268 / 436
P
hysic~
prima pars. Disp.
Ill.
Qurest.
III.
ARTICULUS
n.
prieteritum
temptu
:
&
.fi
r.ihil
adve–
niret
,
non erJet fururum
1empus
;
prre•
scn.r
aurem
,
1i temper
e1u t
pr~un1,
Qaid
,
S
quotuplex
lit
tempur
;
&
id est, successive non flu eret ,
jam
quomoá,,
¡ Ít
p rt<'.un.r?
non e1¡et
tempur
,
sed
12ternitar.
At–
P-
Ra:cipua Phys ícorum cura est cir–
ca tempus, quia est du ratio,
&
mensura roo tus, rerumque mobili um:
Omnia enim movenrur in tempore¡
&
qu~cu.mque
nascunrnr, aut inte·
reunt, ab· illo mensuranrur; ur paret
de vita nosera, quam diebus,
&
an·
J!ÍS
mensuramus.
PRIMA
CONCL
USIO.
Tempus reae deffinitur,
Numerur,
seu
menrura
motcu
tecundum priu1,
&
,p,orteriur.
Explicatur ha:c deffinirio, qu:e est
Arisrorelis: In primis tempus dicitur
mensura
,
seu
numerr;s motu.r
,
quia
diuturnitas , vel brevitas existenri.:e
motus mensuratur tempore :
Dicirur
enim morus brevís, qui brevi rempo–
i:e decurrit ; longus vero ' qui longo
tempore persev.:rat. Aristoteles usus
est nomine
numeri;
quia mensuramus
motum, numerando tempus ; nempe,
assumimus notam aliquam,
&
deter–
minatam temporis eictensíoneqi , pu–
ta,
horam, quem s.oepius replicando,
tandem exhaurimus succesionis quan–
titatem ; sicque numeratione quadam
illam mensuramus. Additur
recunáum
prius'
s
po11eriur;
qu ia cum motus
essentia liter consístat in successione,
~eu
fluKu continuo partium, quarum
prior pra::cedit,
&
posterius suci;edir;
extensio numerabilis íllíus succesio–
nis est
ipsum tempus: unde merito
dicit Augustínus
1
r.
Confes. c.
14.
Quod
si
nihil
pr~lerir11
,
n~n
euet
que inde fit' quod' curn" vel nu llo
modo, vel vi x advertimu s successio-,
nem
illam nurnerab ilem ,.
prop .er
ve–
hem eocem animi adh:Esionem ad ali–
quid
gra.tt¡m , ve! ma9ni
mom~n
t!,
non sentitur tempus: 51 cut cont1ng1t
hominibus profunde
aliq ua contem–
plantibus, ve! occupatis ci rca graviir
negotia, vel quorum ani rn us vo lup–
tate allicitur.
Ob
hanc causarn nec
dormientes sa:pe advertunt
tempus,
quia, ut ' inquir Adsroteles, conjun–
gentes finem vigili;.e cum iniiio evigi- ·
jar ionis, pra:termittunt med iam suc–
cessionem , quam propter somnum
non adverterunt; Exemplum hujus
reí '
si
verum sit ' famosum refertur
de septem Fratribus dormientibus ;qui
tempore persecutionis in caverna
ín–
clusi,
&
divino quodam somno cor–
repri' cum post aliqua sa:cula evigilas–
sent , vix
inregram noélem se doc–
mivisse putabant.
SECUNDA
CONCLUSIO.
Etsi plura sínt tempora particula–
ria,
&
intrínseca, esr camen unicum
tempus universale ,
&
extrinsecum,
a
quo motus omnis mensuratur : sci–
licet, tempus circulationis primi · mo–
bilis , qua: perficitur spatio víginti
quatuor horarum.
Probatur prima pars: Tempus enim ,
est men•ura , seu duratio numerabili¡
morus
(
ut
enim advertit
D.
' Thomas, ·
non est numerus numerans , sed nu·
merus numeratus, vel numerabilis;)
sed quilibet
motus
habet
propríam
du-