Lógica Difp.
I.
&
X.
Dé
natura
DemonflrationiJ~
poreíl effic.ere aliquam caufam realé fui e{fe, qure de–
beat fupponi realirer exiil:cns,parec confequemia.Tú
quia
{i
non poreíl: efficere fuum cffe,quia fupponit
il–
lud,rnulro minus poreíl: efficere elfe
fua:
caufa:, quod
in
illa ame
fuum
proprium
eífe
fupponit.Tum eriam,
quia alias falrem mediare eífet caufa realis
fui
eífe,ná
efficiendo,vel eífendo prrerequilirum neceffariú, v.g.
ad difpolitionem ncceífariam ad' fuum eíl'e effell:iue
pararet viam ad fui produll:ion€m; quod non minoré
repugnanriam inuoluit:licur nó minus repugnat
ali ..
quem generare patrem aur auurn fuum,quam imme–
diatc generare
fe
ipfum:íimilirer ergo non magis re–
pugnar formam inducere
fe
ipfam in marcriam, quá
effeél:iuc difponere
&
pr:.cparare mareriam ad fui re–
cepcionem, ná quod in illa caufa media muretnr cau–
falitas efficiens in difpofüiuá, aut impra:requi Íltum
necelfarium ex parte cauGe parum referr,cum in cau–
fa
eciam prreparante,& difponente prctreqniratur cxi•
ll:enria,qure·dicitur elfe,quafi
effeébu~
tanquarn
a
re–
quiliro ab ipfo effeél:u.
62
Secus vero eíl: in caufa finali
ll
quia vt cauíee non
63
fupponitur faél:a nec exiíl:ens, & ideo Arifioteles
fo–
lum
inter finem,& efficiens pofuit mucuarn habirudi–
nem prioris,
&
poíl:erioris in illis diuerfis generibus
caufarurn,nullo ramen modo pordl habere locú in–
ter all:um intelleél:us, feu qual iracé qure
lit
prrerequi–
firum id all:ulil
volúta~is,
&
ipfom altum voluncacis,
qui
lit
ircrnm pra=requiGrnm
ad aétú
intelleétns,quia
tal is aél:1.:1s intellell:us fupponitur aél:u difponens,non
difponit autem,nec pra!requirirur,nifi vt realiter exi–
ll:ens,& produll:us,& ideo non poteíl: fieri aur depen–
dere ab all:n voluntatis ád qué difponir
&
pr~requi
rimr: alias vel odretur ab aél:u qui nondnm eíl:, vel
~ll:us
effeél:iue pra!pararet fubieél:um ad fui incrodu–
él:ionem ,
&
fic vel prrepararee illud antequam in illo
cífer,& confequérer anrequam elfee, quod efr contra
rarionem prrerequiliti ad efficiendum, vel poíl:quam
in
iJlo exifierer,quod efr contra rationem difpofitío–
nis prreparantis fubieél:um : nam iam fuppo11erecur
forma induél:a in fubieél:o nondum prreparaco, qua:
omnia fumma abíurda funr;ergo
ex
his; omnibus eui–
denrer concludicur aél:um voluncacis non prrerequiri
ad exiíl:enciam ,
&
produll:ionem aél:us inrelleél:us,
qui irerum prn:requifitum ad produél:ionem,
&
exi ..
fientiam eiufdem aél:us voluncatis.
Hinc manifeíle refellicur exemplum pocentire
lo~
cornociu~,
quo
fe
protegebant adueríarij: nam bene
porefr aél:us volunraris prrerequiri ad modum localé,
feu aél:um huiuíinodi porentire,quia talis potencia sé- ,
per efi pofrerior voluncare in Cuis oper::nionibus,cum
dependear ab illa,& ab imperio iplius: fi autem vo–
luntas depéderet ill omni fua operatione
a
motu po·
i-cntire loco motiuc:e,& motus ealis potentia: ita pra:–
reqnireremr, vt conditio neceífaria ad aél:um volnn–
tatis, vr fine
rali
motu nullo '\nodo polfet voluncas
prorurnpere in aétum proprium,minime poífec iterú
volunratis aétus prrerequiri
ve
códirio neceífaria,fine
qua non
ad
aél:um pocencire locomociure,ne
id~
aél:us
elfer prior,
&
pofrerior refpell:u eiuídem in eodem
genere caufre efficiends:
fed
aél:us intelleél:us pra:re–
qnírunrur neceífario cmJ.1 fua exi llencia circa aliquod
obieél:um ad exifrenciam omnium aétuum volunratis
circa ipfum:ergo irerum non poífunc aél:us voluntatis
exiíl:emes prc:erequiri neceífario ad exifrenriam aél:us
inrellell:us circa ídem obieél:um,quia ex hoc cuiden•
ter fequererur, ve late Demoníl:rarnm maner, aél:um
intelleél:us circa vnum obieél:um effe priorem,& po–
fteriorem~dem
obieél:um refpeél:n eiu[dé aétus
volunratis, non folum in
.qenere caufa:,
fed
.eciam in eodem genere cauGe eflic:ie '
:1:
Qt10d
eíl: ab–
furdum contra lumen naturre
&
euidenr
.
yerita–
tem,
&
patee ex
diais.
s
V B
s
E
é
Í"
I
o
I "·
Efftcacius refeUiturfalutio aduerfariort1n1.
N.
Eque id,quod aduerfarij
~íferunt,videlicer,
vo-
64-
.
lunracem poffe per folam nolitionem efficere,
ve rntelleétus
in
cafo pofüo non eliciat concluGonis
euidentis_affenfum: m2iorem probabilitatem haber,
quam reliqua,qu<E ipfi dicnnc in folutione,qure a no–
bis manent mmc refutara.
~ia
fi vol untas
per
illam nolirionern poífet im-
65
ped1re affenfom tonclulionis fequeretur, calem af–
fehfum concluGonis foiffe amequam
~lfec:
fed hoc
eíl: abfurdum: ergo abfurdum efl: dicere, volumatem
poffe per illam nolitionem impedire affenfum con ...
cluGonis. fequela fic probarur : quia vt impediretur
affenfus concluGonis per nolitionem volunratis, de–
beret nolirio przcedere affenfum,
&
effe nolirio an.;..
tequam effer affenfus conclufionis, narti id quod
de–
ber irnpediri,non deber effe ante impedimehcum,fed
potius impedimenrum ante ipfum) fecus vero norl
poffee impedimenrum impedire talem rem , quia id,
quod ame eíl:, noh potefi impediri
a
poíl:eriori:
fed
ex alio capite affenfus concluGonis deberet eífe
anre
nolitionem: ergo
de ~primo
ad vltimum fequererur;
ealern affenfum foiífe antequam effer,quod efi
abfor•
dum,alias idem effer,& non effet limul.
Minor,in qua
e!l
<lifficnltas,fic probatilr, quia cir-
6á
ca nullum obieétum poteíl: operari volútas, aliquem
aél:um, quin tale obieél:um prrefupponatur prius co–
gnirum ab intelleltu: fed vol untas operarur per vos
nolitionem circa alfenfom euidencem conclulionis,
&
obieltum
euidens
cius: ergo cale obieél:um
fuit
prius
cog~icum
ab
inrelleltu per euidenrem cogni'–
rionem: ergo prius exriric euidens cognirio obieél:i
concluíionis:íed euidens cogt1itio obiell:i conclulio–
nis eíl: euidens alfenfus conclufionis, ergo antequam
darecur nolicio prreextitit alfenfus euidens conclu–
íionis.minor illa patet manifeíl:e,quiaeuidens cogni–
tio obieél:i conclulionis ex prc:emiilis eíl: altus, quo
inrellell:us affencirur obieQ:o euidenri ex vi affenfus
prremilfarum; fed hniufmodi aétus eíl: euidens alfen•
fus conclulionis: ergo euidens cognitio
~bieél:i
con•
clufionis efr aífenfus euidens conclufionis : er
0
~
pro
illo
priori ame nolirionern
intell eltus affenrirus
foic concluíioni, quandoquidem habuir omnia ne-:
cdf.'lria,
&
nullum impedimentum inrerceffir ad ra–
lern-a11enfum.Maior illa efr axioma receptum ab om–
nibus philofophis, <'luia nihil volicum; quin prreco–
gnicum;
&
faltem de potentia ordinaria
null~s
eft;
quí
illud neger,quod patee exemplo manifeíl:o, quia
uon potefr voluncas amare Deum, nifi prius cognof–
cac amorem circa ipfom,
&
nili prius imelleétus per
cognitionem aétualem reprxfenter Deum, quem de–
ber diligere volunras, vnde
fi
inceHeél:us non reprre–
fenraret Deum diligendum , non poífee voluncas
fa..
cere aétum amoris dica Deum : vnde nece{fario
all:ualis cognitio amoris !)ei,& Dei iplius deber exi–
fiere anee ralem amorem circa Deum,quare,ft
ah
ali–
quo diceretur neceífario prrecedere debere ad calen1
aélualem cognitionem,vt requifitum neceffarium,ta–
lis cognitio eífet, antequam fuiffer,
aut
fuiffer anre·
quam effet,ac ptoinde eífet anee fe ipfam,nam li ipfa
efr ante
~morc:m,&
ealis amor efr anre cognicionem,
ipfa
cognicio eric anre feipfam: fed cognirio
c:uide~s
conclulionis obieél:iure,qua: nihil aliud eíl:,quam em–
dens aífenfus conclnúonis deber eífe
anee
nolirio·
nern diél:am,
&
nolitio per vos deber eífe ante talem
cognicionem : ergo talis cognicio deberer effe ante
feipfam, quod eft falfum: ne
erg~
hrec abforda.
~e
quantur, dicendnm efl,nullo modo poffe per
nolit10•
nem volumaeis impediri euidens aífenfos
concl~-
.fioms, .
/