0000747692

Logica Di(p. I.

De natura

Demonflrati()nÍJ~

aLnem

illi

quarenus

porefr

volunras illum impedire,

ne habeat p rrem iífas, in:Jperando illi artenfionem cir–

ca aliud obieél:um; at li femel proponicur obiell:um

incelleéhJi pra::milfarum ,

operatur aífenfum circa

illud, non porerit vllo modo impedid

vol4ntate

af–

fenfus circa coqclu6onem;

idern' eft,quando aliun–

aliquod obieél:um

proponicur euidenrer, vt

6mili diximus

lib.

de anima de potencia vi Gua,

aliis

potentiis exrernis, quarum aél:us non poteft vo–

untas impedire,

femel

poten tire

Lint

expedita=,

fuffici enrer applicata: ad operandum., alioquin poffet

aliquis, vt benc nocac

Arriaga, ec.iam poftquam

a!fenfus eft,

librum

quem haber, v.g.

e{fe

alienum,&

?mf!e alienum debere reíl:irni; polfec, il:)qnam, per

1mperium vo1unratis celfare ab affenfu ex illis illaro,,

fciHce r illum 1ibrum debere reftimi, & confequenter

non peccarer, non rellicuendo, quia non haber iudi–

cium, quo iudicer, fe tened illum reíl:iruere, quod

quam

fü

abfurdmn nemo non vider.

Dices, licue nos collígimus ex habitu pire affeélfo·

nis, qui dacur in voluncar€ ad hoc

inclinemr intel–

leétus media

volunc~ce,

ad aefenfum fidei, non

dfc:.

incelleétum determinacum ad affenfum ralis fidei, ica

etiam poífe colligi ex habitu, qui datur in inrelleél:u

aífenfum conclulionis imellell:um non

e{fe

dectr–

minaturn ad ralem aífenfum,

lit

determinacus ad

~Hum,

elfe fupedlnum calem habicum,

quidem in

mtellell:u datur neceiliras,& determinado ad euiden–

tem aífenfum concloíionis.

Sed conrra,quia há:c obieétio fatis efficaciter dilu-

eft in prredica!Ilenco qµalicatis diípuc. de habitibus

quzíl. vrrum dencur habicus in incelleéh1; videamur

ibi diél:a; fecundo concra,quia eriamfi inrelleél:us ne–

ceilirecur,poceíl: habere habirum circa conclulionem

non ad prrecifam conclulionem eliciendam, fed po–

tius ad totam demoníl:racionem facíendam, qu:r con–

ílat non folum ex conclulione,

fed

etiam ex maiori,

minori ,

confequentia difpolitis in forma & figura

fecundum regulas Díaleéticz,

ideo talis habirus

demonlhatiuus dicirur, ex eo quod habeat pro

fi.ne

' non folum iudicare, feu facere indicium de conclu–

fione,

fed

porius conficere ada:quatam demonílracio–

nem

reél:e difpon endo pr<rmiffas

maiori,

mino–

ri,

vc ,eruatur ex illis fic difpoíicis conclulio euidens:

cum

autem licer foppofiris prremiffis omnino deter–

minatus

lit

imelleéh1s ad alfenfum conclulionis, ni–

hilominus ad difponen dum prremilfas

modo, quo

debent difponi,

reél:a dern onll:rario fiar,

cocus

fyllogifmus pcrfeél:us euadat, non eíl: dererminarus

omnino inrellell:us, fed pocins eíl: indifferens, vt er–

ret

difpofitione prremilfa¡-um, & in effeél:io ne ad–

requatre demonflrario nis,

perfeéti fyllogifmi in

forma,

figur a; ideo indiget habitu demonfiratiuo,

licue etiam indiget regulis,

prrece pris Dialeél:icre

ad eandem demonfharionem conficiendam , quibus

non indigerer,fi ex

incelleíl:us effet omnino decer–

mina rus ad fyllogifmum euidentem,& perfeél:um ef–

.65iendum.

~aproprer

D.Thom.lib.1 .poíl: docec,ha–

h1tnm Logicre non primario tendere in conclulionem

eruendam,quia ad hoc neceffiratus

eíl:

omflino intel–

leél:~s,fuppo fito

affenfu prremiffarurn, fed p0tius pri–

m~no:ren d~re

demon íl:rationem,

fyllogifmum

fc1ent1 ficum, qui tanquam totuma parte difbngnicur

concluGone ,

vci

difünguicur difcurfus

indicio,

qu~

tanquam parce coníl:at;vnde licue male arguerer,

dtceret alisuis; inrelleél:us

~íl:

omnino neceffiracus,

determ'hatus ad concl fionem fuppolito affenfu

prz~iffarum:

ergo eft decerm .

-,e:,

necefficatus

omntno

difponendas

eonuenir,

~ilfas

infor·

+na & figura,

quibus deducicur conclu , li fiat

COl!

