0000747692

Q.!!~ft.

0!Jd

fit

obiec1um formale Logica.

109

nibus fuperioribus:ergo calis dirigibilitas,[eu praéti–

cabilitas non eíl: ratio formalis fub qua ada:quata

132

Logic~.

Confirmatur, illa eíl: ratio formalis fob qua ad–

requara alicuius habitus, qua:

efl:

ratio fub qua habi–

tus rendir in obieél::um mareriale formalicer

fecun–

dum

orones

fuos

altus;

fed

dirígibilitas,vel praél::ica-

13.iliras non eíl: ratio formalis,

fub

qua Logica rendir

aél:us intelleél:us per orones aél::us propriÓs

for–

maliter:ergo

non

eíl: ratio fonnalis adrequata refpe–

él:u Logicce. maior eíl: cerra, quia licue tendentia

ad–

a:quata habitus efr tendentia per omnes aél::us, quia

habicus non rendir, nifi per aél:us,

adcequace , niíi

per omnes aél::us,

ira

ratio formalis

fub

qua rendendi

adéCquara deber

e(fe

fub

qua rendir habims per om–

nes aétus,ipt vide re eíl: in inrelligibilirare refpeltu in–

relleél::us,& omnium inrelleél::ionum,

in vifibilira–

te refpeél::u poremia:: viliure,& omnium viíionum;vn–

darerur aliquis aél:us incellcétus,

potentire vi–

iiu~,qui

non tenderet

fub

racione imelligibiliratis,&

v_ifibilitas,viíibilitas,& inrelligibilitas non effenr ra–

ttones formales adrequatc potenci;e viíiure,

inrel-

leétiua!: ergo.

Minor illa fic probatur, quia fpeculationes funt

aétus Logicre quatenus fpeculariua

eíl:,

vt late proba–

tum manet ·qua:íl:ione fuperiori, nam habirus fpecu–

lariuus lpeculando,& per

fpeculati ~ nes

tendit in ob- ,

ieéhun

fed fpecnlationes,vt fpeculaciones formaliteE

non tendnnc in obieétum Mareri ..le fub racione pra.

ét.icabilitatis formalirer: ergo ali qui alh1s Logic<B

danrur, qui non rendunt in obieltum materiale Lo–

gicre fob ratio ne formali dirigibilitatis.hrec minar

patee, quia ftcut aé\;us praél:icus tendit in obieél::um

, materiale

fub

racione formali dirigibilis,& praética–

bilis ,

non

for~alirer

fub

racione fpeculabilis,

ita Gmiliter aétus fpeculariuus,vel

peculatio forma–

liter rendir in obieél:u·m materiale non fub racione

pralticabilis,& dirigibilis,fed potius fub ratione fpe-

34 culabilis formaliter.

Vlrimo declaramr,quia ratioformalis,fub qua re–

fundir in habirum,vel porentiam propriam dcnomi–

narionem, ve potencia viliuadicitur talis

vifipilita~

te, vnde

íi

ratio fonnalis denominar ada:-quate habi–

birnm, dicitur

ad~quata

ratio in plurimum,íi aurem

non denominar adcequatc, fed cantum inadreqnate,

inadrequata ratio formalis; fed dirigibilitas,

praél:icabilitas non denominant Logicam adxquate

praéticam, fed folum inadrequat:e>-fiquidem

adrequa~

te didtur pra&ica,

fpe,ulatiua: ergo dirigibilitas

feu praél:icabilitas non eft ratio formalis, fub qua

adzqu ara Logicá!.

Secunda pars conduíionis , nimirum

fpeculabili~

tatem fub principiis Logica:,& quod idem eft cogno–

fcibilicarem euidenter

eife

etiam obieéturn formalc

36 fub qno Logit:z ; ,

Probarur primo verbis clariffimis D. Th. primo in

opulculo fuper Boerium de Trinicate,q.5 .arc.1.initio

corp.oris. Sciendum,inquit,el.t quod .habitus, vel po–

te~nre

non difünguunrur penes quaílibet differentias

ob1e~orum,fed

penes illas, qure

funt

per

obieé\:o–

r~m

m quantum obieél::a funt, & ideo oporter fcic; -

~ias

fpeculatiuas diuidi_per differétias fpeculabiliui ,

m quant?m fpeculabilia funt; fed Logica non

folu

_,;

eíl: praébca,vt fupra demoníl:rauimus,fed etiam

pe–

culatiua: ergo ve fpeculatiua diuiditur per

rias fpeculabiliurn,in quantum

fpeculabili~r,i.d~ll:

diíl:inguitur ipfa vt fpeculatiua

fcien .b praél:ic1s,

ex eo quod haber pro obieél:o form

~uo

Ípe–

cu-labiliratem, nulla enim praétic

pr~~~a h~bec

pro obieéto forrnali fpeculabi ·. em.

ingmtur

eriam ab fpeculaciuis per

difff!ri

nas

rp~~~abilimn,

id eíl: quia re(picit vt obie_étiy,ir;!_na e

ereme

Jtk.p]Qde

'Penafiey

diíl:inétam fpeculabilirarem,ac ipfa:: refpiciunt.

