0000747692

46z..

Logica

Difp.I

X 1

De materia remota

Demonf!r'ationiJ:

fexro,

feprim°' capite

lib.2.

Poíl:eriorum. Vbi af–

frruir

Arifioteles, fcientiam

eífe

e neceífa

riis exifH–

rnaríonem,

decondngemibus

nonel.f

e fcientiam:

cuius intelligentiam aduerre

Ptimo,conringentfam, aliam el.fe propriam aliam

impropriam: impropria contingencia

cíl:,

quam ha–

'bere p0tefr effeétus aliquis refpeél:u huius,

illius

caufre narnralis, cum

qua

neceífario coniungirnr.

videlicer

Eclypfis

eíl:

conuingens Lunre,quia cum illa

non

neceífario coníungitur,

fed

accidentaliter ex in–

rerp0litione accident-ali terrx inrer,ipfám

Solem:

dicicúrque contingentia ha:c impropria, quia licet

huius, venllius cauf.e particularis comparatione ac–

cidat, non tamen refpeétu colleél:iqnis omnium cau..

farum,

(qua:

ad illum effeél:um concurrunr,) fed ne–

cel.fario ; imo licet abfolme fumprns rerum o.rdo

. conringens vocccur, nihilominus tamen neceífarius

dicirur

fuppolirione, quod Deus foum offert con–

curfum agentibus naturalibus ita infallibilcm, ac

non libere, fed nece{fario illum pra-beret,

(

cum ta–

men libere rribllat, ira vt limplicirer poífet non

tri~

buere} itaque fuppoGca h2c infallibilitate concur–

fus-,

remoto omi;ii alío agente libero, omnia necef–

fario.cmeniunt

no·n

refpeél:u vnius,

aut

alterius

cau–

f.e,

ve dixi, fer{ refpeél:u totius feriei,

ordinis

cm–

farum:

nam Gcur polito narnrali agenre,

non im·

pediw, necel.fario fequitur effeétus, quia eíl:

il~

lum

producendum ab intrinfeco decermil'latum:

ira

íi

ab aliqua naturali caufa impediatur neceífarimn

elt, illam

impediri, atque adeo necel.fariurn eíl:, vel

'caufam non

e(fe

operamram propter necel.fav

ium

impedimentuin , vel monfrruosc,

imperfeél:e

el.fe

operaturam , 'Vnde ab inrelleél:u comprehendenre

tol\am feriem , ordinémque naruralium caufarnm,

retnoro age1ire libero, bene poceíl: haberi fcienria

e.ffeél:uum nccelTariorum : ex concurfu enim caufa–

rum necelfario infercur effeétus,naruralis ,

incel–

leél:u vero vnam, aut alteram caufam folum com–

prehendenre non' poteíl: necel.fario inferri effeétus

.fumrns-: quia impedlri poreíl: ab alio fortiori agente

libi occulro.

Ex quibus oGirer colliges, qu:i111

lit

humano in-

relleél:ui difficile cum cerritudine pra:cognofcere ef–

feélus eriam ne<i:effarios, quos Aíl:rogoli prznuncia–

folent: nam cum ipforum caufre fine

fenlibus re–

motiffimre,

valda:: occultre, vt

fonc

aíl:ra vinures

inflnendi eorum

hxc in magna funt mulcitudine,

habeánrque oppoliros influxus,

varios concurfos,

quorum alrer alrero ternperacur 'pendeánrque

va–

ria mareria:: difpoGcione intelleélui humano ignora.:

difficillimum eíl: hrec omnia

ita

obferuare,

ali~

qüem effeél:urn in particulari falcem probabili con..

icélura inferat, nedum infallibili cerricudine attín–

gat, vt fc:epe

Aíl:r~logi pr~dice~e

folenr.

Propria contingencia eíl:

folum

illarum operatio–

num, qua!

voluntate indifferenci'

indetermina–

ad vnum prncedunt ;

qure

operaciones in triplici

fraru polfont conliderari iuxra triplícem cemporis

differenciam. Primo provt folmn

font

futura: abfo–

lurz, vel

Cub

condicione. Secundo prnvt pra::(emes.

Tercio provt przrctira::.

Secundo aduerre Phil_ofophum docuiífe dernon-

füarionem verfari debe re circa incorrupcibilia,

8!.

perpetua;

qui non

ita inrelligendus eíl:, vt iibi velir,

fci:nrlam folum

e!fe

de rcbus phyfice immorcalibus,_

corruptioni non obnoxiis, vt

elt

Angelus,animus

rarionalis, orbes cadeíl:es

hufos generis ali a:

~giturJ~tim

appellat incot:B.1ptibilia,

necel.faria,

qure habenr inter

nece~nnexionem,

non

conci.ngentem.Ha:

:c in triplici font differc:;ntia, quce–

dai:i tta neceíl'ario connexa

Cunr,

nec~e

pocentia

Dc:z

abfoluta Ceparari poílint , huiufmodi func

prre-

~icara fubieél:~

el.fentialia,

qu::t ct1m ipfa-.,funt

1dem, ve hornmem

elfe

animal radonale, Petrum

elfe indi?iduum; alia vero pra!dicata

funt,

qure li'cet

necelTanarn habeant: connexiGnem, non tame,n

ita

inc~mam,

ac pra!cedentia, po!func enim de potemia

J?el

abf?l~ta

fubieél:is

feparari

hoc paéto cornpeo

m.hornm1,

elT~

rilibilem,

cuiuis el.fentire fure pro–

p,:1~tares.

