272 / 436
258
Physicr.e
prima pars. Disp.
III.
Qurest.
III.
''ª,
qu ;e extenditur in
ante,
&
fO!t,
Si vero fluxum, ac successivum il–
lius prtl!sentia:, existentia:qne lapsum,
&
fu gam attendamus ; tune
tempus
ipsum intelligimus ,
&
babemus. Ter–
tio demum habetur, qua ratione tem·
pus, licec illius nihil exaéle pr:esens,
&
cxiscens sit, nihilominus , existere
possit, aut potiús decurrere: Nempe,
cum pr:esens , seu
nunc
non stet, sed
continuo , successiveque fugiat, cons–
tituit successivam illam extensionem,
qua: nomine
tcmporis
intelligitur: Sci–
licet, ut rnox diélum fuit_, res se ha–
ber, ut in
rnobili, put-a , in globo:
Si stet uniform iter in loco , facit quie–
tem: si instabili, perennique fuga la–
b atur
a
loco in locum 'constituit mo–
tum : si in fu gienti velis momentanea
cogitatione deprehendere pra:sentiam
ad Cirtum Jocum, abstrahendo
a
fo.
cis, in quibus ante fuit ,
&
post erit;
non motum intelliges, sed indivisibi–
le motus; sen, ut vocant ,
mutatum
eue
&
/ore;
id est, terminum totius
mocus pr:ecedentis,
&
initium totius
immediate sequentis. Si vero fluxum
ejus ' ac perennem fugam
a
priori lo–
co in posteriorem cogi tes ; habebis
rnotum existentem, aut potius laben–
tem.
Ita
res se habet in
neme
tempo–
ris. Sed ad objeéliones.
Solvunt ur objeéliones.
Obj.
J.
Tempus ha bet partes pr:.e·
te
ritas,
&
futuras: ergo
&
pra:sentes.
Probatur conseq. Nam pra:teritum
est, quod fuit pra:sens : ergo si pars
temporis est
pra:terita ,
aliquando
pra:sens
fu
it.
Resp. Distinguo consequens: Ergo
tempus habet partes pra:sentes,
vel
,.atione sui, vel ratirme alicujus
in–
divisibilir
, concedo:
rat ione sui,
ne–
~º·
Non enim diffüemur, tempus ha-
bere partes pra:sen tes ; sed dicimus,
hanc pra:sentiam ipsi solum compete–
re ratione alicujus indivisibilis , quo
invicem copulantur ; ita ut illa pars
temporis dicatur pra:sens , quce imme–
diate terminatur, vel incipit pee ins–
tans pra:sens.
Instabis: Partes temporis etiam ra–
tion~
sui sunt pra::terita:: : ergo
& .
ra–
tione sui pra:sentes fuere: Nam eo
modo dicitur aliquid pr<eteritum, quo
fui t pra:sens,
Resp. Nego consequentiam,
&
pa~
ritatem : Disparitas est , quia in pr<e·
terito datur successiva
latimdo, ut
dum recogito annum pra:teritum , re–
cogito etiam quandam successivam ·
latitudinem, qua:: efRuxit,
&
tn qua
distinguo piures partes ; ut piures
dies,
&
horas sibi succedentQs. At in
pr:l!senti striéle sumpto nulla datur
latitudo successiva : Unde in pr:esen–
ti solt'1m. potest esse aliquid indivisibi·
le tempor is; quamvis in pra:terito,
&
futuro sLnt partes divisibiles.
Urgebis: Nihil transit ab extremo
ad extremum, nisi per medium, ac
proinde nisi fuerit in medio ;
sed
in–
ter prreteritum ,
&
futurum mediat
pra::sens :
ergo partes temporis,
ut
transeant de futuro
in
pr~terim m,
debent fuisse in prresenti,
&
proinde
tempus est prtl!sens ratione partium.
Resp. Distinguo majorem ·: Nihil
transir ab extremo ad extremum nisi
per medium ,
si medium
sit capax
continendi
illud quod
tranJ>it'
con–
cedo :
si sit incapax
, nego. E t ad
minorem: Pra:sens niediat inter pra::–
teritum ,
&
futu-rum ,
& ·
est capax
continendi partes temporis,
nego :
&
est
incapax mas continendi
' conce–
do. Nam omnis pars temporis est
tempus, ac proide divjsibilis in prius,
&