~a::íl:.
I I
J.
§2gid
flt
pra{ficum
e§
prt14veÜ,
f5
in
quo
ejfentia,
&c.
77
íl:inél:iuurn
illiu~
aélus: fed ornrie fpecificatiuum ,
&
difünéliuum eíl: aliquid intrinfernm in ipfo aél:u:
ergo omnis ratio, quam haber aél: t1s in ordine ad ob–
ieélum formale eíl: intrinfeca in ipfo aélu. minar
probarur:
omn~
(pecificatiuum eíl: ipfa differenria ef–
fentialis, quia
eífe
(pecificatiuum eíl: effe
conH:irnti ~
uum vlrimum fpeciei; fed differenria fpecifica e!t
coníl:irnciuum vlrimum fpeciei: ergo eíl: fpecificaci–
uum
vlrimum illius ; tune lle, omnis differenria ef–
fentialis eíl: intrinfeca reí, cuius eíl: ditferenria: ergo
ratio praél:ici eft inrrinfoca ipíi aél:ui : deinde, quia
id,
quod habet aél:us, vel habitus in ordioe ab obie–
éh1_m eltordo
&
refpeétus
~d
illud, non prcedicamen–
ralis,
fed
tranfcen<lentalis; fed ordo tranfcendenta–
lis eíl: eífencialis,
&
inrrinfecus: ergo rario
pra~ici;
qu.:e
in
praébcó fumitur in ordine ad obieél:um for–
male erit inrrinfeca praél:ico.
·83
Probarur nunc, quG-d nullus aétus voluntatis in-
crinfecus refpeél:u aél:us,
feu
notiti~
praltica:,& idem
ell:
de habirn, quia omne illud , quod intrinfecum;
&
effentiale
eíl:
refpeétu alicuius eft intrinfecnm tan–
qnam prcedicatum Metaphyficum, vel Phylicúm: fed
aél:us voluntatis neutro modo poteft effe intrinfe–
cus refpeél:u aél:us intel!eél:us : ergo aél:us volunracis
minimc efr intrinfecus , fed extrin(ecus , &c. minor
probatur qu¿!ntum
a~
primam panem. Omne pra:di–
carum Metaphyíicum eíl: indiíl:inél:um realicer
a
re,
cuius eíl: prcedicacurn: Ced aélus voluntatis non eíl: in–
diíl:inélus
ab
aél:u inrellell:us, fed porius eíl: di íl:inétus
realirer ahl illo
:
ergo
non cíl: pra=dicatum Meraphy–
Ílcmn illius.
quod non
íit pra:dicacurn Phylicum, pa–
tee , nam omne huiufmodi prxdicarum vel eft per
modum formre, vel
p~r
modum macerire , fed aél:us
volun&.atis neque eíl: materia, neque forma refpeél:u
aéht~
inrelleétus : ergo non cíl: prredicarnm intrinfe–
curn Phyíicum refpeél:u illius. Probacur minor, aél:us
inrellell:us eíl:
i~diuilibiiis
,
q~ia
eíl: fpiritualis :
fed
omne fpirimale indiuilibile non habet materiam
j
&
&
forrna-m : ergo altus intclleél:us non haber mare–
riam, neqne formam : ergo all:us volunrads non eíl:
inrrinfecus refpeétu aél:us intelleé.tus , tanquam prre–
dicarum phyíicum: ergo praélicum in racione prall:i–
ci
non conílituitur effentialicer ab
aél:u
vo1uncatis,
s
4
Ve amem melius illtelligatur vis htiius
argumend~
fopponamus hominem , qu-i
lit
peritiffimus in arre
pingendi fine fufficienti aclLlertenria cogitet pingere
aliquam imagi!1em fecundum regulas
fua:
arris; fed
ille aél:us effer praél:icus: ergo
ra~io
praébci non de–
pender ab aél:u volunraris , feu libertare perfeéb.
minor probatur, quja ille aétus
eíl:
praé1icns' ,
gui
verfarur circa praxim
ve
praxim : fed
ille
alh1s vcr–
faror circa praxim ve praxim : ergo eft praél:icus.
s
5
Vrgerur amplius in amentibu·s in quibus nullns efl
vfus liberraris,
&
in dormienribus , in his proprer
fomnum, in illis ob rationern la:fam , qui plurima
efficiunt arrificiose, ve carmina, fyllogifmos, &c.
ex
habitibus praél:icis :
e
go
ad
op1eraciones, quae
funt
praél:ica: , non efl neceCfaria libertas. Antecedens ip–
fa
experientia coníl:at , nam amentes, qui
ex
nimio
fiudio iudicium amittunr , facile plurimos fyllogif–
mos conficiunc Cub debita difpolitione prremiffarum:
ergo amentes plurirna efficium
artificios~,&
ex habi–
tibus praaicis:quod auré fyllogifmos
efficiantjatren~
dendo ad regulas arcis, probatur , quia
fi
illis negecur
confequentia, proba
ne
fyllogifinum e(fe in forma:/ed
ita
procedere eíl: attel)dere ad regulas Logica: : ergo.
86
Refpondenr aliqui ad prrecipuam hanc rnrionem,
dicenres, quod licec aétus volunratis
fic
extrinfecus,.
nihilorninus fpecificare intelleélum, quia
fe
renet ex
parte obielti , quia aullo modo praxis dari poteft,
quin
Ge
libera,
&
lic racio liberi,
&
voliti
eíl:
obie–
étnm formale aélus praétici.
