275 / 436
De Tempore.
Art.
III.
z6r
de necesse est ,
terminos durationis
vero desitionis
ex tdn ~ecu:n
vo::Jnt
rerum esse instantia indivisibilia; si-
p rimum
no1J
eue
rei
;
qu ia res in illo
cu ti termini, qui incipiunt,
&
fin iunt
qu idem am pliús n on est , sed primo;
lineam, s unt pun.9:a indiv1 sibilia.
q uia toto tem pore illud insta ns pra:-
Notandum
2.
Instan tia
itla termi-
cedente exis rebat, seJ in illo in st:inti
nativa
d
pliciter se babere posse ad
incipit primo non existere. U nue illa
rem inci pientem,
&
desinentem , sci-
<licuntur inci pe re per
primum esse
SLii,
licet , int inseee ,
&
exuinsece: Si
qu;.eja:n sunt in instanti sure inceptio–
enim i:la r,es , qu:l: incipit , aut de.s-
nis: Illa d icuntur incipere per
ultimum
nit sal vetur secundum suam essen-
1ui
non
eue,
qua! qu ide m non su11t
·tiam in · instanu bus
iHis termin1ti vis,
in inst1nti inceptionis , sed cota dura–
ta lia
instantia dicuntur
intrinreca,
eo
tione
sequenti erunt. Illa cl1cuntur
quo::l res i
1r1
ipsa sir: Si vero ta lis
desinere p:!a
ciltimum
m i
esre
,
qua:
res no:1 sit secundum essentiam suam
sunt in instl nti eorum <lurationem
fi–
in instanti terminante ej us in ceptio-
nienti, sed potest il!ud amplias nun
n.~ rn,
aut d e itionem, sed solum fu e-
existere. lila demu :n
dicu ntur desi–
rit tot<> tempore pr<.ecedenti illud ins·
n ere pe r
p rimum
1ui
non erre ,
qua:
ta ns, ve! f,1cura sic ta to tem po re se-
non sunt in instlnti finienti suam du–
quenti; tun e tale instans' sive incep-
rat?onem' cu .n toto spatio
pr~ceden.
tionis , si ve
de~ iti on is
, vócatur
ex-
te fuerint. Bis ita ex plicatis in qui bus
trinsecum;
eo qu od ita
inci.pia t, vel
tota d ifficulras consist!t, facill ime in-–
fin-iat
rem ut tamen res in illo· non
telligetur qu idquid
dici
soler
<le
sit;
sed solu m in toco · temµore, vel modo
incipiendi ,
&
desinendi
re–
sequen te, si res íncipiat, vel pr;ece–
dente, si res d esinat.
N otandum
3.
Philosophos quatuor
votabulis designasse illa insta ntia ram
intr ínseca , qu:i
ext rinseca inceprio–
nis ,
&
desitionis reru m : Na m insta ns
inception is inr rinsecum, id est, in quo
jam res . primo es t , vocant"
primum
ene
rei;
eo qu' d in íllo res pri mum
existar; cum non esset
coro
tem po re
p r;eced en ti. lnstans incc ptionis ext rin–
secu m vocant
u!1imu rn
non esse_
rei;
eo qu od
res in illo qu iJem nondu m
sir, sed toto
tempore sequenti , post
illud insrans
futura
si r : ideoque me–
rito illud instans vo,catur
ultimum
non
erre rei.
Instan
vero desitionis in trin–
secum
vocant-ultimum ene rei;
quia
. in illo qu iderñ
res adhuc salvatur;
sed ultimo, ira ut toto tempore se–
CJ.Uente ampliU.s non existat. Iostans
rum.
In primís enim , entia
successiva,
ut motus,
&
tempui , necesse est,
incipere,
&
J esinere per instans ex ·
trinsecum; id est, inci µere per ulti ·
mum sui
non erse,
&
d~sine re
per
primum sui
non e1s2.
Rat io apen a est
nam in ínstanti su:.:
incep tit>nis ,
&
desition is eoru:n essent ia sal va ri ne –
qu it; si:¡u i<lem essentialiter consistu nt
in
succes~ione;
s uq:e sio auiem non
potest salvari in a liquo instami ; ut
de se patet; quia in instanti non est
pri ~ s,&
posrerius:I erg o necesse est, ut
inci¡Jiant,
&
desinan t per
instaris
extri.nsecum. Unde tempus,
&
motus
dicuntu r incipere in instanti ,
in qu o
nondum sunt,
s~d
tota duratione se–
quenti erunt , id ese , per ult Lm um
sui
non
ene
:
D esine nt
in
ins–
tanti
1
in
ql.loamplias n on sunt, ca m
ta-