500
Pbyíica Difp. X l
I.
<\ººª
proptcr fe appctatur,nam cum incipicnclo
a
pri–
mo medio illud cligatur proptcc fccnndum,
&
fecun–
dum propctr tertium ,
&
fic deinccps , niíi íi!htur
in aliquo fine proptct fe intento non poterit collcéHo
teta propttr fe appeti, quia ncc catioce omniú,vel íin–
¡¡:ulomm,
qu~
in illa funt .,cum multa,ac ferc omnia
propter aliud appetantur in racione a\ic<1ius, ni!i ali–
quid adrnitramr propter fe intcmum;nccdlario igitur
hoc adrnittenduro cll.
2.o
Dices,illarn colleaioncm nec proptcr fe
appc~i,ncc
propter aliud , quia non tora pee rnodum vnius inren.
dituc,fcd per partes,id en amando
íingul~
ex conren–
tis in illa coll.;él:ione, arque ita dicetur folum appcti
amando vnum propter ahud , vnde etiam conced1mr
quod licC:t collell:io eorum, qux amantur vnum pro–
pcer aliud femper
lit
finita,qnia procedencia ab vno in
aliud non poteft in infinitum pemaníiri,mhilominus
fines appetibiles cum illa (ene non funt finiti , fed in
infinitum procedunr,& ita non lifüt in aliquo vltimo,
& propter fe appet1b1li.
11
Sed contra hoc
~uidenter
procedit ratio Ariílotelis,
quia hoc modo 1rnnquam polfer inchoari intentio,
!1ªm hzc inchoanda en ab aliquo quod fic ptimum
in
~t~nt1one,hoc
aurem nnllnm elle poteíl, íi illo modo
in infinimm proccdimr , nam vcl i\lud , quod efi pri–
mum in imemione amamr proptcr
íc,&
fic ceífat pro–
celfus,,•el amatur proprer almd,& íic non porefi elfe
illud primnm in inrcnrione , Íed illud aliud propter
quod amatur; ergo
ú
fcmper proceditur ab vno amato
propter aliud,in illud aliud proptec quod amamr,nun–
quam dari poteíl primum in iment1one ; ergo nec da–
bitur prima intenrio; ergo nunquam potenc inrentio
inchoari,quia non inchoatur, nili •b aliqua prima.
Secunda conclufio.Etiam daturaliquis finis vltimus
11
limpliciter refpell:u omnium rerum ,
&
particulacium
linium, qui eíl ipfemet Deus.
Probacur hrec conclufio ex Scriptura
primo.inqua
ap~nc
pr:rfupponttur dari aliquem cecmm ,
&
pr:rci–
pium fincm humanre
vit~,atq11e
adeo vltimum illius,
fcilicetDeum,l'íalm. cnim
; ~.
ficdicicur. Nomm fac
mihí Domine finem mcum, iddl, gratiam pra:bead
cognoícendum praétid: ,
&
cfficaciter vltimum finem
meum fimplicicer v1dcl1c.t Dcmn, vr confiat ex Diuo
Ambrofio in illum locum, & ex D. Aug ibidem, vbi
inter alia licait, Fmem illum dicit, quem currens in–
trebatur Apofrolus , & de fua impefcll:ione conlire–
bamr aliud in fe intuens,aliud alib1 qna:rens,ait cn1m
ad Philippcníes ¡.non quod iam accepcrim, aut iam
pcrfcétus lim,&c.
&
Píalm.1
1
.dicitur,qui p<>ÍUit fines
tuos pacem, qué locum ex ponens ipfc D.Auguílnms
lib.
19.
de ciuitarc Dei cap.
11,
fic ait:Fines eius cam
debem11s intelligerc pacem, quam volumus demon–
_ftrare finalcm, Dei fcilicet confequuc1orrcm,& in ipfo
vlrim.imrcquiem,& lucx to.Porro vnum eíl necef–
íarium , cui confonat illud Pauli ad Ph1lipenfe's ¡.
Vnum aucem, qua; retro fuer obliuifccns-, ad ea qua:
ÍUnt
priora extendens meipfum , circa qna: verba
D.Aug in Pfalm.
¡
8.lotocimo inquit:Vnum autcm
h<ilc eíl ill11d vnnm Domine oílende nobis Patrem , &
fufficit nob1s,
Ioanni~
14.
vnnm autem , qux & vna
dicitur in Píalm.1
¡.
Vnarn petij
a
Domino hanc re–
qniram,vt inhabitcm in domo Domini omnibus die–
bus vitre mex.
1
Confirmamr primo ex cadcm ícriptnra Fini; fum-
¡'
mus ,
&
vltirlms dl ille , gracia cuius reliqua omnia
lieri dcbét ex Atiíl.
i.
meraphyr.rc;c.8. dicencede fine
íin1plic1tcr tali r,u vlcimo, Tale autem eíl, quod non
e~
a\cerius gratia, ícd huius caufa ca:tera, at rcfpeélu
v~ta:
hu.manre damr aliquod bonnm, gratia cuius om–
n•a ficn dcbcnt,vr confht ex illo D.Pauli
l.
ad Cho–
l¡ntios 10. íiuc cirgo manducatis, S!ue bibitis, íiue
De Caufo finali.
