis caufam per effedmn cognofcimus poíl:mo-
fcio qnod red empcor meus viuic, & in hoc
feafu
lo-
dum vero
a
caufa perfeél:iori lumine nacurali nora re-
quicur Auguíl.inus lib.
t,
de libero arbitrio, dum air,
gredimur ad perfeél:ius cognofcendum effeétum ,
&
quod id fcimm; quod cerco cognofcimus per fidem di-
hoc modo licer regredi, vr docet Ari!toreles hoc ca-
uinam, aur prophetiam; eíbetiam optimum teíl:imo·
pite decimo, qui tamen non eíl: formalis, fed mate-
nium ad Rom+ vbi de Abraham dicir Paulus, con-
rialis circulus.
forcarns eíl: fide pleniffime fciens, quia qui promilir,
potens eíl: facere, &c. vbi fidem fcienrire nomine in-
~?~?f$í~*'?*tf!u~f·df\****?!:t-¿
figniuir, & planc eodem fenfu loquimr de eadem
fide
DISPVT.
V.&XIV. .
De
effeétibm
Demonflrationis ,fcili-
,
-
cet
fcientta.
VrA habims fciencire generatur ex aél:u
fciemire " ideo ancequam de habicu
fciencifico traél:em, operepretium duxi
, agere de al'tuali fcientia, qua reéte co–
gnira facilius gradum faciemus
ad
fcientiaµi habitualem cognofcendam.
in tora illa epiíl. fupra quz verba D.Auguíl:. ait, ani-
mre non imputatur ad reacum quod naturaliter fcire
non poreíl:, fed quod per fidem fcire non ftu4uit,
&
quod dignam facultati comparandre ad rell:a tacien–
da opera non dedit. Qgapropcer
~intus,Septimius,
Flore ns, Tertullianus air, maximum in beacam
viram
Thefaurizamus fidei cumulum in fcientia.
Tercio pro prudentia,& arce fumirur apud Cicero-
r
nem: dum air .prudencia eíl: rerum expetendarum,fu–
giendarumque (ciencia,
&
1
.acad.etli ita erat compre–
henCum, ve conuelli racione non poífec, fcienciam,
li
n~ruralicer
in fcienciam nominabat. pro arte autem
vfurpauit pro l.Manilia, rei milirari s, inquir fcientia.
---------,------
Qgarto,fumicurpro quacumque cognicioneeui-
6
denti, vt eft cognitio principiorum , & ve
eít
viGo
beatifica ,
&c.
Q_v
JE
S T 1 O
l.
~id
ftt
Jcim'tia
'Vt
fic aBualis?
i
SCientia qure Hebrrec dicicur
ddhat,
Grrece
ttnsiffMl
.varias apud Authores forcicur accepriones.Primo,
enim
fumitur
fci~ntia
pro
voluntare,
&
noticia Gmul
ve.luci in l.Aquilia, qua Dominus teneri dicitur,
quo
fcie.n~e
feruus damnum dedit; fcientia pro paciencia
acci p.n ur,
ve
qui prohibere poruit, teneacur, fi non
P~
0
hibuerit-'.l.4
5
1.46.ff.adl.
Aq.W,l_fimilirerque in om–
ntbus
~oxa.lib.aél:ionibus;
vbi íCIC?ttia Domini argui–
tur'
fcienn:2 fic
accipienda
eft,
fi curn prohibere pof–
fec' non
prohi~uic.
Nam quod fcieme quidem inui–
to
tamen
Donuco
~ommittitur,
eum
·non
obligac
l.~.
Vlcimo, fumicur
pro
cogniri one euidenti
ex
prre-
7
miffis dedull:a per direél:am,
&
cl aram confequétiam,
& in hoc fenfu rr.aditur ab Arift.dib.Pofi.vt auté me–
liori mechodo procedamus definiéda nobis eíl: in prcr–
fenti fciécia
ve
fic provc abíl:rahit
a
creat ,& increata.
Scienria
vt Ge
e!t notít ia inrelle8:ualis euidens rei:
8
vel, ve P.Suarez aic, eíl: clara, ac cerca, vericacis per–
ceptio, fiue illa perceptio
fü
aél:u ali s,Gue habitualis,
fiue accidens, fiue fobflanria fü,e o modo
quo
in
Deo
reperimr, ab his enim omnibus abflrahíc [ciencia
vt
fic,qu~
apere
a,&
clara intell igenria
ve~iratis
ab Aug.
dicicur. Dicirnr, noticia 1nrelleél:ualis,quia cara effen·
tia fcienc ire \n hoc Gca eíl:,vc
Ge
ratio per quam incel–
leél:us in cognitionem,
&
notitiam ewdentem venir.
Sic