0000747692

Summul. Difp

vlr.

hú,

qulfJ

pertine~t

t~rtiam op~rat. i~tell~tf.

d"uifo affirmariue ad vnum diuidens ef-

confusc,

prredtcarur

omnibus figmficaus fimul

1'2

uerce,a

·u

malam confequentiam, v-01rec,

efl animaifll: ergo hu-

º?1.Pbtts

cl~m.1flalpabr~1cu

·.flg.

omb~i

o-l

· ' autem

e{fe

bonam ; v.g.

non e anim11l:

mim

iquis a ita itur: ergo ve i e

Jª

ua itur, ve

mo,

neaat1ue

. ,

·r

ifl

homo.

contra vero affirmatlUC valet ab

tlle)

&c.

Enthymema

eíl:, quod

og11mus trun-

~~; ==~bro

diutdente ad diuifum, vt,

eflequm, ergo

c~btus

dicitur

eo qbuod confiíl:at dua?bus

propdofici~-

eriam valet affirmat:iue

diuifo ad vnum

di-

m us, cum tamen de · eret con are tn us: vn e quta

amrna

/1.

fi . .

•

uidens, exclufis aliis, vt

v.g..

eft animal,

non

e c1t

vna

pro~o~1t1one,.1

t~u~1~ar_us,

ieu man-

irrationale: ergo efl rationale.

(

~us

fyllogyfmus d1c1cur, curns

~efi?mo

hunc mo-

Vltímo nota ab

vno

diuidente non fieri benccon-

dum forrnatur, eíl: argumematto,

qua ex vna fola

;

fequentiarn negariuam ad diuifurn,

non efl ignis: er-

propofitione

~equit~r

conclufio. E_mhyme1:1a nun-

go non efl elementum.

quam concludtc, n1íi complearur

fyllog1fmum;

exernpli gratia:

omnis homo currit: ergo Petrm cttrrit,

ma confequentia non eíl: bona, niíi addamus :

fed

Pe-

____

.;_

_________

T I O

..:>

•

De natura

argum,,entattonM.

SECTIO

~id

jit

argumentntio,

quotup!ex.

Rgurne~catio,

vt reél:e notat

Thomas fuper

lib. Per1herm. leét.

íic defimtur ;

eft modm

ji:iendi,

qua vnum

e."C

alío inferri denotatur;

tria in–

dicantur in hac <lefinirione,. prúnum illud ex qua ali–

quid fequirur, aut ex quo infercur aliquid,debere elfe

aliud, aut diíl:inél:um ab illo, quod fequitur,

ideo

hrec non

efl:

bona argum-..emario,

Petrm efl 11nimal,

ergo efl animal,

quia idem

funt,

quodflquitur,

il–

]ud ,

quoflquitur:

fecundo indicatur, femper de–

bere reperiri in argumentatione aliqnam notam illa–

tionis, non enirn fuflicit , quqd vnum fequarur ex

alío, fed podus necelfarillm eíl:, vt vnum fequi ex

denoterur,

ideó hcec non eíl: _argumenratio,

Pe–

trus efl horno,

eff animal:

quia licet vnum fequa–

rnr ex alio, non ramen fequi denotarur.

Primo diuidirur argurnentatio in

impeifeélartJ

perfallam:

imperfeEla

argumentado ef. quintuplex;

prima eíl:

induaio,(eu afcenfm,fec1Jnda

efl:

enthymerna,

cerria,

exemplum,

quana

argumemurn bimembre,

quod

vocarnr

cornutum,

quinta

conuerjio:

his alia

lec

ad~

di,

qua:: vocarur

farites.

Argumcncatio

porfoEla

eft,

qua: vocatur f

yllogy(rnus ,

de qua data opera

Ceaio.

nibus fequentibus agemus:

nunc aurem

agendum

fo–

lt'Jm

eíl: de imperfc:étis fpeciebus argumenrationis,

quarum prima

eft,

induélio

hoc

efi:

oratio, in qua

vno ad aliud cum annumeratione-illatiuc progre–

dimur: exemplum huius

eíl:,

ifle ignú calefacit, ille

ignú calefacit,

íic de ere ter is :

ergo omnú ignú cale-

f acit;

h~c

induétio dupliciter potdt fieri, auc

in–

feri ori

ad fuperius,

h:r:c vocarnr afcenfus,

exemplo nuper pofiro liquet' vei

fuperiori ad infe–

rius,

h;rc vocarur defcenfus , vt in hac,

orrmis

ho–

mo es7 animal : ergo iffe horno efl animal

ifle.homo,

&c. Defcenfos

mulcifari~m

fumítur:

Primo

copulari–

uc ,

fecundo copulare , tercio diliunél:iue , quano

,di Gunéte.