1
Ildeph.
d~
Penajiel ,
Philof.Tom,l.
Sed contra: effe liberum
&
effe volirnm non po-
87
teíl: e<fe obieél:um formale aél:us praétici : ergo falfa
eíl: folurio , Probarur ancecedens, ratio liberi,
&
vo-
liri eíl: obieélum mareriale aél:us praél:ici, ergo nen
pote~
effe formale. Probarur antecedens. Illud efl:
obieétum mar,eriale alicuius aétns , q uod poteft
ter–
minare piures aétl1s fpeci e diftinétos ad¡rquarc :
fed
e<fe liberum, & e<fe
volirntn
poreft terminare piures
aél:us fpecie diíl:inétos adétquace: ergo eíl: obieéi:um
materiale. Ma.ior eíl: cena,& p:Het in aél:u inrelleél:us,
qui eíl: obiefrnm maceriale Philoíoph he,& Me raphy–
ficre: qllia eíl: differens ad vcramque fcie ntiam ,
&
aétus vtriufque fci.enti x.vecfantur circa illum. minor
probarnr. eífe liberum ,
&
volirnm perrinec ad aél: um
Meraphyftcum,
&
Phy<icum, qui
funr
purc fpecula–
tiui: item pcr vos ad aétum praél:icum: ergo elfe vaª
lirnm,
&
liberum eft indiffcrens ad piures aétus fpe-
de adcequara diftinél:os : ergo
effe
liberum,
&
vo–
litum non eíl: ratio forrnalis praxis
in
quantum
talis.
Secundo princi_palicer probatur; qnia
ipía
appetitid
SS
.finis in particulari ime rdum poreíl: effe praxis, hcec
vero cum
lit
obieél:um noritire praél:icre ,
a
qua iuxra
omnium fenrenciam
r~gularur ,
&
producirut, necef–
fario fupponir diél:amen aliquod,
fiue
noririam prá–
él:icam, cui conformecur: ergo non eíl: necelfe,vt no–
tiria praélica fupponat aél:um voluntatis circa finem;
fiquidem ea notiria, qua regularur ipía appericio
fi-·
nis eíl: prior illa, ideóque nequic eam fupponere, di–
ll:amina enim moralia non fupponunt prauam inten...
tionem, alias quod eíl: racioni confonum, vt in mo-
rali
eíl: diél:amen praéticum , dependeret
a
prauo, né–
que
eriam fopponit inrenrionem reétam ; cum ipfa.
inrencio
lit
praxis,
&
debeat fupponere notitia.m praª
él:icam,
a
qua in all:u exercito regulecur
J
alias ídem
fupponerer fe ipfum.
Confirmatur, nam
vt
aél:us intelleél:us dicarur
pra-
89
él:icus, non pendet
a
VO!Untate,
V[
a
ffiOUC11 Ce ,
quod
probarnr; quia omnis aétus intelleétus, qui
~e
fe
ren-
dir ad mouendum appetitum ,
&
regul andum aaus
illius, praébicus eíl:, aél:us aucem,
a
quo
mouecur
ap~
tims, anreccdic omnem apperitum: ergo aétus
pra.
ll:icus per
fe
non requirit voluncatis intencionem.
1j1aior pat'1!t,
qui~
non intellcll:us fpeculatiuus, lec.!
praéticns mouet appecirum , vt paffirrydocet Ari íl:o–
reles
lib.
E
chic. Poli
c.
&
libris de anima. Minor
vero
oíl:endirur,quia appetitus non tendir,niíi in obieél:ul'I)
cognirum , ideóque prima cognitio praética appeti–
rum
mouens prxir,e deber omnem aélnm appetirus,
ve ait Ariíl:oceles 6.Ethic.& 2.Polit.alias in infinicum
procederetur vt notauii: Ariíl:orelcs ipfo
7.
Ethic. ad
Eudemurn, hic vero aélus, omne malum eíl fogien ..
dum, praél:icus eft; Gquidern vim habet mouendi
ap..
pethum, imo primum principium cenfecur rartonis
praética.:, ve D. Thomas notat 1.p.q.79.ut.2. vndc in
2.2.
q.4?·
are.
2.
habitum talis aél:ns elidtiuum inrer
parres prudentice collocar.
'
Dices, aél:us eiufrnodi non
eífG!
perfeéte prafücos,
9<¡
cum poffit mens in eornm cognirione liíl:ere,
&
fpe–
culari, omne malum effG deceítabile,
&
ornne bo–
num diligibile
>
vnde
a
quibufdam fimiles vocantur
fpeculatiuis.
Forra<fe ramen qmefl:io de nomine erir, & ira
alh1s
'1
ille poreíl: fim
pliciterpraél;icus cenferi,
&
ideo D.
Thomas qureíl:.
17.deveritate arr. i.fynda:refim vocat
limpliciter habicum praéticum
~
ratio eft, quia licct
poílir inrelleél:us in cognirione illa fiíl:ere, ex natura
ua camen aélus ipfe mouere appetitum valet media
onclulione práll:ica,
qure
ex illo inferrur. Aífenfus
amque principiorum naturaliter tendit
ad
affen•
um conclulionis. Confirmarur hoc , nam hic aé1us
n
particulari , hoc malum , verbi grat ia fonum
G
dl