0000747689

}02

Phyíica

Difi1.

<JJe Caufa fina!i.

res D1j,quod euidcnter demonflratur 1.p. dfe

f~l[um,

E.r vrgetur, quia horno non porefl duos fines vlumos

fimpliciter incendere:ergo nec Deus,tum quia diceret

imperfeébonem in Def> intendente,,<!.: in vltimo fine

intento.

Dices,dfe longe dinerfom rarioncm de hominc,

de Deo , nam horno intenditfincm vltirnum , & fi–

nem [uum in qno [uam bcatitud111em,& [ufficientiarn

bonomm omnium collocat,& ideo ficri non poteft vt

horno fimul inrcndat duos vltimos fines ada:quatos,

nam

neutrum fine alrcro Ílbi fufficcreexiflimat,neu–

ter cfl ficus vltimus co'mplcms,ÍI amem v11um ex illis

amat, vt fufficienrcm ,alter 11011 pctefl habere ratio–

nem finis vltimi , at vero Deus dnm opcratur prop–

ter vltimum finem non optramr propter vltimum

fincm fuurn , fed earum rernm , quas creat ; nam

in íuperioribus eft ofleníum

die

diffcrcntiam i11c:er vo–

lunratem crcatam,& diuinarn,quod in voluntate crea.

ta aétus ipfe voluntatis ordinarur vt ad finem,ad obie.

_llum,quod amat ; in voluntare aumn diu111a minimc;

fed vna res volita ordinatllr ad aliam vt in finem , fic

igirnr non repngnabit Deum intendere piures vltimos

fines

earum rcmm,quas extra [e vult,& operarur, quia

rcfpcétu dmcrfamm rerum nihil repugnar dui diuerfa

bona, in quibusearurn vlcit11a perfcétio,& quali

fe–

licitascóliíl:at,Ílcut polfunr piures horninos, piures v!–

rimos fines intenderc, licet vnus

11011

poílit, non ita

habct Dcus , intendcndo pluribus r,bns

fine~

carum.

Dicct aliquis Deum non intendere rer1:1m vaticti-

tern,& diíl:inélionem,niÍI in ord1ne ad aliquid vnum,

ve1b1 gratia complemcntum vniuerfi, vel aliquid

(j.

m1le ,

ideo ncceílariurn eífe " vt in procreatione

remrn,quantumuisdillmGtarum vnum finem vltimum

imendar.

Scd hoc non fatisfacít primo.quia non efi adeo eui-

dens Dcum intcnderc res omnescrearas ad v11ius com–

pofitioncm,vel

compl~mentum,

11am Hect incorpora–

hbus,ita apparcat de fpiritualibus,non ira potdl ratio–

ne probari, maxime li!piritualta cum corporaltbus có–

parcntur,& przcipui:

Deus piures mundos produ–

xilfet provr pomir...illud non latís en vt omma dicá–

tor habere vnurn finem íimpliciter;mm,quia ip(a vni–

tu,1& confürutio

vniu~rÍI

en,quid valdc 1mperfc&um

Vt ad illud

d1eantu~

omnia Ílcut ad finem vlt1mum or–

dinari,turn etiam, quia ipfo ordo rcrum vniuerli ordi–

natur ad lingulamm rcmm,vel fpcciemrn conferuatio–

nem ,

omnia corporalia ord1nanmr aliquomodo ad

hominem ,-vt etiam Arillorelcs agnouir i.poHticorum

'ªP·f·

Vnde

nobis aliter Í1a:c derrnmílratio conlicicnda

cfl,qu:e minimc conlicietur nifi dcmonflrando lumc

vltimum finem, quem prirnu111 efficiens intendit in

íuis aét1onibus non pofle c!fc aliquid aliud

feipfo,

nam h111c euidcnter fequitur res omncs procrearas,

quamtllmuis-inter re diuerfas

li~nt

vniuntur in vno

primo principi<>. ita etiam vniri in vno vltimo fine,

eciáG fingarnus aliquascannn ira eífe conflitutas vt ín–

ter fe vna ad alter;im,necpiures ad vnzm aliquam cxrra

Deum ordinentur.

Prima autern propolitio·alfumpta probatur,quia id

quod dl vnkuique agenti finis poriUimum íuarum a–

é!'ionum efl illi optimum,& maxirnum bonum,pra:(cr–

um li ordinata

Ílt , & reél:a inrcntio

, vt do–

cui~

Ari!la1eles 1.Ethic e.7Jed primo agenci nihile!t

opr1mum,&

rna~imum

bonurn nili eius intrinfeca bo–

nitas:ergo refpcél:u illius nihilporeíl: eífc vlrimus' linis

~ª'?M_m,&_

etfeétuurn cius, nili ipfemet ratione fnre

bon~tans,vlnmus

enim finis ell: potillimus in omni in–

tenuone,& aetione.

