~a=íl:.
I
1
l.
§lgid
Jit
pra{ficum
&
praxú,
f.5
in quo
ejfentia,
&c.
75
operatinum , vbi nota, totaliter operatiuum, id elt
ada:quace,i n gra:ca autem linera loco agendi,& ope–
randí eíl: vox praxis indicans verc eífe praél:icam
>
quod manifeíl:e declarauic Ariíl:ot.6.lib.echic.leél:.1
1.
,,b¡ fic ait, fimul enim prude'nti:E vni exil1:enci,omnes
inerum , manifeíl:um aurem; quamnis
fi
non eífet
prall:iq1, quoniam iodigere c vtiqne ipfa propcer par–
tícula: virrucem
e{fe,
&
quoniarn non erit eleébo re.
él:a fine pmdentia, neque fine virrute, ha:c enim qui–
dem
linero,
hxc aucem, qua:
ad
finem facit operari;
vbi ape rcéait Ariíl:oreles, prudentiam eífe praél:i cam,
cuiu s fin is eq: opus, opus enim praxis elt, quod fic ait
Ariíl:oreles lib.6. echic.cap.1.prudenria enim quidem
prxcepriua eíl:, qnid enim oponer agere, vel non
fi–
ni-s
ei1 opus , gra:ce praxis.
68
Apen e eriam Scorns\ait, prndentiam effe praéti-
carn
q+
prologi.
§.
confirmarnr. Icem fcientia mo–
ralis
eíl:
praética
in
eius [encentia,vt patet ex his ver...
bis in illo
§.
noper
cicaro ,
pra:terea li fcientiam eífe
praél:icam,
&
ordinari ad praxim, vt ad finem con–
uerrn11rur: ergo fcienria -moralis non eíl: praél:ica:
confequens eft conrra Philofophum
1.
&
10.ethic.lic
Scotus, vbi aperce docer, eífe contra A.:iíl:orelem, di–
cere fcientiam moralem non eífe praél:icam : ergo
obieél:um horum habicuum eíl: praxis ad:EquatC:.
69
Qgod autem prudencia ver[ecur circa aél:us inteld
leél:us,fic prnbarur,quia prudencia verfarnr-circa con–
filium;
fed
conlilium eíl: aétus
incell~él:us,quia
efl: iu–
dicium de hoc faciendo pocius, quam aliud diél:ans
volumari, hoc e{fe prreferendum alreri,
&
hoc me–
r1ium rali cempore,
&
tali
occalione operi mandan·
dum : ergo verfatur circa aél:us i'ncelleé\:us.
70
Probo maiorem ex Ariíl:or.6.erhic.cap.6. §.proptcr
quod Anaxagoram, vbi
{i~
ait, prndentia amem cir–
ca humana, vel de quibus eíl: conliliari, confiliarnr
aucem nullus de impoílibilibus alicer habere, neque
de quibufcumque, non finis aliquis eft,
&
hoc ope·
r.abile bonnm, fimplicicer autem bonus conlil,iaror,
eíl: optimi boni operabilis conieétariuus fecundum
rarionem,íic Arifl:oe,. fecundum leél:ionem antiquam,
leébo aurem Argiropili clarius hoc explicar,, íic di- ·
- cens, prudencia enim hoc maxime opus dicemus e(fe,·
bene,inquam,confulere, confo!tat aurero de his, qure ·
alire
[e
fe habere non polTum,
&
quorum non
eíl:
ali–
quis fin is,
~rque
is bonum agendum: is aurem
ad be–
n
e confulendum eíl: íimpliciter apms ,qui conieél:ura,
quod eíl: hoc opdmum eornm,
qu~
cadune
in
altioné
cogirnndo mente capere
por~(t,
vbi clariffimc Ariíl:o–
teles air obieél:um, aél:úmque con Gli
j,
ipfomque con–
íilium elJe obieél:um
prudenti~,quia
prudens non
fo ...
1um
reél:um conGlium cribnit circa res agendas
~
fed
'rt
eciam regulas tribuir ad reétum produccndurn coníi–
líum,
reél:ificandúmque ipfum confilium , prudenris
enim munus efl non folum docere,
&
gubernare re–
lte
agibilia, fed eriam gnbernare,
&
docere, quomo- –
do
reél:e faciendum fic coníilium,dirigendóque ipfum
qadendóque regulas, ve conlilium cum reél:irndine
procedat, inducendo reél:icudiné
in
ipfum conlilium.,
71
Qgod
'flocuie Ariíloceles in eodem loco , vbi ait)
prudenciam circa conlilium verfari,dando reéh11n con
.íilium, fubdir, prudencia enim bene confüiari,
&
ve
intelligamus eriam
qnod
non folum prudécia reél:um
conlilium tribuat , fed etiam canquam proprinm mu–
nus habeat gubernare,
&
dirigere confilium, dando
regulas ad illud, affignac ad hoc regulas prudencia:
in
coto illo loco ab illis verbis confüíacur, ve! coo–
folrnt, vCque ad rationem , vel menre capere poteít,
quibus regulis prudentia dirigit confiliú ipfum:ergo.,
72
Dices cum Smiglefio, ideo uufüm cognitionem
poífe eífe praxim, licec diriga.cur , vel fiae, quia iam
confonderenrur fines [ciencire fpeculatiu:e,
&
praéH–
Ca!,
quia finis fpeculatiua:: Ccienri re non eíl: veritas
in '
Jldeph. de Peña.fiel' ...
f
hilof.'Tom. I.
abíl:raéto, fed veríras,
vt
fiar ab intelleétu,
&.
ipfa ef–
feétio veriraris, fpe culatim1s enim hoc incendie, ve
veritatem in
fe
producat, imo in hoc proprie incum–
bít, vr condufio inferamr ex prremi ílis ; ar inferre
eft facere, inferri fieri : ergo concluGo eti
am
ve
fir,
&
refpeél:u efficiencis,
&
ipfa vcriras forrn, lis, vt íic
non poteíl: dici opus •
&
praxis.