7·

Eandem doéhinam tradi t ipfe Angelicus

Doél:ot

Lp.q.

1. arr.1.

i.& applic:n Theologix dicens,

di.

uerfa ratio cognofcibilitaris, diueríiratem

fcie ntia~

rum inducit.eandem condufionem demóíl:rat Aíl:ro–

logus, & narural is ,

pm~

quod terra

eíl:

rotunda;

fed

Aftrologus per medium mathematicum,naturalis

2u–

rem per medium philofophicum;vnde nihil

p~ohibet

de eifdem rebtls, de quibus philofophicre difciplinre

traél:am fecundum quod

funt

cognofribilia lumine

naturali rationis, & aliam fóentiam traél::are fecun4

dum quod cognofcuntur lumine diuinre reuelationis:

v?de Theologia qua: ad facram fcripturam peniner,

d~fferr

fecnndum genus

illa Theologia,

qnre

pars

philofophire ponirnrr

Explicans autem ipfe D.Thomas, per quid coníl:i–

tuarnt fpeculabtlitas ,

feu

cognofcibiliras in effe

di–

fünlhe,& diffcrenris fpeculab iliratis, air hanc diuer–

íitarem

fieri,

in ordin e ad difrerenria, & particularia

principia ral is fcienrire, verba

Tlwmre hxc funr,

li b.1.poíl:er.leél:.4 poíl: h1edium:Gt1m fcibile (inquit)

fit

proprium obieél:um fcientiz, non dinedificabun–

tur fcienriá: fecundt'

LTI

diuerGcatem materialcm

fcj..

bilium,fed

fecund1~m

diuerGtatern eorum formalem,

íicut anrem

formal.is

ratio

Vllibilis

Cumirur ex

lumine

per quod color vidernr, ita forrnalis ratio Ccibil1s

acd·

cip_itur fecundum principia

ex qu1bus

aliquid fcitu r,

& tdeo quanrnmcumque

íint

aliqua diuerfa fcibilia

p~r

fuam nacuram, dummodo per eadern principia

fc1:111rnr,pertinenr ad vnam fcientiam,quia

11011

erunt

iam

dinerfa in quamum

funt

fcibilia, font enim per

fua principia fcib1lia;

vero aliqna finr eadem Cecun–

dum naturam,

tamé per diuerfa principia cognof–

cancur, m:mifeíl:um

dl:,

quod ad diuerfas fcien tias

peninent,nec ramen intelligendum,quod fufficiat

vnitmem fcienrire vnitas primorum principiormn

Gmpliciter; fe d vniras primorum principiorum in

~liqno

genere fcibili, diíl:inguunrur aucem genera

tcibilimn fecundum diuerfom modum cognofcendi,

ficut alío mGdo cognofcumur ea qure definiuntur cú

materia,& ea

qD<l!

Gne materia,vnde alind gem1s fci–

bi · m eíl: corpus narurale & corpus mathematicum,

trumque horum generum diíl:inguunrnr in

<li-

erfas fpecies fcibiliurn fecnndum,diuerfos modos,&

raciones cogno(cibiliraris. lic D.Thomas..

Vbi aduerre,

cognofci~ilitatem

fm:ni

principiis,

fed non

folum

principiis primis) fed etia

pri–

mis, & propríis panicnlaribus principiis talis fcien ..

tire, id eíl:

colleétione omniurn pdncipiorom illiu.s

parricularis

fcienti~.

Amplios hoc expreíit, afferen-

do principium e!fe diíl:inétiuum fcibilitatis fiuvpra

cornparatione ab obieél::o vifus, hoc fecit in

diíl:.

2.4.q.

x.arr.

i.qu~

íl:iunc.

1.vbi fic air.

obietto alicu-

ius potencia! contingit nía confiderarc iCilicet id,

quod eft formale in obieé\:o,& id qnod dl tnateriale,

id quod eíl: acdtlentale, ficur paret in obieél::o vi-

fus, quia formale in ipfo eíl: lumen, quod

faci(c~lo".'

rem viGbilem aétu, materiale vero ipfe color, qm

~!P'

poce1~tia

vi.Gbilis '. accidentale vero ficm.

quanc~;

alia hmu(mod1, qua! coiorem com1ranri;/,

tfuia vnumquodque agit

fecun~um q~od¡,Á~ a~u_,

per foam formam, ideo rano ob1eél:f'.

proportionarur pocentia ell id, quo%

:--ormale_l!i

obieéto, & fecundum hoc diueríifiY". m

po~e~ct~,

habitus, qui

racione

obieéH~~iem

reciprnnt.

Sic Angelicus

Doll:ot.

Vbi nota,Lucem , feu

co~p.oteu~n

e!fe

ob–

ieéhun formale

vifu~

~t'.mc!p~a

fc.1ent!ce funt

umen inrelieél:ua

~ .rnnc~pia

fc1ent1re func

bieél::mn

ttmum

ordme ad quod diüer-

{jfi

mu, hoc

cognofcibiliras euidens.

• Thomas ;. fentenuarurn loquens de obieélo

formali