}ple.ra

,& adrequata demoníl:ratio, quia cal is argu–

memauo argueret ab vna parte ad aliam

compartc:m,

parte ad cotum?. qui modus

arguen.di

non.efl:

étus; Gcut

aliquis argueret dicendo,amma rauonahs

nece{fario ea fobíl:antia fpiricualis ada:quace, & tota–

lirer: ergo materia

prim~

eíl

fubíl:~ntia

~i.ricu~lis,.&

toqJs homo eft adrequatc .,

cocalne~

fp11

:1cua.hs

~Ita

í1milirer ea mala argumentatio' horno non md1get

habituad pra:cifam concluíionem eruendam

fu~po

fitis prremiílis: ergo non indiget illo ad prretmífas

difponendas,& ad demoníl:rationem

adrequar~m

con–

ficiendam.Tandem datur habirns,non vt magts deter–

minecur intellell:us ad concluíionem, fed vt minori

cum concurfu eam eliciat,

in ea elicienda minus

defatigernr.

SvBsECTio

VI.

q1111

quartum argumentum ponitur.

Via

licet

voluntas

lit

maxirne libera, ac proinde

magis libera,quam intelleé\:us, nihilominus

ne–

cdiicarur qnoad exercitium ad eleé1:ionern mediorum,

foppofita efficaci intenrione fini s:ergo fimilicer necef–

füarur inrell eél:ns ad alfenfon'l conclnGonis,fuppofico

aífenfu pra:milfarum; antecedens eíl: cerrnm; confe–

quentia patee, quia licut

haber voluntas

reípell:t~

eleétionis mediorum fuppofira intentione efficaci

fi–

nis,ira

h abec incelleétus refpeüu aífenfus conciuGo-

nis euidentisJuppoGro euidenci aífenfu prxmiffarum;

fed voluntas fuppolira efficaci inrenrione finis necef–

licacur ad eleél:ionern mediornm,quoad exercirium,vc

jpli aduerfarij fatenrur,

omnes Theelogi vnanimi

confenfo aífe runc,alias

fuppofira efficaci intenti0ne

finis non neceilicarecur quoad exercitium volumas

qooad eleél:ionem mediorum,poífer Gne dubio nó

eli–

gere media,quibus ralis

fin

is comparari poífcr,fed hoc

é1l:

falfum, quia iam illa intentio finis eifer efficax ,

nó

efficax Gmul,quod eíl: impoilibile quia impoffibile

eft ~idem

íimul elfe & non e!fe,effet efficax,vt fupponi–

mus, non eífec efficax, quia

non

influit neceífario in

eleél:ioné mediorum:ergo

eíl: efficax,deber inducere

ncceífano ad eleél:ionern mediorum cum effeétu:ergo

íimilicer fuppoliro aífenfu euidemi prremi{farú,debec

incelleél:us neceffario alfendri concluíioni cuiden

ti.

Dices, non eife pariracem racionis incer aíl$nfum

92.

prremiífarum refpeél:u af.fenfns concluGonis ,

inter

efficacem intécionem finis refpeél:u eleél:ionis medio–

rum

;narn inremio finis,& elell:io non

funr

duo aétus.

fed vnus

idem realirer;ica v r qui imendit efficacicer

finem,cali aél:u formaliter eligat media proporcionara

cali fini; vnde non mirum quod neceiliretur incellc–

él:us ad eleél:ionem,

efficacirer vulc finem confequi,

comparare; affenfus aucem prremiffarum non-eft

idem formalicer cum aífenfu conclufionis,

fic non

neceffiramr intelleél:us

vi alfe nCus prcrmiffarum

a{fenriendum euideo-d conclufioni.

Sed

concra manifeíl:c opp ugno hanc fententiam,feu

folucionem aurhoritare manifeíl:a. D.Augufbni

11.

Trinitace,c.6.vbi lic ait,

lumas ergo videndi finema

haber viGonem

voluntas hanc rem videndi habet

finem huiusrei vilionem.Volumas icaque videndi

ci–

catricem finem fuum expetit, hoc eíl: viíionem cica–

cricis,&

ad eam vlrra non percinec,volunras enim

pro–

bandi vulnus fuj{fe, :ilia voluntas

eft,

quamuiS ex

illa

religecur,cuius item

fini~

eíl: probacio vulneris

vo–

luncas videndi fenefl:ram finem haber fenefirre vilio–

nem,alcera enim eíl:,qure

iíl:a conneél:irnr volunt•aS

p~r

feneíl:ram videndi cranfeu

nce~,cuius

irem fin is efr '

lio tranfeuntium,lic ille.Qg_em locum pro hac parce

afferr Magifier in z...difl:.

8.cap.vlt.nihil

amen in

hac

qurefr.audec definire;verba rarnen Auguftini adeo

funt

manifeíl:a

pro

noftra fenrenria,vt qui in hac re

~o.n

au–

deac ali quid definire,etiam non audeac

Auguíl:tnI fen–

tentiá tued-conrra vero

qui

dixerit>nó

e{fe

duos aélus,