De Principiis Cartesii.
Art. IV.
1
5
E pícurum
Patr~m
veri
,
lnventorem
veritatis,
Architeélum
beatie
vita:
nun–
-cupabant.
Ha:c pra:fatus,
po~tqu a m
plura de
D eo , de Amma, de Veritate , ejus–
~ue
cognilione , totá prima ·Operis
parte dViseruit ,
qu ~
discute re, hujus
loci non est ; aggred itur in -secunda
parte re rum naturaüum Principia. At·
que in primis id , ut evidens pra:s–
truit ; Corpoream substant iam nihil
csse ali ud ,
. pr~t-er
exieAsionem : ex
quo infert, Vacuum nec divinll. qui–
dern poten tia dari posse; quia spacium
.illud. vacuum, cum sit exrensum, ne–
cessario corpus esse debet. Hinc colti·
git' mundum infinitum ., aut cene in–
definitum esse , quód spatia , qure ci–
tra mundum percipiuntu.r .,
ct~ tensa
sint, proindeqt1e vera cor,pora : atq1:1e
pra:terea
1
•piures mundos dar,i non
posse, quóc;l hujus mundi materia i11
definí
te
exten.sa,omnia possibi.Jia spa–
tía repleat. Porró , cum exten:sionis
h~
tantl'im affeéliones sin.t , divisibilitas,
motus , quies , figura, magnitudo, aut
parvitas;
h~nc
con_cludit., res orones
torpor~as
effici ex mat..eri·a , in
~arias
partículas
a
D eo divisa, quai motu,
quiete., situ , magni¡tudioe, ac; 'figura
diversa: .,
~ua
'text•ura. var,ias- rerum
~pecies
cpns-ütu unt
:r-;
J1rxta
il)ud
:!¡
Gar tesia ni(! rtri~um ~
,
1 •• 1
-'
Me.ns,.
fYJ!ns14ra
,
;Quier
,
Motru1,
J'ositur¡ie
,
Rigura,,
• . ·"
,
.Sunt. cum Materja cunClqrmñ
~xor-
dia
,.e,.um.
,
.
· His- ita .c.P.n-$t.ituti$
;·.~11am
de
M un–
~i :,~c
11erum OjllAiiim
fo~matjone
fa–
buJam sic ' 0rditur:, Il·ingjt, in primiS(,
substahtiam ex¡ensatp
ª:
Deo ,ptoduc-,
ta m totarn continuam: <Deinde, di
visam in fra gmiri ula a:-lualia; non illa
"-uic!em
spha!tica,
~ea
a@gulosa
1
puta,
cubica, aut alterius
figur~,
ut cont ac-·
tu immediato , ac omne vacuum ex–
cludente,
sesee~
omni parte invice!l'I
tangerent : Tum vero, duos in illís
particulis motus
a
Deo impressos;
11num q.uidem cuilibet
particul~
circa
proprium cen·trum; alterum vero plu–
ribus communem,
q.uocirca commu–
r¡e
aliquod ce ntrum gy rarenr. His
duobus tantt1m motibus materia: im–
pressis audacissimepronuntiat
3.
part.
n.
J:t7.
ex particulis mate ria: .necessa–
rio
tandem mundum,
u:t
nunc est,
cum ornnibus suis 01'namen tis effor–
mandum; id es.t , ·se vel ludendo viam
fac Hem j.n,venisse, qua mundum, per–
inde
ac-
Deus
ipse fabricare potuis–
set: qu o n ihil superbius , nihil demen–
tius dici potuit. Sed
ergamus.
Primó · :
motu cujusl ibet
particul~
éirca c ntrum , materia: partes antea
uniformes,dicit, distributas esse in tres
clases,
s.eutria elementa : Nam eo
motu effraétis angulis ex cubis faéli
sunt giabuli ;
atque mutuo ,
tum
gl0buJ0rum
fo
ter se affriélu, tum an–
gu.lo,s<l!rum pa,rtium in minutiores at–
tr,i·tu. , qerasa fuit Scobs tenuissima.
I~aque
primum elementum
art ,
esse
scobem .illam tenuissimam, quam vo- _
cat
IV!ateriam Subtilem
:
Secundum,·
.constare ,Globulis : Tertium demum,
ex1
angulosis partibus crassiusculis,
&
ad
motu.roine ptio~ibus;
quarum ple–
r~sq1,1e
.. dicit ,
inter G!obulos
fuis–
·Se c0ntortas , c0chlearum instar, vul":"
gó ,
d
modo
de
Caracol;
atque adeo vo–
cat..
Par.ticulas
striatas
,
hispanice,
ácanatacias,
Secundo! motu materiam distribu,.
tam aH ·in vados Vortices, ad quo–
rum
centrum confluens subtilior
ma–
teria corpora lucida constirnat : Solero,
nempe
1
ac s.t.ellas.fixas. Globuli
vero
·ma-