·
aliud quicl facitis omnia in gloriam Dei facitc: erge
Dcus en vltimus limphc1cer hn1s.
.
Confirmamr fecundo ex cadePn íacra Scnptura,
2
4
quia propriurn cft fin is fummi,
&
vltimi apperi •
&
diligi fupcr omnia, cum ipfe non
lit
propter almd,re–
liqua vero lint proptcr iplum , [cd ex facra Scnprura
connat d<ld aliquod Íummum bonum tam
a
crcatura
quam
a
Deo fupcr omnia & propcer (e appctcndum,
& diligendum ex illo Dcmcronom1j 6. Manlia:i•
.z.1.
Luce; 10.Diligcs Dominum Deum tuum ex totocor-
de tuo , & ex tota anima tna, & ex omnibus vinbus
tu
is,
quibus vcrbis, vt ait Calliodorus, crc;irnris mtd–
lell:ualibushornimbus, vidcl1cec,
&
Angehs imponi–
tur pr:zceptum amons ; circa Dcmn amem ind1caruc
argumcmum conuenientiz in amore : ergo ex 5cn–
pcura con!ht dari aliqucm vlnmum fmem , quod'
apmedcmonílrant verba illa Prouerb. 11>. Vniueiía
propter femecip\um operatus cll Dominus,
&
Apo–
calip.d1citur,Ego íum Alpha,& Omcga,princip1um.
& finis, quem locum afien S.Cyprianus lib.1.contra
ludxos,vc diaj¡tiracem Chrifti Domini probct,
&
ob
eandem caufam Cathelic1,olim contra Arrianam pcr–
fidiam in fcpulchris,monetis, atque vex11lis !culpe•
bant,aut fcribebár,Chrillum Dominum cilc alph m,
&
ornegam,id eíl: finem amoti$ omnium creaturarum,
rari_one cuius S.Auguftinus hzc verba profcrt. 1.l.
Ó•
fell.cap.
t
,Fecifü nos ad te ,
&
inqmetum dl: cor no–
firum doncc rcquiefcac in te, qua: co11firmat
D.Am–broíius lib.1o.cpiftolar.cp11\ol.81 a¡.
é,
deChrillo Do–
mino,
~omodo
inqnit viere finem habcrec, qui virz
Auétoromnibuscn,ipfeprincipium,& finis ommum.
Dcnique ícnfum nofüre allemoms fo1c exprimir,
&
cgregie confirmar inligni' 11la,
&
~greg1a
Dei
laus
apud S.Balilium
hom:l.1.mExamcron. Natnra plan.:
beata Deus cxuberantiliima abundans ,
&
lucuienra
bonitas, cuique rationis capacl mire amabilis pulchri–
tudoflagrantibus voris,
&
cx:dluanci dclidcrio nulli
non expclbnda omnium qua: Íllnt primicena ongo.
fons,
&
finis vita: íempitcrnus,(pirituahs omnis inrcl–
gcnti:e lux diuimíiimum,& a:cernum alpha,&
om~ga
omnium creaturarum. Er ideo D.Dionyfiu¡ lib. de di–
uinis nominibus, cap.10. dicit Dcum ad fe omn1a,
lic11t ad omnitencns profundum conuertere.
Ex Philoíophis hanc fcnrcmiam apeniíiime decla- 15
rarunt. Arill. , .mctaphyf. cap. 1o.
&
hb. de mundo ad
Alcxandrum,& Plato in Thim:ro
lib.4.dt: lcg1bus,
&
Trifrnegillus in Pimandro.
Primo probatm ratione , quia vt ait Angclicus
a'
Doélor .lib. ¡.contra gentes cap. 17. non minus p.:rti-
net ad diuinam perfc ll:ionem clfe fincm vlrimu m om–
nium rerum, quam dfe primam can íam cfficientem,
ícd Deus,ob tui infinitam excellcntiam eft prima cau-
fa
cfficiens omnium rcrum,ac
proin~c
hom1111s: ergo
&
\'ltimus finis. Minor, & confcquentia patcnt,ma-
ior probatur, quia ratio vltimi finis denotar fummam
perfeétionem,habcc enim perfeétiíiimam bonitatem,
ad quam cztcr:r bonicarcs, ve ad fontcm,& exemplar
refcramur, & infupcr cum vltima, caque m•xima
felicitas conliftat in adeptionc vlcimi finis. qui dl:
omniú dclidcriornm complcmcntum non poccíl non
argucrc fufllmam perfeél:ionem , id quod Dcum con–
ftituit vltimum finem.
Confirmatur primo. Q uia Deus co ipfo quod 17
Dcus
lit
eft íumme bonus ,
&
proinde magis exopca–
bilis , qulun omnia alia bona: ergo
~i~nifümus
:n
ad
qucm omnia bona refcrantur: ergo 1lh conuemt c(fc
vlcimum finen"
.
.
. us aS
Confirmamr fecundo.
~1a.
n.aiura
~iéht n:
1
~er
bonurn non erfe
P'.zfere~idu ~a1on,
fed e
co~~n
'
111
¡_
go maior inclinat10 eíl: m ma1us bonurn.qua .
nus:ergo in illud bonum , quod infinitc eiu:edit
e~~~: