Del indicatiuó
aaiuo:
Munarcanquichic. Vofotros
amailcs.
Muoar ca. Ellos
amaron.
o
Munarcanc:u;
· Dirdp. Suelen dezir
que
el
prefente
de
indicatiuo fe
pone
por
pre
tcrito perfctto,y habla de
p·r e feut~
yide
preteritotambien,como e$
e ito? Maeilro. Es mu cha verJad,que
ay
gl"an vfo en efta Lengua de_
poner
d
prefente
por
preu-rito.>mas
el como aduertid,quc no fe po•
ne en luga r deile primero preterico
( y
fJ
ame)
Íl!JO
del fegunJo (
hci
amado) -omo.
Rtnquichu~
Has
ydo?
Hioiñam.
Ya he
ydo ,
y
no
ya
fo y, y aunqu e pare'e
todo
vno,
no es,
porque con etl:.i dit!.ncion
lo_
v fa n pa r a hab lar de t i empo dettrmiaadg o indctc.tminado.
'I•
~o.
DEL
SEGVNDO
PRETERITO PÉRF
1
ECTO
•
1
de
ind~atino.para
(Yo
he
y
vue
amado.)
'
Mm~a'fcan-~ ~aQi,
Yo he
y
vue
amado
o
querido.
o
Muaafray
canmi, o
.Munafc:iymi .
Mun~ícam
c.anqui.
Tu
has
y
ruiíle
amado. :o
Mtmaf.•ayqui
. caomi,
o
Muóafrayquim~
.
·Munafcam. El ha
·y
vuo
amado.
o Munafcan uami, o
Mu,,
. nafcanmi.
f
'
.
•
•
i:>lur,
Muoafcam
canchi1:.
Nofotros
cm
os
y
vuimos
ama.do.Ind.'
o Munafcanchic caomi. o Mnnafcanchicmi.
1
Munaí.:am
cavcu,
Nofotros cmos
y
vurmos
amado. '.Exclu~
o Munafcáycu
can
mi. o Munafcaycum.
•
-
Munaícam canquichi.: . Vo l.otros
aueys
y
vniiles
am~do.
o
Munafcayqui chic
c1nmi. o
Munafcayquichícmi.
Munai'camcancu.
Ellos han
y
vuieron
amado.
o Munafoan.:.
cu canmi. o
Mqnafcancum.
·
Difcip. Quando fe ha de
vfar
del
prirnero
preterito,
y
quando del
íegúdo?
Maell.
P~ira
tiempo d e terminado como(ayer
fuy)
vfan
del
pr i m~rpret e rito(khayna m
rircani ) y no (rtni) como en romance
q0
d e1í cn os ( aycr
he
yd
o
)íino (ayer foy )mas
par~
tiépo
indeterminado
como
es( h ('
ydo )
q
e$ el fe g_ú do preteri t o,vfan del p re feote (
ñam
ri
ni,o ,ri'111ña ru,ya
he vd o )y
no es
for ~ ofo
po n er(ña)q t ábié
vfan(rio
qnichu) co í 10, 1acb
1 rin qu i ~ has y d o ~
y
r1 ñi m) t iloto
como, riniñam,
ya
he ydo. Al i
C¡ ,
\fon
niña
n
,o, nrnoa n i m ,diz~,ya
he
amado: pero
m <t s propriJ • eime lu s
qu e
fa bc> u bien , .. ian
<l eile
fu
propr io
prctcri•
t
po r
qualL1
1ie r o
cada
vna
della s
tres
inaoeras.
D:C
ip .
Pareceme
qu ~
fon dos preterito s junto¡ en voo lo s
C]
aquí
G 4
fe ponen