746346

De Fontibus naturah

&c.

tUS contenta , vi impulfa; elferemr in almm.

Uc exnminetur hic modus-,duo funr confideran–

da, quamam

fir

maris intumefccntia, qua: deru–

mefcendo ranra vi aquam propellar. Cerriffimum

3utem el!: kin a:íl:ibus maximis maris rumorem ad

aliquas ranmm orgias, quinque aur fex pervenire,

unde c11m aqua quomodocumque pra:cipiremr ,

non poliir

af~endere,

nifi quancum defcendir;non

adhuc vj illius impems, porcrir elf.:rri ulrra alri–

rudinem maxima: inrumefcencia: maris in a:ll:ibus.

Secundum quod perpendendum nobis efl , an

mulra aqua pra:cipirara poflir cxiguam aqua: co–

piam alrius elferre , quam

lit

locus unde prrecipi–

rarnr: verbi grJtia , an rorrens ex alriílima rupe

pra:ceps , arrollere poliir in mbo aliquo aquam

ad m•jorem alricudinem, quam ipfe ruat. Sicm

enim fi magnus globus incidens in veél:cm C.po–

relt minorem globum

ad majorem altitudinem

elevare, quam ipfe ceciderir ; ita etiam vidernr

gens mons dernmefcendo pra:9pirarns, longius

poñe per canalem íubrerraneum aquas amandare,

fopra libellam arrollere.

Invcnio ramen maximam liquida inrer,& folida

dilferentiam, quod folida rora fimul feranrur , ar

ve~o

liquida non item. Dum enim,mons aqua: de–

rumcfcendo ad litrns propcllirur, ejufque aliqua

pars

fubrerraneum mearum incurrit, non roms

in aquam meam comenram vim foam exerir; fed

major pars in litrora illidirur, quare ex eo

pite

~on

majorem concipier imperum aqua , quam

íi

1lla fola pars qua: ofl:ia fubrerranei

~uniculi

nan–

ciícitur, ex ea alrirudinc deciderer. Addo ultcrius

quod ut íalíedinem dcponat aqua , deber per an–

gufüas

arcnulas percolari, in quas impingen–

do tocum conceprnm impernm amirrer.

~tarcus

mo.:lps erit

admirramus ex mari

aquam in plurima rellmis loca emanare,nam fun–

r~s

prope mare , & putei Íal fi Íunr, etiam ad plu–

rtmas leucas aqua folfiufcul.1 eíl:,& in infi.tlis pmei

falfi fitnr, minus ramen quarn mate. Poffet a,Ui

qu~d

in omnibus fcrc rcgionibus fonres íalfi re–

penamur;quoriefcumque enim íubterranei meatus

funr

laxiores, aqua 11011 deponit fi.1am falíedinem.

C rediderim ramen fonces falíos immediarc ex ma–

ri non procedere , cum inveniamur in momibus.

fed ur

plurim.mn

aquam falfam effe

profondio~

r~m

, qua:

l~alim

fuo terram impofiram inficiar ,

e1que íalfedmcm communicer,fons aurem alius in

fuperiori rerrz rraél:u rerram hac íalíedine imbu–

cam pcrvadens,eandem falíedine

111

comrahar. Igi–

:~;e:71e¡"ilti~10 ~ebere

ullam

le~itimam

difficul–

l fieri qui afferar,ex man per cavernas &

::~:~.~raneos

rrecus aquam cotam fer

rerram

p~r

modo afferat aqua: fic ex mari dedull::i:

uperficiem humiliorcm effo fupe1 ficie maris ; un–

de rell:ar adhuc difficulras quomodo, ex tam de–

preffo loco ad momium cacumina defcratur

Poffer aliquis com.m.inifci, quod cerra

Ípo~gio

lit,

ficur ergo acc1d1t dum fpongia: exrremica.

'[om.

' em aqua:

~mmergimus,

lit

aqua aítendat, cotam•

9ue

pe~va

:it,

am cciam trans acenam, am cineres

111

íublime eveharur, ira ctiam in hoc cafu dici

polfer ,

p~r fe~reros

rneatus,

capillarcs tubos

aqua111 ex mfenon loco,ad tcrr:i: Íllpcrficié,immo

fuprem.os

monres

afc~n~ere.