1pfa diíl:inél:re conueniunt. De prredi–

~at1s

?mus generis nullus in dubium vocare porefr,

haben polfe fcientiarn.

Alia randern funt prredicata, quce ecli necelfaria

non Gnr,fed íirnpliciter loquendo concingentia:quia–

ra~en frequence~ ~ccidunt,

nec.eífaria folent appel–

lar1 , ve

q~ando

d1c1rnus,

i-n

Europa tcmpore hyemis

funr plumre, fulmina,

tonil:rua

:.e

contra vero no–

fira

America tempore Veris in monranis,

locis,

quos

~Cierra'¡-

vocarnus , fm;it pluuire,

tonirrua;

de qmbus, quia non habent certarn;

infallibilem

vericacem gure necel.faria eíl: a.d

fcienti~ inf~llibilita

tern.idem iudicium ferendnm eíl:

his, qua: de aliis

contingentibus effeétibus de quibus ornnibus fcien–

dum eíl:, nullum elfe effeéhun limplicirer comingen·

tem, li caufas liberas

fecludamu~.

Qgibus poGtis

Prima concluGo: De effeél:u concingenri. primo

modo in primo norabili poGco potefr haberi

fcien–

cia; irno de faélo illarn habenr omnes Afhologi, qui

ex canfarum naturalium inrer

concurfo pr.rdicunt

hominihns pluuias, futuram

Eclyplim,

tempeíl:ates,

famem , communes infirmitates, terra:mon1s,

alía his fimilia qui in fuis prrediél:ionibus non

fal–

lunrur : nam effeél:us illos necel.fario colligunt eic

iplis cauGs-inter fe confluentibus, qua: naruralirer

determinatre funt ad operandum illos effeétus

rali difpofüione pouanrur.

Secunda Conclulio. De fecundo genere,

pro·

prio conringenrire potelt

dari

fciem:ia

priori

Deo,&

poíleriori in creatura: prima pars proba–

rnr, nam Dens fcit ciare operaciones liberas Ange–

lorum,

horninum tam abfolme, quam

fub

condi–

tione fumras, quia cum cornprehendat Deus non

folurn fuam libenareru, fed etiam libertacem horni–

num,

Angelorurn,

non poffit faluaricornpre·

henlio, quin atcinganrur omnes operaciones

prin–

cipio comprehenfo profluentes,

profluxurre,

inde

eíl:, quod Deus comprehenfa libertare-, comprehen–

dat omnes operationes liberas, qure ab irfa

origi–

.nem ducunr. Secunda pars

probarur, nam homi-

nes

Angeli colligunc exillendam prrefentem,

prreteritam harum operarionmn ex allquo figno,

vel

effeél:u ad extra, vt quando ex applicarione enfis

a<\

corpus colligimus Petrum velle Francifcum ocdde–

re;

ex muneribus, beneficiis,

donis amorem

Petri erga Paulum:ex rerniílione vero ad íl:udia Ioan–

nem mucaífe animum, vel non perfeuerare in pro–

poliro

fedulo,

accuratc íl:udendi : ergo.

Tercia Conclulio:

creatura

priori non potell:

dari

demoníl:ratio,

fcientia de effeél:u libero ,

proprie contingenti , &

hoc fenfu imerpretandus

eíl: Ariíl:oteles in prrefenci cap.6.& 2.dum ait de con–

tingemibus non

elfe

fcienciam, folurn enim

vulc

,Philofophus non poífe elfe fcientiam de effellibus

his

quorum produél::ionem concurrir caufa libera

vél

direél:e influens, vel materiam applicans, vel re–

mouens prohibe ns, aud.lio quouis mod

o, qua:

fen~

tentia omniurn Dialeél:icorum rnanifeíl:e oílendir.ur

hac ratione

dernonllrarione

priori(in

qua folun1

locum habet ha>c doél:rina)

per

c~ufam

oflendirnr

effeél:urn e{fe fururum : ergo dernonftratio non ver–

farur circa hos effeél:us comingences: prob'!.rnr

an•

recedens, nam vel effeél:,L1s per caufarn deber

cogno–

fci proprer connexionem quarn haber

cmn caufa_,

vel

quia in ipfa

canfa penerrat effeétum

•e[fe

fucurnm,