0000747692

Logiéa

Dif

De natura DialeEtic&.

Secundo probatur, quod eíl: gracia

fihis

neceifario

fopponir amorem ilHus, quia

nulla

motio finis

da–

tur, qure non

per

fui

deliderimn,

voluncarern;

fed

praéticum, ve praéticum haber cocum fuum effe

in ordine ad finem:ergo praéticum,vc praéticum

fop–

ponir amorem finis in ipfo praél:ico, vnde praé\:i–

cum,vt pratl:icum cric volitum, cum ídem

fü

fuppo–

nore in

fe amorem finis, ac eífe volicurn,

intentum

propcer finern.

SECTIO

I I.

.Aliqua notandapr()ponuntur.

ADuerrendum eíl: ab omnibus ve certiffimum

fupponi praél:icum

effe

principium,cuius finis,

vel

obieél:um eíl: praxis ) cum vero praxis lit

verG

bo Grxco

·UJf!

Í.il(

quod idem eíl: , ac operor ,

ago,

praxis Latine ídem erit quod operario; operario au–

tem diuiditur in

aflionem,

faaionem

;

aflio

Ar~íl:otele

ethkor. cap.

lib.

magnorum rno·

ralmm ,

met. cap.

& ex D. Thorna

1. 2.

qureíl:.

are.

mer. letl:.

eíl: operario, quce

non eíl: proprer aliquod opus efficiendum quod rna–

~1eat

, & perfeueret poft aél:ionem , verbi gracia,

. mtelleél:io, vifio)

cyrharizatio :

fallio

vero eíl:

1lla

operatio , qu.e relinquit aliquod opus

falh1m

poíl: ipfam faébonem permanens:

v.g.

xdificario

domus, depiétio imaginis : Arifiotelis verba lib. illo

magnorum moralium, qua! ho.c apene declaranr,

ÍIG

habent; facientium,& agentium

non

ídem facl:ile,

all:ile, nam faétibilium per fall:uram finis fuper–

eíl: alíus,íicur domificariua! pra:ter a:dificationem

do–

rnus

ell:,

ar in cis, qua:

fub

aél:ionem ca

dun

pr~ter

aél:ionem nullus alius eíl: finis, vt pra::r.er

cyrhar~

modularui-n fin is non eíl: alius , fed id

finis exerci–

tium,& aélio:ex

qui~us

exemplis confbr

Ariíl:ore–

le fob aél:ione comprehendi omnes aél:us immanen–

tes

regulabi~es

per rationem,

prreter

eos

aliq

LlOS

tranfennres,

<]Uia

omnis aél:io immanens nihil ope–

tatum

exrer~

relinqnit, rranúens .vero

~on

omnis,

fic

illa

rranliens qu.-e non relinquit ex

dnran–

tem effeél:um, non videcur nominanda faél:io , fed

aél:io; faél:ioni vero eíl: intrinfecum, & per

relin-)

quere cerminum durantem poíl: fui deíl:rull:ionem,

quia intrinfecum eíl: illi habere terminum per

ipfam

·producl:um,

poíl: ipfam permaflentem ; iraque

facere tnnc dicimur' cum opus aliquod externum

producirnus , quod folum permanet poíl: p-roduél:io..

nem.

Verul"l!

eíl:, vt aduenit

Suarez, Ariílocelem

e~hi.cor.cap.;.

fignificaffe,aétionem provt

fall:ione

d1~111g~1irur,

aliquando relinquere aliquid aél:u , fic

enim,a1t,finis effeél:ionis eft,quid aliud pr.eter ipfarn,

aél:ionis vero non femper,

vbi

cum in definitione air,

non femper lignificar, aliquando oppoíitum conrin–

gere, edarn in aél:ione, fed velilla panícula

, nonflm–

per,

non eíl: accipienda

illo rigore,

fed

in vi abfo.

Jure negacionis,vel vt in expolitione indicar D.Tho–

mns,di~ir

non fe'mper,_quia licer aél:io po{fü effe pro–

ptet

ipfam vt propter finern, aliquando etiam po-

teíl: in alium finem exrrinlecurn ordinari , quarnuip

talis finis non

lit

aliquis rerminus incrinfecus faél:us,

permaneus ex vi talis aél:io.nis,fed

ali

quid aliud ín–

renmm

operante,

ita accidit aél:ioni vt

effe

propcer alium finem: faétioni vero

efl:

intrinfecum,

per fe , quia intriníecum

eft

illi

habere terminam

poíl:

~pfam

durantem,propter quem p::incipaliter in-

tend1cur.'

