271 / 436
De Tempore.
Art.
II.
257
tit, non
alio , sed
succedat.
quid()m, ut unum sit cum fluens cons·titu it tempus, quod n ihil
ut unum alteri immediate est aliud, quam fl ux us ipsius
nunc.
Id
Probatu r
3.
ratione facillim a : Ni–
liil es.t per se préesens nisi
rwnc;
atqui
nunc
non est pars temporis , sed ali–
qu id indi visibile ipsius: ergo non est
tempus pr;tsens ratione partís, sed so–
]um ra tione indivisibilis. Major est
.Aristotelis,
&
per se paret; namj
ante,
&
post
non sunt proesentia: ergo solum
11unc
per se pra!sens est. M inor veró
evidenter prohatur : Divisio successi–
vorum est in prius ,
&
in posterius;
atqui
nunc
non est divisibile in prius,
&
posterius, ut de se patet: ergo in
genere successivorum est aliquid in–
divisibile.
Dices : Quomodo fieri potest,
ut
nunc
constituat tempus existens,
&
priesens, nisi sit pars temporis?
:Resp. Quia tempus consistit in
flu–
xu prioris ,
&
po~te rioris
,
ut
patet
eK ejus definitione. Porro
r:unc ,
seu
insta ns pr<esens copda1. part
m
prio–
rem cum posteriori" ter.minando rio–
,rein,
&
inchoando sequentem : !ra–
que facit exisrere tempus : sicut
u r>.io, conj uo.gend o annulum cum an–
n ulo, facit existere catenam.
Aliam. profundiorem explicationem
t radit D. Thomas variis in locis, ut
Opuse:
44.
&
r ,
p. q.
10.
art.
4.
ad
2.
Nbtst · itaque
mmc
d uob us modis
speétari posse, scilicet, ut stans in
va.–
r iabilicer'
ex
ut flue i;¡s
ariabiliter:
Nunc
stoans invariabiliter constituit
:rrernítatem¿ quid ením est aJiud <eter-
¡·ta:; ,
nisí
nunc,
seu
p1·w:ren.r
ínvaria–
biliter stans?
Unde
D . Thorn. qu;est.
cit.
art.
r.
In appreberisione
,
inquit
tmiformilati.r
ejus
,
quod est
omnino
1:xtrd
mot um
,
consirtil
ra.tio
~ter-
11ita1i.r.
At
vero
nunc
varíabiliter
Tom.
l/,
vero totum pergregie illustrat art.
4·
exemplo motus , his verbis :
Nunc
temporil
e.rtídem subjeélo
(
id est
entitative)
in toto tempore; .red dijfe–
ren.r
ratione
(id est secundúm modum
se habendi, seu modaliter : )
Eoqflorl,
sicut tempus respondet motui
,
ita
nnnc
temporis re.rpondet m obiti: Mo–
bile autem eJI idem
(
id est entitative)
in
~oto
decur
.ru
tempori.r
;
sed diffe–
ren.r ratione,
(
id ese secundum mo–
dum se h:ibendi)
in
qua1'";1Um
est N e,
&
ibi:
&
ista alternatio est
motus:
Simititer
fiuxu}
ip!iu.r
nunc ,
secun–
dum quod alternatur ratione
: (
id
est secundum modum se habendi)
est
tempus.
Ex his ergo D. Thoma: ver
bis tria
ad illustrandam praósentem
difficul~
tatem
eg~egia
eruntur: Prirr:um esr,
tempus nihil aliud esse,
qu~m
ip.>ius
nunc,
id
est
~
ejus quod cxistit ,
&
pr-1!–
sens est, fluxum , id est cuntinuam
i;uccessivamque variationem: Cum
0
contra a:ternítas sit ejus, quod exis.
tit,
&
pra:sens est , consta ns, perpe–
tua, invariabilisqu e uniformi tas.
Se–
c unáo ,
&
prreci pue habetur,
quod~
cum in
nunc
fluenti ' fugaci 'ac ra p1de
d ilabenci duo sint, scilícet, prresen–
t ia , seu existentia ,
&
illius praesen–
tia!, ac exístentire fuga continua, lap–
rnsq ue , ac fluxus perennis , si solam.
pra:sentiam , existentiamque momen–
taneo ment is intuitu accipiamus, eam–
que ab ornni fluxu , successioneque,
id est, ab omni
ante ,
&
post
pr;:escin–
darnus
(
quomodo proprie, ac rigoro–
se
solet per
nunc.
designari ' ac intelli–
gi) etit merum indi visibile in ge ne–
rn
successiva! quantitatis; quia hoc
modo caret omni latitudine successi-
Kk
va-