0000747692

Logica. Di(p.

I. _

De natura

DialeEticJ!¡.

teda~,

qure alias materialiter eíl: cognirio, in qua in ..

duétione procedit, vt ille, qui pingit imaginem

intuitu alterius imaginis , quia illa imago eíl: praxis

refpeétu illius 'cum

íic

eff~él:u_s

reétns

art~ficiose'

quia produltus eíl: fecundum regularn a:ms,

pro–

pter

hanc

certi~udinem

induétam

pingente, voca–

rur talis imago praxis , licct ve aduerfarij dicum per

impoffibile non procedat

cognitione illius,diébnte

hac,

vel

illa ratione ,

modo faciendam calem irna.

ginem.

ídem comingic in eo,qui facit machinas Mathe–

madcas, nam ex eo quod inducit reél:irudinem

arrifi–

ci0fam in illam materiam , etfeél:us refultans ex illa

materia fimul curn relbtudine vocatur verum opus,

praxis, quia refpeél:u illius habitus quaíi íiíl:it in

recipiendo talem reél:itudinem materia, in quam in–

ducirur illa:Gc íimiliter cognitio cum reél:irudine,

arcificiofa forma, figura, & modo fyllogifricis eíl: ve–

rum opus,

vera praxis pra!cipue curn refpettu

¡¡..

liiu

reél:itudinis,

habirns inducencis illam, talis

cognirio, in quam inducicur, non

habeat vt c0gni–

tio forrnaliter,

ve vericas formalis , quia mere paf-

1iue fe

habec, recipiendo reaitudinem, ac

eífec alía

qua:cumque materia dirigibilis,

operabilis

vnde

eft

vera praxis.

Nam v.g. aurum cum tali figura,

artificio, quia

reél:urn, & arcificiofum produétum eíl:,

recipit au–

rum talern reél:itudinem artificiofam eíl: verum opus

refpeél:u artis argcncaria:,

fed

etiam cognitio recipit

reél:itudinem,formam,

figuram artificiofam, artifi–

cioséque producitur: ergo fic produéta,

reél:a erit

verum opus,

praxis,quia non eíl: maior ratio vnius,

quam

alcerius, niG detur manifeíl:a pecitio principij

oicendo 'quia ha:c eíl: cognitio, illa non) hoc enim

efr, quod qureritur,

quod ccmui'ncicur, nimirum,

quod cognicio non formaliter

fe_d

materialicer cum

retticudine,

artificiosc íic produél:a

praxis,pr:;e–

cipue, quia ad rationem formalem obieéti praétid,

ad hoc ve praxis fpecificet , non refpicitur mace–

rialis ratio, quia Ípccificatinum formale formalicer

deber

fumi ,

non reG-ipiendo quod alias materialicer

eíl:,

quod ;<1idere eít difcurrenri per omnia obiell:a

fcienciarum, & potentiarum;amabilicas enim forma–

licer fumpca eíl: obieél:um voluntatis

non poteíl: ef–

obieél:um incelleél:us : ipfa autem

íi

fumarnr mare–

terialírer,vt amabilitas,dum tamen formaliter induat

rationem intelligibilis, eíl: obieél:um incelleél:us, quia

efr materialiter amabiliras,& formalirer incluir racio–

nero

incelligibilis:Gc íimiliter,quia cognitio illa Me–

raphyfica fe haber materialicer ve

cog1~icio

refpeau

Logica:, ve diximus,

formalicer

haber vt fubie–

ltum dirigibile,

formaliter incluir reél:itudinem,di–

reétionem,

regulationem, ve ita dicam paffiuam,&

Logica prudencia,

íl:udiolitas

habent formalicer

principia direétiua, regulaciua,

dererminatiua

(ve rerminis Scoti loquar) reétitudinis, vel_moralis,

vel arcificialis, quia quod per fe,

formaliter incen.

dunc refpeél:u illius cognitionis Meraphyfica-: eíl: re–

gulare,

dirigere,

determinare calem reétitudi–

ne vere'

formaliter erit verum opus ,

propria

praxis,

illa principia

ernnt

vere,

proprie praél:i–

ca, quia inducunt talem reélicudinem.

hoc eíl: neceífaríum in omnibus principfü pra..

