~a:íl:.
:>v.
PÍl'Um
caufafinalis
reJfeétu Dei
exerceat,t5c.
JóJ
Dei,
primo ra.tio increata
1
fcu bonitas ipíius Dei,
cffcéla, all:us'voluntatis diuina: hon habeht fi11em¡
&
ha::c non ell: fupc.rior,ncque exccllcmior Deo,idem
nam qua: habent lincm funt gracia alcecius,
&
liunt
enim nunquam
el~
!upertus,
&
exccllcnc!us feipfo,fe-
proptcralccrum,led aél:us diuinre volunratis non fiunt
cundo potell:eCTi!: rano
lin~hs,
ratio
crear~,&
ha:c car.1-
qui~
funr ídem cum e!fcnn.a diuina,vc fupra dixr,
ne~
ru~
abcll:,
~r
.r.c.
cx~e!lennor'.
&
per~célror
Deo,.qurrt
que func propter alrud, qu'.aCun: 1píe Dcus:ergo non
pocms eíl 111bn1tc rmperfcélror d1u1na pcrfeélrone,
habcntfincm,
&
quamurs
a
nob1s oxplicemur per
m<>-
, excellenria : ergo nulla ratio el!:, qua: poffir etfe
fu-
dum relarionis,aur conootarionis,nrhil ramen
•cldun~
pd pr,
&
excdle11liol·Deo, ac proinde nulia erir caufa
fopra diuinam e!lenriam neque conlillunr in relario-
linalis refpeéln Dei.
ne
racionis , ú vero fi11em fornas in lignificatione
l
J
Tcrrio principalirer argumcnror, quia caufa pro•
latiori pro obiell:o prrmario proprer fe amaro,
&
ra.
pric
~réta
(rgnificar prioritatem natur>.r, non illam
fo·
tio11c cu1us ca:tera amenrur,volunrasDci finem haber;
1
IEIClj
Wodo, qua: aliqui Patres,
&
lcholaílrcí concedunr
id eíl obicélurn per
(e
primo am(ltum,I\( obieél:a fe-
iñtér
dinin.ispcríonas rationc ong1nis;fed lllam, qua!
cundaria amata propter illud;nam Dcus amat ícipíuiu
r'cqúirit Ciifündioncm naturarum, vt vna Út prior
proptcr
Ce,&
ca:rera etiam pmpcer Íe ad eum modum;
quarn alrera, qua rationc vcunmr, S.Thomas,
S.
Bo-
quo eius cognirio habet obieélum forrnale,
&
mare-
nauemura,Durandus, Chanulianus, frd druina boni-
tiale , eíl:que hoc dilcrimen iarer nollr;;;,
&
1llius vo-
c:is non ell: prior natura Deo ; ergo Omina bonitas
litioncs, nollra: namque in foo e!fc pendcnr ab obie-
ñon p0tell: elfc cauía finalis reípe&u illins.
él:o.íecus 1lle;loquendum enim ell: cum max1ma puri-
1
G
~atto
, quia in diuina voluntare nulla el!: vera
tate de Deo, ac proinde drcimus non habere Deum
efficientia circa aélum 'immanenrcm in ipía: etiam
ve
cauíam finalem reípeél:u íui iplius, habere ramen fi-
libere rerminatum ad obieél:a externa . ergo nec vera
ncm, [eu obieél:iuam rarionem, Ceu formalcm, (cu
cauf.liras finl's habere potcíl: locú circa talem aél:urn,
materialtm,
&
alns verbis primariam,
&
fecunda- ·
cooícquenria patee, nam cauíahras finis non habet
riam, primaria ell: Dcus, Cccundaria crearur:r.
habet locum nrli in ordine ad caufalimem efficier¡ré,
1
N 1hilominus rarncn ¡;onGedimus dwri caufain
!i-
Declaramr amplius, quia aélus druinre voluntatis,
nalem rerpeétu effeél:uum diuia:r vcilunrarrs, ac pro•
1 ,
17
quoad enricatem libi ellcntialem ac ncceaáriam oon
inde exerccre munus cauía: proprire rcípeélu .opera-
0
porcll: habere vllam vera!? .caufam in aliquo genere,
rionum ad extra,
&
ratio ell:, quia licur e.ffeél:us Dei
quia vt licell: cns per effentiam,
~
omnino indepen-
habet vcram caufam efficienrcm , nimirum ipfum
deos , neque etilm ille aélus, vr bene notar P.Suarez,
Deum, lic etiam habet cauíam finalem, cuius cauía-
quatenus libere rerminarns ad crcamras porell: haberc:
liras reípeélu dfcéluum ad exrra in hoc cólill:ir,quod
realcm cauíam, qnia vr lic nihil realc addit enriraci
Deus intuim ,
&
amoris íua: bonicaris elfcél:us extra
n<cdhria: ciufdem aél:us , nec poteíl fingi cahfa rea•
fo
producit, vnde ipfamet operatio, quan1 ad extra
lis , qua: habcat pro ctfeélu íolum relpell:um racio-
habet dfentialiccr pender
a
Deo, tum ratjone effi-
nis. \.¿uocuca , qui putant determinauoncm liberam
cienris, tum eciam in rationc finis , quia refpicir
addere alrquid reate diuinre voluntati , quod lim-
,Deum ,
&
vr omnipotenrem,
&
vr íummc bonum,
pliciccr poílcr non e!fe in rpía, íatis coníequcnter po-
qui racione
Cure
bonitatis ,
~
dignus el!:
ve
omnia ad
nere po!funr ve! etra111 debenr hoc cauíaliratis genus
ip(um ve ad finem ordincntur,
&
Íeipíum emincnd
crrca illum aélum, nam vt ego exrfiimo cogumur po-
modo inclinar ad coromunicandum aliis fuam boni-
nere etiam caufalicatem elfcéliuam , quod quam el!:
tatem proprer ipfam , vnde in hoc íeníu concedí
abfordum, ram ell: falíum illud fondamencum, ve pri-
potcll: Dcum , vt agcntem ad extra reduplicaciuc, ve
ma pane;¡latiílimc demonll:ratur;nequc Sonzinas hac
agencem habcre caufam finalem,nam agens, vt agcns
vie proccdit, quia non Coluro chca lrberas dererrnina-
reduplicar aélionem ,
&
Dcus vcrc, ac propric exer-
riones, íed eriam circa ipfum all:um, vt ell: neceffaria
cer aélionem ( perquam conll:imitnr in
elfo
agentis,)
djleétio Dei adminir illam cauíaliraté finalem, quod
propter aliquem linem , quam intendir.