Pra:rerea,quia ratio caufa: finalis per.Éi:él:a ell:,& de

peninetad perfeélioncm limpliciter :ergo conuenit 4

Deo in íummo gradu perfeétionis,

quia omnis

perfcé'tio limpltcitcrefl in Dcó il1 fummo gradu, tum

ctiam,quia cum boniras lit ratio caufa11d1 finalicer,

Deuslit íummum bonum

necelfcefl vrr;itionem,

perfeéhoncm'final is caufa:

Íummo habear, licut au–

tem fmmru pcrfeél:io in ordtnc efficimtium cft, quod

lit

pnmum,& vn1ueríaliffimurn ita in otd111c finiurn;

q'!od Ílt vlcimus,&

~niucrlaliffimus:ergo

ralis

p~rfcélio

neceííario

tribnend~

efl Deo pra:cipne ,

quia

omne a–

gens in quanrnm agens optramr ahquomodo propter

leiplum,atque ira efl fints ruarum actionum :ergo

primum ag'ns c>mniaoperl tur propter fe:ergo cft finis

omtüum,cum omn1a lint ex aébonc,& tffeétione eius,

non eft aurem fin is non vlttmus,quia vt !upra demon–

füauimus nutlus efl ralis fin is, nec vlcimus fecundum

qmd,ve en creacus fi111s;nam 1s fempcr efl 1n íuo ordi-

nc imperfeétus:crgo efl finis lirnpltetter,& abfolutl: vl–

timusommum.

Tandem huc tendit illud axioma;quod ordo flniarñ

efl iuxca ordincm ageotium; narn agens quo perfe–

élius,vd vniucrfolius,eo intendit pcrfeéborcm,vel vni–

i¡crfaltor<111 tinem,Deus aucem efl pe1fcébffimú,& v–

niL1crfaliffimum agrns:ergo incendie perfoé1:1Uimum;

& vniucr[altllimum finem.

vltima.

Argumenta aduerfaria

faluuntur"

D primum argumc!rum difiingoo maiorcm;•qua• 4

i–

renus fimsefi nego maiorem,quarenus potell: in–

duere rationemmedij concedo maiorem , vnde quarc–

nus finis fempcr efl vttimus ; ad probarionem di–

ftinguo rna1orcm,quatcnus cft bonum dcleétab1ic,

honcíl:um nego maiorem, quatcnus eíl: bonum corn–

modum,vcl aptum refpcctu alr rius , quod vrile

íolc~

vocari concedo

m~norem,

vndc fub rarione boni hone-

ll:i , & deleél:abilis cfi tinis vlrimus, non autem qua-

~e~:~:~r~~:~;~:;~~n~~l:t~:ac[~~:

:k1r~t~~n~¿~·~~

tione vtilimis.

Ad fecundum patct ex diél:is , addere amero licet,- 4

quod omnis finis crearns efl parricipatio fin1s increati;

ac proindc dependct

fine increa

to,

racione cuiusde–

pendentia: vmuerfahffime dicitur omnis finis creatuS'

ordinari ad increarum,qua: ordinatio, vri

11011

confti-

tuit finem creatum racione medi)', nec tollir rationcrn

bonitatis honcftx,aut dcleél:abihs ab ipfo, ita non tol-

lit rationem finis vltimi crcati) fub qua ratione

r~cun

dum quid dicitur vltimus,li comparccm curn fine vlti-

mo limplicirer increato :duo cl(cmpla maniN:fiillim<r

habemus ad hoc

demo1~nrádum.Pnmum li~

clefomptú

ab amore amicitia:,qua: pcm pro ob1eéto ámabile pro•

pterfe,ratione cuius rahs alnor liíl:ir in tali obieél:o in

quo diflinguitur amor amiciti:i: ab amoreconcupi!cen–

tia:,qui non fifiit vltimo in obieél:o

fe amaro, cum

non arnet ill 1d propter fe Jcd proprer aliud, quatcnus

cíl: commoclum 11lius,v.g.amo equum amorc concupi–

Ícientia:,& quía amo 1ham,vr commodum aherius non'

lifio in illo per talem amorem , fcd potius amo equum·

proprcr hominem , quando y,ero amo Petrnm arnorc

amicirnr, amo 1llurn proprer fe. & Ílficndo •n illo,

quando amat Deus aliquam creaturarn arnore amtci-

tia: amat illam propter fe ; fed nihikiminus talis amor

uon excludit habitudincm,vcl rcfpcétum vniuerfalcm·

ad Dcum, qué intrinfeca ratio honeflatis pntlular,11110-

polius cll: de rarionc amicitit;,vt in honcflatc fondetur,

vt·