Sed hic modus

fCJICJtur ex 11s qua: fuperion propofirionc dixi–

mus.~ ~1empc

dar.o quod •qua

pe~

rimas

prdiio-–

ne acns

111

Cubl1me effi·rrerur, ille ramcn modus

inurilis effer ad fomes generandos : qnia ubi ad

ora fyphunculorum pervcniÍÍet aqua ,

preffio

accis e¡us egreffum inhiberer

'lit

fupra demon.

ll:ravimns.

Solus rcll:ar modus jam fopra indicacus, nem–

pe calor. Sicut enim fobcerranei ignes , & cerra

calida

dl: ,

ur experiumur qui ad aliquas orgías

momcs perfodiunr,

meralla eruanr ; Ía:vienrc

enim hyeme teporem aliquem experiunmr, igJCur

non minus calor cerra: inha:rens porelt aquam

raref•cerc , qnam folis calor, quod jam fupra ex–

plicui.

D.fficulrarem

facir aliquibus tanta aquarmn

copia , qua:

fonribns in flumina derivarnr,vo–

lunc ercnim aquam flnviorum inrra annum fluen–

rem globnm multo majorem rerrefl:ri efficere¡

quod afferere vidctur Ariíl:oreles. Ego vero íi1b–

duél:is calculis, rem alicer

íe

habere deprehcndo,

Sumamus Rhodanum, ejuÍquc profondiratcm in·

qniramus, quam ponamus effe in al1quibus lo.

cis rriginra pedum , larirndo alvei , fir rrecenro.

mm pedum ; cerrum autem el!: propc ripas pon

effe tamam profundirarem. Navigetur fine re111is,

anr venris ; Ced ranrum animadvcrtatur via qu:im

conficit aqua inrra horas 14;prope mare non erir

quindecim leucarum; dico ergo fi fierer

folfo

tre–

cenries fexagcfics fexies major alveo Rodoni, qua:

lacum mediocrem non excedercr,

qua: mhil

erfer comparatione Orbis rerreni, hrec 111quam

foffa , rornm aquam ínrra anmnn pr:i:rcrbbcnrcm

continerer,

Omnibus ramen penfatis,

lic~t

forfiran impof–

íibile non negarim, fonres ex mari per íubrerra·

neos mearns , & pee rarefaél:ionem fieri poffe,

exiltimo ramcn ferc omnes fonres ex aquis plu–

viis, in momium recepraculis collcél:is generari ;

cum vix a!Iignari po!ftr fons aliquis qui ex pluviis

non accrcfcar , & pleriqnc deficienribus arefcanr.

Srepe camen accjdir

longius , ab origine denno

oriantur : dum enim flumina cerras prrererlabun–

tur, infinuanr

in monrium rimas , & fape non

ira pra:cipirem alveum nancifcuntur, quam flu–

mina ex quibus oriunmr, ira ur polt aliquas !cu–

cas longc altius orianrur , quam fir f!uvii alveus;

ita dmn aquam ad pi!l:rina ex f\.1viis deducimus,

frepe polt centmn paífus, dnm ejus alveum altio–

rem confervamus , cafum norabilem aqua: rribui–

mus. Miramur quidem nonnunquam fonrcs co•

piofos, nec inducere in animnm poffmnus tan•

ram aqua: copiam ex pluviis colligi poffe; fed fa:–

pe accidir

per fobrerraneos alveos, in 11nu1:i

colligamr plnvia, qua: in momibus variis ad vi–

genri lencas deplnir.

líll~llllil!llZ!l!ll'!Z!li'lü·i'lül.!1!1íll1Jl!G1líl81l11'1lílllll~ll1J·l1.!llil>I

P R O p O S I T I O

X I

Problema.

Fonum

na111r:1/em conflmere.

Sir aliquis cuí fine quam plurima terra: inuti-

Q..

lis