6 '

Defcenfus copulatiuus , íeu diftributiuus cíl: , in

quo prredicamm fuperius omníbus inferioribus diui–

fim

cum copula applicarur,

fou

cum panícula,

e!r,

omnis homo efl animal: ergo

flp efl animal,

ifle,

&c.

de[cenfus copula

tus

dl:,

cum cerminus communis ita

de in ferioribus prredicatur,

illa

non fiar confe–

q.uenti a diniíiue,

ve ,

omnes Apofloli Dei

font

duode–

ctm,

non. debet fieri ha:c coníequentia:

ergo Petrm

efl duodecim,

Paul?M

efi duodecim,

&c. diuilimJ

fed

pocius

debet fieri

collel\:iue:

ergo Petrus; Pautus,

orrmes

fimulfant duodecim.

Defcenfús

fiunébtms eíl:, in quo ab

vno

ad aliad

fü

c?nfequentta

cum

hac panicul:.i,

vel

vt ,

homo

currzt:

ergo 1:'el Petrus currit, vel Joannes currit

&c.

Defcenfus d1fiunétus

eft, in quo diébo fupponimr

trus cfi homo.

Exemplnm

efr in quo ab vno tingul

ari ad

alterum

proprer fimilirudinem

fit

illacio, vt v.

g.ji

Magdale-

ntt pamitentiam agenti pepercit Dem; Ergo

nobisft

pamite'(ltiam egerimus.

Argumentum bimembre

cornutum

feu

dilema

eíl:

'lºº

dua: parces ponuntur,

quacunqne vía incef–

feris,

capiaris; quod ex eo ranrum , quod caree par–

ticula,.fed,

minori, non eíl: fyllogifmus,

quo

vfus

dl:

D.Bernarclus

ferrnonib.d

e naduirare,ibi :

aut Deus

errat, aut mundus : Deus non potefl errare: ergo mun–

dus.

Vel

alirer efforrnacur,

aut iuifli quo ego prttcepi,

aut non iuifli

,ji

iuifli: ergo mentiris, dum dicis,

non

vidi.ffe /oannem, qui ibi erat;ji non iuifli: ergo mentiris,

dum dicis, te iuiffe:

ecce ex conceffione,

negatio.._

cuiufuis partís rcfpondens arguirur mendacij.

ha:c argnmencacio poceíl: fonnari in fyllogifmum,

. cmhymcrna.

Conueríie eíl: duarurn enunciatioaurn vnius ad al-

ceram per excremorum commuraciouem,confequen-

cia necelfaria , vt

dieas :

nullus homo efl arbor, ergo

nulla arbor efl homo:

forrnalicas enim conuerlionis

non confiíl:ic in fola excremorum cornrnuracione, [ed

ecíam in confequentia: propofüio,

qua:

conuercicur,

auc tranfmmacur, dicirur conuerfa , iJla autern, in

quam tranfrnmarur dicirur conuenens.

Conuerlio diu iditur in adrequaram ,

in inadre-

l.l

quatam,

percontrapofitionem. conuedio adzqua·

ta, qure limphciter vocacur, eft in qua ex vna propo–

íicione ad aliam

fit

confeq~entia

, manence eadem

quantitare ,

qualicate; vocacur enim adrequata,

,J.

quia non fecundurn parcern, fed rotalirer tranfrnuta·

tur,

hoc modo conuercicur vniuerfalís negatiua,

parricularis aflirmatiua;

v.g.

mtllus leo efl homo :

ergo nullus hamo efl leo; aliquis homo efi albus, ergo ttli–

quod aibum efi homo.

Secunda conuerfio eíl: inadre–

quara, ( qure fecundum partero ve! per accidenr

di-

\ citur ,

q~1ia

non toralicer ,

ada:quate , fed folum

\ fecundum aliquid fui conuenicur ) in qua ex vna

\propofitione

fit

confequentia ad aliam , muraca

quandcate, manence qualicare,

hoc modo con–

uercuntur vniuerfalis aflirmatiua,

vniuerfalis ne–

gatiua; vt

v.g.omnis,homo efl animal: ergo aliquod ani-

mal efi homo : nullus homo efl calidus

ergo aliquod ca–

·idum non efi hamo.

Tenia fpecies conuerlionis eíl: per

cranfinucatio· u

nem,

in qua manence eadem entitate,

qualitate,

extrema traufmutancur ex finitis in intinira ,

hoc

modo conuercuncur vniuerfaHs aflirmatiua

in vniuerfalcm affirmariuam ,

particularis

nega·

tiua

parcicularem negaciuam : exemplum

pri-

ma= eíl: ,

omnis hamo efi ani?n4l : ergo omne non ani·

mal efl non homo :

ltem eriam conuenitur per hanc:

ergo aliquod animal non efl homo.

Exemplurn fecun–

dum

lit ;

aliquis homo non efl Lapis : ergo aliquod non

lapis non efl non homo.

N~ta . hic

cum cornmuni Do-

~orum

in hac vlcima fpecie conuerfionis debere

po·

· 1i con!lanciam,

eíl: exiíl:enriarn rei,

in conuer–

.one

affirmatiure

ponarur confrantia conuercentis,

&in