Sed contra , nam duplicirer poteíl: cóncipi éogni-
73
río adhuc vr
fir,
&
producirnr
a
f.:ienria. Primo ira ve
fl.uar,
&
proJucarur ab illa
vt
fcientia media tali co–
gnirione
a
fo
produél:a formaliter' cognofcat pro–
prium obiell:um , percipiácque iliud
~cut
eíl: in fe,
conformando,fe cum illQ formalicer ex vi cognicio-
nis
a
fe
produél:re,in quo conliíl:it veritas forr11alis ra-
lis cognirion i5 ,
&
hoc mo do produéta cognitio re–
fpeél:u illius fcientia!, neque eíl: \'erum opus, nec prá–
xis, fed forma!iter verir as forma lis, cognitio,
feu fpe–
culatio
&
íic efl finis proprius ípeculati ua:: fcienriz,
&
ira diíl-inguirnr
a
{cien
tia praél:íca fub vltima redu–
plicatione
pr~lti cre ,
non agendó
de
fcie ntifico
illius,
quia in illo fpecu lac iu a eft.
Alío modo
rendir [ciencia prall:ica
in
cognitibnem
74
eandem, in quam tendfr fpeculatiua, habendo illam
pro obiell:o,
&
rnaceria circa quam, ind ucen do reéH–
rudinem in illarn , producendóque illam fecundum
regulas
artis,
in quo
non
diíl:.inguicur c<ilis cognitio,
quce pro materi a habernr illius habims ab auro,
vel
argento refpeél:u arc_is
argentarí~
, nam licue
h~c
in–
ducir reél:imdinern in aurum, ica hic -habirus praél:i–
cus reél:irndinen'l
&
formam arcificiofam in cogni–
rionem, vr fupra diximus,
&
Ge
ralis cognitío
non
inreodicur,
nec
producicur, vt formalis veritas.
Hoc exemplo cocum negorium decl ararnr, Meta·
75
phylica rendi-t, ve producat hanc cognirionem;omne
poffibile poteíl: producí
a
Deo, fed: homo efr poffibi-
lis : ergo porefr produci a Deo , facit enim hanc co–
gnirionem Meraphy6ca, non vt producat reéticudi–
nem arcificiOfam in ipfa cognitione,
&
fiítat in pro..
ducenda illa teél:imdine,fed potius producir illam co..
gnitionem,vr cognofcat
euidencer,An g~lmn
e(fe pro'"
ducibilem
a
Deo,
&
íic
tendit in talero cognirionem
formalirer vt cognirio eíl:,&
fic
ab ipfa,vr veriras for–
mal
is eíl:, exercendo illam refpeél:u fui obieél:i.
ftu-
- iofitas aurem, vel prudencia,
&
Logica tendunr in
illam cognicionem Meraphyficam
,n.onvt illa cogno·
fcant obieél:um ealis cognitionis, hoc enim folius
eíl:
Meraphylicre, prrecipue cnm ftudiofüas non
íic
habi–
cus cogofcicÍLllls,
[ed
pocius quando rendir in illam
cognitionem
cíl:
materialiter cognitio,
&
fic tendune
forrnal irer
1
in verum opus,quia tendunt ad hoc Logi'–
ca, vr formam, figurarn,
&
modum fylLogiíl:ícum in
illam inducar, prudencia dirigendo,vc ralibus circun–
fianriis, tali rempore,
&
quomodo, quibus
de
rebus,
&c.
Gr
fpeculanduru, íl:udioíiras , vt qua temperan ti a,
vel
mediocrirate
Gr
conrempl andum, in quo illa co–
gnitio refpeél:u prudenci xl
&
íl:udio.Gtatis non
fe
ha–
ber ve cognitio formalicer,fed potius ve opus forma–
licer, & materialirer vt cognitio, cl arius in Logica,
' quod incendie
in
illa cognicione
~eraphyfica
propo–
fita;non eíl: cognofcere íllud obieél:um Angelum
eí'fe
. producibil em, qui:i non efr munus illius, fed Mera–
phyíicz,alias
{¡
Logic.a
~edia
illa cognirione cognof–
ceret obieél:um illud, confonderentur aétus Ícienria·
rum,
&
habicus. Vnde folum" quo,d intendir'Logica
eíl: inducere in illam cognitionem ve in maceriarn
re–
ceptiuam reétitudinem form:;e,
&
figurre
fyllogiílic a:,
fo
quo cognitio refpeél:u Logica: íiíl:it in racione ope·
is, paffiue came11
[e
habendo~
&
non tránfeundo, ve
·ca
dicam ad cognoícendum obieél:um, quia cognof–
cere
non
babet illa cogitio refpeél:n Logicre , fed re-
f
peél:u Metaphyficee, ve diél:um
eft, &
in hoc procedít
Logica
praéticc,inducenclo
reél:icudinem
in
illam rna·
- G
i.
teriarn,