él:icis,vtrepericur in pingen ce ex incuitu alrerius ima–

ginis/ed ali quid amplius repericur in Logica pruden–

tia,& fcientia morali, quod non reperitur in pingen–

incuiru alterius imaginis, diétare nimirum, da-

·iie regulas ,

docere quomodo tale opgs Gr facien–

durn cum tali artificio, vel reél:itudine gubernando

talem cognitionem , vr reél:e fiar ,

hic eíl: proprius

aél:us praébcus,

propriurn munus proprij,

Gtn–

plicicer principij praétici,

ratio euidens eíl:,

quia

habirns praéticus neccífario adctuiricur

aé\:ibus

praél:icis,

neceífario producir aétus praél:icos,vn–

de tales aétus vel vt caufre finales vel vr efficienres

func

neceífarij ad habitum praél:icum ; fed tale iudi–

cium, doétrina,

diél:amen dirigens,

regulans,

ve patee ex $coto funt all:us praétici: ergo maxime

neceífarij

funt

ad principium perfeéte,

fimplicirec

praéticun;i.

quo darum, & euidens difcrimen datur in ter

principiurn praél:ic,um,

fpeculatiuum, non folum

quando cendunc in cognitionem , ve obieél:um, quia

fpeculatiuus habitus tendic in illam ,

cognofcac

euidenter naturam ipíius; praéticum autem,

diri–

gac,

decerminet reél:irudinem in illam. Sed eciam

datur difcrimen, quando vcrurnque principium

efl:

principium, aquo fluit forrnalis rngnitio, Vt cogni-

tÍO eft, n;im cognido produéta

fcientia fpeculatÍLla.

ell: intelleél:io euidens rei,& in hoc confurnmatur na–

tura illius , & ideo fpeculatio dicitur fine

quod

diél:ec faciendnm, vel non faciendum opus, quod po–

tius eíl:

pr~cifiue,quam

negatiue,cognitio amem

pro–

~edens

a praético principio,quatenus

praél:ico pra:–

cise, & formaliter

eíl:

praética habens pro obieél:o

praxim, id eíl: diétans , quomodo

íic

faciendum op1:1s

vel dirigendum, diél:ando,

dando

r~gulas,

docen–

,d6que hoc, velillo

modo

eífe operandam,

dirigen–

dam rem, quomodocurnque illa

íic;

ex quibus omni–

bus

cuidenter colligimus, quid

lit

praxis reéta,

bo–

na, quia hic non loquimur de praxi mala,

vitiofa.

Praxis itaque eíl: operado natura: incelleétualis

foapre natura contingens fecundum regulas arcis,

cum reél:icudine produél:a;

vel

vt alij voluot, reéla

ratione menfurabilis.

Vlcima concluíio, praéticum

fiue

íic

aaus , fiue

habicus non pcrir in foa eífcnciali coníl:icucione liber–

tatem aél:ualem , aut aél:ualern volicionem , auc

in–

cencionem finis pra:cedenris.

Probacur primo fic: omnis cognitio praél:ica,

vel 8x

omnis habirus praéticus coníl:imicur in e{fe ralis per

aliqnid intrinfecum; fed omnis aél:us voluntatis tam

liber, quarn non liber, vel per modurn intentionis

non efr aliquid incrinfecum, Ced exrrinfecum refpeélu

aél:us , vel habirns praél:ici : ergo non confiuicur

racione praétici per aél:um voluntatis, quicumque

ille

lir.

Maior eíl: certa,quia prnB:icum,vc praél:icum

fumi-

tur per ordinem,vel tendentiam ad obieébm forma–

le,quod

praxis:fed quid quid aél:us, vel habitas

ha–

ber per cendentiam

ordinem ad obicél:um formale

efr inrrinfecum aél:ui: ergo ratio praétici eíl: intrinfe-

ca aél:ui, vel habitui praético. probatur maior. Illud

haber aél:us,

vel

habitus pee ordinem ad

obieél:un~

formale, quod ex obieéto formali colligimus in ipfo;

fed

ex obicéto formali colligimus in aétu, vel habi–

rationem praél:ici : Ergo rationcm praétici habet

él:us, vel h;;ibirus per ordinem ad obieél:um forma-

le. maior eíl: cena. minor probatur. ha::c eíl: vera,

bona illaeio: omnis aél:us, qui verfacur circa praxim,

ve praxim eíl: praél:icus;

fed

aél:us prudentire (

idem.

eíl: de habiru) quacenus diriait aétus

volumatis v

er–

facur circa praxim,vt

praxim~

Ergo eíl:

praet.ic.us:

~rgo

in aau praéHco colligimus racionem praél:1c1 ex

ob–

ieél:o formali,ficut rationem fpeculatiui, etiam colli–

gimus

obieél:o formali,

ratio efr,quia omnis de–

monfrracio propter quid cíl:

qua

caufa

colligit~r

effeétus:ícd ex obieél:o formali demt'>n{harnr elfentJa

aétus praél:ici, non tanquam abeffeétu:ergo

ttanqua.~

cau

ergo aétus pralticus

ahet

racione~n

praét!c!

per ordi,nem ad obieél:um formale:ergo rauo praél:Icl

eft aliquid intrinfecum in noticia praética.

Probat~r

:onfequentia , quia quid quid

hab~t a~us

per

ord~'llem

obie&nm formale

efl:

fpec1ticauuum'

di..

fünéliuum