B <e

dnrefpecies operationislicet in

illa

ratione

di-

él:a _-h rt : nguanrn~

conueniunt tamen in elfe praxis,id

cíl: meo quod vtraque habea-t

reél:itudinem menfu-·

ratam per. aliquam

menf~ram,

nam.

i~em eíl:.prax~s

( loquor ae praxi abíolure,

fimpltctter cali, quia

all:us malus ram mor:aliter, quam anificaliter: v.g.

odiurn

Dei ,

carmen non faél:um fecundum regulas

poelis,oracio fola:cifmofa,

incongrua; am non eíl:

praxis,

aut

maxime climinme dicimr talis,

vel

cum

hoc ad di to , mala,) ac operario reél:a,

.íicut dua::

poífunr effe reél:icudines, fic cciam duphcHer poteft

effe praxis. ali

reél:irndo eíl: moral is,

alía

artific.ialis>

qua: dua: reétimdines ita

habem,vt neque

íib1

mu–

tuo

repugnent,

nequc indiílolubili nexu

cop~lentur>

fed

ficut

eid.em

aél:ioni ineffe fimul poffunt, Ita quo–

ql!e alreram fine altera ineffe _non rerugnat,

fed

cum

difcrirnine conueniunt rebus , quod reél:itudo arcifi–

cialis non requirit liberratem in aau,quia priuati?ne

liberr~tis

nihil intrinfecum pertineos ad, propnam

racionem fonnalem perit talis reél:irudinis,

nam

quis callear arrem differendi,vel poeti0am,eífque in–

ter dormiendum vcarnr;, ve petunr regula:: talium ar–

tium, vfus ille profeél:o praxis eíl:>vrpore aél:io men–

forara diétami11e praél:ico dialeéticx,

poefis,

ta–

rnen· non eíl: liber.

Reétirudo aurem mora\is vt

tal

~bfolute

inGt

aél:ui>neceffe eíl:,vt

frt

libera;

lic

Philofophus 6.echi–

c0r. cap.5. vbi prudentiam,qL1;e eíl: habicus praél:icus

vult effe circa concingenria,

de quibus

eíl:

conful–

tatio 'vbi vero libertas non eft

nullus relinquirnr

confoltationi iocus, narn (;onfulrario pra:mittitur ad

eleél:ionem , qua: fine libenate non datur, cum fop ...._

ponat appetitum indifferentem, qui libertare

fubla-

ra eíl: decerminarns ad vnurn ,

ratio huius difcri–

minis eíl: , quia !=Um diél:amen praéticum rnorale>

quod eíl: menfora reél:irndinis mora!is non nifi ad

aél:iones dignas laude> vel vituperio ,

qure vel de–

rnericorire, vel

mericori~

poffunr effe, qua!

l'lón

funt

tales fublara l1bertare,non poceíl: effe vfus talis men–

fura::,

quia non eíl: menfurabile, hoc eíl:-aél:io libera;

ac illa fublaca adhuc manee obieétum menforabile

per arcern , vnde manee reéticudo artificialis,

q~1a:

ramen pecir effe produél:am iecundurn regulas, & ar–

tificium

anís,

& non cum,moralitai:e bonitatis,

quia

reél:imdines font diíl:inél:re,& feparabiles mutuo,

fieri quippe poreíl:, imo frequenreu folec operatio

reél:a fecundum normam arris declinare

norma

virrnris ,

vice verfa v.g. fi quis produceret

fyl–

logifmum reél:um reé\:irndine logic;ili , malo

ta·

rnen def1derio, peccaminofo nimirnrn, intento vi·

delicet inanis gloria: fine, quod etiam contingit

eo , qui anificiose canrat vel pulfat cyrharam ar–

tificiose , vt

peccamm artrahat, producir quí–

dem aétum cum rel\:irndine anificiali , non camen

cu~r~;tc~~

itaque principium eric

illud,

cuius finis

fuerit fopradiél:a operario cum reél:icudine ,

vel

'cuius obieQ:ufü producirur

ipfa tali teél:itudine

.'affeél:um ; etenim finis notirire praéticre eíl: operad

idem ipfum obieétum, circa rquod verfatur,

ira ve

ipfa noticia regat,

dirigat potentiam in ralem>

'reél:imdinern obieél:i operandam, refpi.cic enim ob–

ieél:urn provt fub operationem cadit , diétaodo fci–

licet,aur regulando , & cogirnnd0 modmn , quo ar-

tificiose fiac,

cum aliquis cogitat, qualiter íl:atua

facienda, vel redificiurn coníl:ruendum

íit,

quomodo

bonum

fü,

amare)

vel

odio habere, aut etiam fpe–

culari, vr optime ait D. Thornas ,

qu.efr.

+de

veri·

tate,arr+ & in 3. di

ft.2

qureíl:.1. are+ qua:füuncu–

ideóque verfacur circa praxim, non quocumque

'modo, fed fub hac fpeciali ratione,

qua

dirigat

opus, quod ídem eíl:, ac dice re verfari circa operab1-

le,vt operabile , id eíl: modo operabili: Hoc

Cacis

ex-

1·plicuir

D.Th.

libro fupradiél:o de verirate q.i. arc.8.

qureíl:.3.

arr.]. vb ·

docet,

mnc

aliquid.confiderari

fecundum