145 / 436
De Principio agendi.
Art. II.
1
3
t
est, qu:r non operatur ad proprinm fi. Deum,
&
particularem, nemp ', cor–
nem,
sed trahirur ad finem alterius:
pora; re ip a tamen na llam vim agen·
Con il ians demum, qure·dat
s
ientiam
di tri buit corporibus.
t'im
en11n ne–
agendi : nam ag ns intelleélivum agi t
get, aliquid pro prie eftl i, prreter lo–
per suarn s ientiam; qu.:e, dum ip
i
ab
calem motum,
huju~
locali motus
flliO
trahitur, istud dicitur
coruiJianr.
nullum intraraeum fonrem agnoscit in
AR TICULUS II.
D e' Principio ag·endi.
U
T
plene dicamus de agendi prin–
cipio, duo nobis duobu
para·
gra phis conficienda sunt. Primo de–
terminanJum, quibus reb us convc·
niat ratio principii aélivi: Secund '
discutíendum , qure sit rad ix age ndi,
seu potentia aétiva; in iis, qure agunt.
Cum
ver
duo sint aél:ionis genera,
immanens
,
scilicet , qure nihil extra
effudit; estque intranea qu.:edam par·
turitio, in eodem princi.¡>io , ex quo
germinat, remanens , ut propria ejus
perfeél:io : Et
transiens,
qure aliquid
ex:ml.
profundit , estque ut eruptio
perfeélionis agentis , nova subjeél:a
invadentis. Ut generalior sit doél:rina,
ad utramque nobis est extendenda.
§.
l.
Quibus rt)us conveniat ratio principii
,isélivi
; ·
an etiam substantiis cor–
poreis?
F uere , qui negaverint, rationem
principii aélivi conve nire ulli sub tan·
tia: corporea:: sed solum Deum , aut
cerre
~
j uxti alio
' suhsta ntias spiri–
tuales , omnia efficere ad pra::sentiam
corpor.urn; ut illuminare circa solem,
comburere circa ígnern.
artesius in
hupe errorem tandem relabitur: Nam,
Jicet
2.
part. art. 36. distinguat
au–
sam efficientem in generalem
1
nempe,
corporíbus ; sed vult , totum
a
De<>
inditurn transferri
:\
corpore in cor–
pus : quo
fir ,
ut
juxti ipsum, solus
D
us
ir proprie causa effil.'.ien mo–
tu. ; corpor
ver
sint ejus quid
in
subjeél:J ,
&
vehicula, nu
qn:lm
ta–
men propri.! principia elfeéliva. P la–
to etsi concederet corporibus ef
1-
cientíam ad di ponendam materiam;
for m.:e tam n substantiali produél:io–
nem reforebat in idea ,
i
quibu dis–
posita mlteria illam reciperet, ut jut
mollita cera
a
sigillo.
TERTIA
CONCLUSIO.
Ratio principii aé1ivi convmit etia,,.
rnbstantiis corporeis
;
iltir¡ue effdJru,
qui
cernuntur in mundo
,
sunt
verte
e1Jrum ejfefJion es.
Ita
D.
Thom.
r. p.·
q.
i
1
5.
art. r.
&
3.
cotH.
ent. c.
69.
consentiuntque , non rnod
cordatio–
res Philesophi, sed un iver um g nus
bumanum; cui nihil tam ratum, quitn
corpora invicem agere
&
pati.
Conclusio, etsi jam po itis funcla–
mentis sponte surgat,
&
innadl. qua·
dam perspicuitate animam , nisi ad–
modum protervus sit , persuadea t;
accuratius tamen adhuc confirmanda
est : Est enirn
&
ipsa magnum physi–
cre nostrre columen;
&
picurere,
ar-'
tesian<l!que certissima mina. Nam
quod illi parum per pexerunt, si
es~
in re bus vis age ndi, e t
&
aél:io:
i ese
aéliQ, fit aél:us, 'est enim a
io aétus
effeél:io: Si fit aélus, est
&
poten tia,
ex qua fiat; nihil enim ex nihiJo fir,
R
i
vir·