149
nificar, que la acción qu da circunscrita
á
lo efectuado; agregándole siempre
la n ota
ca
al sujeto
ó
complemento.
Hii,ambra-ca micuy-llam micun. ....... .
.
El muchacho no hace más que comer.
Huarmicuna-ca rimay-llam ri?'nan.....
.,.La mujeres no hacen otra co a que
hablar.
Chipashcwna hiiayuta-ca micuy-llam mi-
cun
........... .. ...... ....... .... . . .. .. .. ..
Las mozas no hacen más que comer
fruta.
69
ORA ;J:ONE DF. RABIE DO
Las oraciones de habiendo son emej ntes
á
la ele nbjuntivo
ó
de estan–
do; se hacen por subjúntiv , cuand la per na ag nte él.e amba oracione. e
disti_nta; y por gerun lio de ablativ en
shpa,
cuan o e, una mi ma, c
m
se
ha dicho al tratar de las oracione de subjuntivo; con olo e ta direncja; que
á los habiendos se les
~ñade
al prin"cipio de la oración la nota
ña.
Ka caina domingopi yayacunata
mamancunata- pas paipac el ru,rricuna–
p ac obl-igacioncunata yachachishpa,
cu–
narnp'l.inchaupi huambrawnata paipac
yayan- cunapac obligacionta huilla–
shdc.
Pedro- ca paipa mamanta maca–
shca captin, .Dios-ninchic ñacarich·ir–
ca
ó
castigarca .
Habiendo
1
d mingo
pa
ado ense–
ñado á lo pa<lr
madr s, las obli–
gaci nes que tienen para con sus hijo ... ,
h
y
día, a i ar '
á
los hijos, sus obliga–
ci nes ara con u · padres.
Habien<lo Pedro
I
egc do á su madre,
Dio.
.,
1
ca tigó.
79
ORACI<i ES DE FUTURO
ó
nm
OBLIGACÍÓN
a)
las oraci nes qu expresan la obligación ó deber qu
de realizar
ó
llevar acabo una acción,
e
hacen añad iendo al
11a,
y
la termiu -ción po3esiva correspondient ; t
do
pue/jt
pac.
y
el
verbo
cani
en u re pe tivo tiempo.
tiene uu ujeto
verbal la nota
n
genitivo on
Ñuca riri ai-f>O.C cani
Carn rinaiqui-f,>aCcanqv,i
Pay rinampacmi
Ñuca rinai-pac carcani
Yo tengo d , ó debo de ir
Tú
ti nes
de,
ó
ebe de ir
El ti ne d , / cleb de ir
Yo tenía de,
ó
debía de
ir
20