164 / 436
1
50
Physicte
prim~
pars:
Disp. II.
Qurest.
IV.
fert aélionem generantis ad proprieta-
Thoma variis
in
locis.
tes, sicut primus annulus defert mo-
Explícatur:
In
ea
cauta agenr
te•
tu m ad alios; vel ( ut loquitur
J
oan-
net Jocum generis :
lnstrurnentum
nes a Sanco Thoma) quatenus ob
enirn cum causa príncipe in racione
illarn, qua supra e:x:plicuirnus conne·
causa: convenrt. Ca:rera: partícula: te·
xionem, est ratio, cur aélio agentis
ne nt locum differentia::; nam instru·
ulterius ad proprietates transeat: De-
mentum distinguitur a causa principa·
fetre enim aétionem agentis, & esse
Ji
quod ha:c agat virtute -sibi propria;
in causa, cur ipsa ulterius progredia-
illud vero virtute aliena, id est, n_on
tur'
re~uél~ve
pertinet ad genus cau·
sua' sed causa:: principalis.
sa:: effic1ent1s.
Sed , ut instrumenti notio plane
AR
T 1
CU L U S•
V.
habeatur, opera: pra::tium est, paulo
accuratius dicere , qu id proprie sit
agere
in
virtute aliena
;
quidve,
De
lnstrumentis Causa!
Efficienti.r.
agere virtute propria.
llhad enim ex
isto explicari debet. Unde, ut ab hoc
posteriore incipiamus.
U
T
in Política unús homo utitur
alío
tanquam ministro
ad
sua negotia; ita ín causis una. utitur
alía ad suum effeélum
l
ut artlfex
malleó , arbor sernine, anima bra·
chio , Deus Sacramentis quibus nos
sant'ificat. Ut
enim horno hominí
subdirnr , & ideó servir secundum
ordinem socieratis humana:; ira causa
causa:
secundum· ordinem natura:."
Ha:c causa, qua:: servit superiori, di–
citur
lnrtrumemum,
de quo quat uor
qua:ri possunt. Primó , quid sit? Se–
cundó, quotuplex sit
?
Tertió , an
egeat motione derivara
a
causa prin–
cipali? Quarto , an de"beat habére ac:
tionem .sibi propriam, qua coopere·
tur causa:! principali? Hzc" ut distinc·
tius dicamus
,
duobus compleélemur
paragraphis.
§:
l.
Tribus modis aliquid dici potest
agere
virtute proprid
:
Primó
íri
quantum virtus agendi est ejus pro;
prietas, ut calor est proprietas ignis
1
lux Solis,' virtus generativa viventis:
Et hic est modus perfeélissimus, quo
al iquid dicit ur
ag ere virtute propria:
.
Secundo , ha::c appropriatio fieri
potest per subordinationem, in quan·
tum virtus proxima agendi ' cum .non
sit proprietas, subordinatur alteri vir–
tuti radicali , qua:: est proprietas : Sic
!timen gloria::, quod est proxima vi r·
tus, qua Deus videt ur; & Charitas,
qua: est virtus proxi ma, qua Deus
amatur, non sunt qu idem proprieta–
t'es anim:z: , sed tamen subordinantur
anima! proprietatibus; illud quidem
intelleélui, ha::c veró voluntati , ut
Quid
,
&
1uotttplex
tum.
radicalibus principiis istarum aétio–
num &"per hanc subordinationem utra·
rit lnttrumen-
que ha:c virtus ira appropriat•Ur homi-'
Instrumenturn
reéle deffinitur:
CduSIJ agent
in virtute alteriut
,
sci–
Jicet, causa: principalis. Diffinitio rc–
ceptissima est;
&
colligitur ex D.
ni ut quidquid horno agit, seu per lu–
men
glori~,
seu per charitatem, dica·rui:
agere propria virtute ,
&
ut cau1a
principalit.
Tertio demum
1
,
ha:c appropriatiQ1
sed