161 / 436
De Causa
EffiCient~.
Art. III.
1
47
lt!ari&, possit producere minus prin ·
cum potentiá eam attingente. Sed de
cipal iter substantiam, etsi nihil aliud
bis
fusius T heologi;
ab ea recipiat , quam se1psam. Eaque
doarina non rationi modo, sed etiam
experientioe congruit ; videmus enim,
ARTICULUS
IV.
nec
sub~ta nti as
gigni, nisi mediis dis -
Quid 1i1 .cau'.ralita.r
Cau1~
Efficientfr,
po
icioni us ; nec gignere, nisi me-
quidve dimanatio.
diis aél ivis qualitatibus : Ut ignis,
nec produ itur, nisi calore proeceden–
te; nec prdducit, nisi per calorem
a
·sua forma dimanan tern.
Dici .solum potest contra hanc doc–
trinam : Nihil agit in distans; sed ca–
lor, qui est in ig ne comburente, distat
aliquandó
a
materia, quoe comburirur:
ergo non est virtus immediata com–
burendi.
Sed nego rninorem: Ut enim jam
diél:um fu it art.
1.
§.
1.
calor primó
agit in partero materioe sibi conti–
guam : & ei mediante, in aliam ; sic–
que succedenter : U nde nunquam agit
-pi"oprie in distans.
Obj. ultimó argumentum Theolo–
gicum: Substantia Angeli
immedia–
te gerit vices speciei irripressa: i-n sui
cognitione : ergo est immediate ef–
feél:iva. Probatur consequentia: quia
species impressa effüélive concurrir ad
intelleél:ionem , juxta communiorem
opinionem.
• Resp: Nego conseq. Ad probatio–
nem , distinguo: Species impressa con–
currir effeélive ad intelleél:ionem, ut
principium
.
eliciens ill.a m
aélionem,
nego : ut
ob1e&um
termina ns, & ·com–
plens potentiam cognoscitivam, con–
cedo , nam species impressa se tenet
e·x pa rte objeéti; non repugnat autem
substant ioe
immateriali
,
immediate
objici potentia: cognoscitivae, qu ia id
n on affert secundariam perfeélionem,
sed solil.m ejus emitatts, quam ha–
bet exhibitionem, & conjunél:ione m
I
N
Causa Efficiente duo distingui
solent: virtus causandi, qua: dici–
tur
AGlu1
primu.r
; '
&
causalitas,
seu causatio, qure dicitur
A&us recun–
rlu1.
De virtute causandi, til.m proxim<1,
tt'im
remota , egimus supra ; n»nc
agendum est de causalitace: Et quia.
dimanatio proprietatum ab essentia
solet reduci ad causalitatem efficien–
tem , seepeque de illa fit mentio
in
Philosophia,
&
Theologia; ideó dicen·
dum quoque, quid tandem sit illa di–
manatio.
PRIMA
CONCLUSIO.
Cau1alita1
cau!~
effi cienti.r e!t a&io,
seu
potiiu agere;
ut causalicas ignis
ese calefacere ,
&
igni re ; causa litas ar–
boris , fruél1ficare : Ita omnes, nisi
quod quidam dicunt , causalita ce m
illam melius
exprimi per
aGlionem;
Alii vero per
agere
:
Seu qu;estio est
de nomine, licet
agere
viJeacu r me–
liil.s exprimere , quia
~xprim it
aélio–
nem, ut exercitam, quo modo cons·
t ic uít proprie agens in aél:u secundo.
Probacur fac ile conclusio : Causali–
tas caus;e est id, quo consticuitur cau–
sans in aélu secundo; sed per
agere
causa efficiens consti luitur formalítei:
causans iR aél:u secundo: ergo
agere
est e1 us causalitas. Quid vero sic age–
re, seu aélio, cornmodius explicabírur
dísp. 3. q.
r.
art.
2.
Sufficiat nunc, rem
tantisper delibasse.
Tz
SE~