Irern,
quia·
in rigore íumpcum el!: omnino improbábilc, quia illc
íecundum Diunm Thomarn, idem ell: finis agentis,
aélus vt lic eíl: ipíum ens per clfcnriam,
&
ideo indc-
&
patienris, licer diuerlimodc;
e!l
aurem frrmo de
pendens,
&
non cauÍatus (ub quacumque rarione,
ag~nte,
ve agens el!:,
&
de paciente late, vr Íe ex-
vnde vlrerius li dererminatio libera, vr ell: aliquid rei
tendit ad effeélum ab agente faélum , íed dfcélus
nihil ell: pra:ter aélum íolum,
&
vr cll: quid rarionis
Dei vt lic habenc propriam cauíam finalem : ergo
renera, non ell:, ícd concipirur, aur fingrtur ex modó
a&io Dei vt lic habet eandem cau͕m finalem, qua=
noll:ro concipiendi ,
lit
vt fub nnlla ratione pollit ille
licccnon lit fi.11is Dei Íeeundum
Í~,
eíl
t~men
finis
all:us veram cauíam habere , quod apene arferuit
dfell:m1m Der,
&
coníequenter etram aébones etus,
D. Augull:inus, lib.8;. qua:ll:.
18.
vbi negac quxrcn-
ac proinde Dei, vt agen:is;linis enim ad quem ordi.
dam
die
caufam dinina:
volunrati~·
ob quam voluil
natur elfeélus ell: , qui mouet agens ad opcrandum,
mur.dum creare.
' vnde ad eundem ordinar all:ionem fuam.
Secunda conclulio, Deus vcrc,
&
1
propric opera-
. Pra:tcrea, quia
~eus
ell: finis vlrimus rerun:i om-
8
mr proprer linero , non ira vt finis
fü
ca
nía
final is re-
nrum : ergo eíl: finrs Angclornm ,
&
homrnum:
11
'
1
ípeélu Dei, vt ex fupra diél:is parer, ha:c concluíio vi-
ergo hi faél:i. Cunt proprcr finem: ergo Deus opera-
derur de fidc íecundum illud , Omnia proprer ícmet
rur propeer
1llu~
, .
n~n
vr proptcr caufam fina!cm
ipfum operams ell: Deus,
dci~
1
de
paffim dicitur mulra
Dei.' fcd operat1oms 1púus,
&
elfeé\uum ab 1pfo
opcrari
propc~r
clcél:os.
fabrrca~ornm:
.
.
..
Ratio amem cll: manifcíl:a, quia operari propter
. Derndc 1llr.s conu_enit
.ro~a
defi111t10 e!fcéluum
1
.
flnem in fuoconcepcu includir perfeélioncm fine im-
fi111s ,
~unt
emm
gra~ra
ª.l1curus.' cun:i
cm~
Deus
11
9
perfeélionc : ergo Deo conuit , probamr anteccdens,
~mee
ÍC1pfum , grat1a Ím amons
~accr o~ma
,
&
quia operari propter ñnem el!: amare aliquod obie&ú
1~ter ~f'.eél:us
creat?s
vnu~ ~t
gratra. alterrus. :
v~t-
propter fe ,
&
ca:rcra proprcr illud
cognofcen~o ~oni-
br .grana ,
vo~ano
&rma. 111.llrficarroms
,
.1ullr6-
tacem mcdiornm,
&
finis,illorumquc conucnienuam,
cano.
~urem
gratra
gl~rrñcatron1s,
ad hoc enrm non
[cd in hoc reperiturpcrfeélio fine impcrfeélione:crgo.
requmrur ve all:us t
ntcrnusvole~s.hos
elfcélu.s
fü
Vr aurem co!(noícamr veriras, aduerre in Deo cólide-
proprcr finem, fed
tan.mmrequ1mur,
vt
alrquo
rari po!fe,
&
ipíos aélus volunratisdiuinre,
&
illorum
~au
amenmr propter alrud,
~
ex co amore fianr,
Jld,/ph d1
Peña(iel,Philof%m.
/l
V
T
quod