1000000220

167 / 436

De Causa Instrumentali. Art.·v. 1 53
tis , quae freta i~ta direétione , ídem
anefaétum extra producunt , quod
artifex inml se excogitavit. Sic in
intelleétualibus , ratio , qure est in
intelleétu , ut fonte, redunda t in sen–
sitivas potentias , qure idcircó ali–
quod op s rationale moliuntur. Sic
in supernaturalibus ratio meriti a
charitate refluit in omnes subj eétas
virtutes, q ,CI! ista participata chari ta–
ti s rnotione, edun t ~ aiones Deo i-pso
dígnas. ·Sic in loco mobilibus , vis
motiva , qure plene ~ & stabiliter est
in motore , ab eo derivat per rno–
du m impressioois transeuntis in cor–
pora mota, qure isto perpetua adjuta,
non solum ipsa viam sibi aperiunr,
sed & impellunt obvia corpora, non
secus , ac ipse motor faceret. Qu;e
tam manifesta nos admonent , id lo–
cum habere in creteris subordinatis,
lice·c sensum nostrum fugiat, quod in
ist! patentibus obs~rvamus , perfec–
tio nem , scilicet, qure est in uno sta–
biliter ,& plene , posse esse in alío
t ranseun.ter , & diminute ; & quod
JJ.¡4nc agitur ¡ instrumenta posse habe–
Je ·per modum transeuntis motionis
eam virtutem , qua: residet in princi–
paii causa , ut perfeétio stabilis-; imo
per illam id ipsum instrumentaliter at–
tingere p-0sse, quod principalis causa
p · r su~m virtutem principaliter at–
tingir.
Quoad alteram tituli partem, varia
est instrumentorum divisio ,juxti va–
rios modos , quibus unum agit in vir–
tute alrerius. Primo itaque dividitur
instrumentum in l\/Iorale , & Physi–
cum: Morale est, qt>od a causa prin–
cipali movetur solum moraliter, ut
man8ato, paéto, precibos, institutio–
r1e, &c. Sic servus movetur a Domino
j u criptura: ab hominibus ins·
,
tituentibus , ut tale .talia significent,
& ad talia oblig'ent, &c. Instrumen–
tum Physicum est , quod a causa
principali vim agendi Physicam obt1-
net, ut malleus ab arcifice , membca.
ab anima, &c.
Secundo dividitur in instrumentum
Quod, & instrumentum QuiJ. lnstru–
mentum Quod es-t supposiium agens,
& serviens alteri superiori ' a quo
movetur; ut baculus homini. lnstru~
mentum Qc."<> est ipsa virtus agºendi
minu¡ principalis, & hrec adbuc du–
plex ese ; una proprie diéta · , qu:l m
nomine motionit expressimus, & jam
late explicuimus' qure a causa prin–
cipali derivatur in instrnmenrucn
Quod, ut ab artífice in malleum. Al–
tera minus proprie d ié'l:a , qure est
virtus aliqua quieta, & plena, resi–
de ns in ipsa causa prindpali , ut pro–
ximum, sed secundariu'm agendi prin·
cipium , alteri primario, & radicali
adjunétLim , eaque adjunétione ia
consortium ·causandi elevatum, mo·
do supra explicato art. 3.
' Tertio div1ditur in artificiale, quod
servit actific1 , ut malleus , & serra;
natutale, q1:1od serv.t causis naturali–
bus, ut m1nus, pedes ,_lingua, animre;
& supernaturale, quod Deus adhibet
ad eff't!tlus supernaturales: ut aquam
baptismalem, chrisma con6..rmatioais1
ad sanétifitandos Bomines. .
Quarto div1ditur in conjunaum, &
separaturn. Conjunétum est , quod
unitur causa: principsli ; ut manus,
anima:: s~paracum veró' quod agit,
ut emissum a causa principali ; ut se·
men emissum ab arbore gignit ar–
borem , non virtute propria ' sed im–
pressa ab arbore j a qua decissum est.
Ha: sunt communiores insaumenti
divisiones.
§.u.