0000747692

QE}t=ft. I

Vtrum

pr~miffi

flnt

certioru,f1 euidentioreJ

conlufione.

42..7

le non

lit

calor,cíl: ramen vircus

eo quredam,qua=

eíl: principium caloris.Deinde cum.dicit,probat idem

per rationem ducemern ad irnpoffibile qure calis eíl:

principia prrecognofcunmr concluíioni,

fopra

ha–

bicum eft,

ftc quando principia cognofcuncur,

nondmn conclulio eíl: cognira:

igicur' principia

non

cífent magis·cognica , quam conclufio , feque–

recur, quod hamo

vel

plus, vel

~qualic,er

cognofce–

rer ea, qure non nouic, quam ea, qua:: nouic; hoc

aurem impoffibile eíl: : ergo irnpoffibile eíl: , quod

principia non

fine

magis nota concluíione. Exponir,

quod dixerat dicens,quod hoc quod diélum eíl:,quod

magis neceífe efr principiis credere, aur omnibus

aur

quibufdam, quam conclulioni, intelligendum

elt de

illo,

qui deber accipere difciplinam per de–

rnoníl:racioncm:íi enim aliunde conclufio eífet nora:

.licue per fenfum nihil prohiberet principia

non

eífe

magis nota conclufione in vía illa. lic D.Thomas.

Ecce Ariltcnelem noíl:rmn ancelignanum, ecce

D.Thomam fideliffimum, clariffimum, ac fapienrif–

.íimum eius incerprccem, qui ambo pro nobis franc,

non folum fimplici aífertione, fed euidenriffimis ra–

tionibus fumptis acommunibus,clariffimífque axio–

macibas probantibus, proemiífas omnes,

cam

de–

mDníl:rabiles , quam indemoníl:rabiles effe nociores'

conclufione ex eis cledull:a: arqui rota nocorietas,&

cognofcibiliras reí cognitre conliíl:it in certimdinc-;,

euidenri.a,& claricace: Gcut cognofcibilitas per ocu–

los, fiue vifibiliras obieéti coníiíl:ir in claliitate lucís.,

qua ob-ieétum perfunditur ,

licue illud obieélum

cíl: magis cognofcibile,aut vifibile quod clariori luce

inringímr; ira illud obieélum

eft

magis cognofcibile

incelleétualirer, quod clariori,

dilucidiori lumine

&claritate imellell:uali imbuirnr: atquí claritas,

lumen incelleétuale nihil aliud en' quam ceuidenria:

ergo principia, qua: magis cognofcibilia

funt

ex:

Arifiorele,

D.Thoma, quam condulio ex eis de–

duéta func euidenriora ipfa conclufione,quod rotnm

iic illuíl:rac illuíl:riffimus Car\(finalis Caietanus, qui

fopra diéla verba Ariftocelis fic aic in commentariis

huius

Hb. de

poÍl:.

lic fecundum Ariíl:otelem , Al–

bercum, S.Thom.

orones illuíl:res Doél:ores, quos

vidiífe memini,

nobili~r

eft

inrelligens [ciente.

Pri~o

, quia noticia 9uanto cenior, & euidentior

tanto nobilior; noticia aurem principiorum

eíl:

cer~

cerrior ,

euidencior non folum quoad nos, fed

etiam fecundum naturam , quam

lit

noticia condu–

fionis , vt in rexr_µ huias capitis habetur. Secundo,

quia quanto per

caufa proxima,

fufficiens eui–

dencire ,

aífenfus in aliqua propoíidone clt nobi–

lior, tanto ipfa noticia eíl: nobilior, nobiliratur enim

noticia ex certimdinis canfa,

dicicur in proremi<:>

anima; fcd caufa proxima euidencioe ,

aífenfus

in primis principiis eí

l:. nobilior quacunqu

e caufa

proxima euidentire con

ulionum:ergo.Ecce Caieta:–

nus maximc ad mentem Ariíl:otelis,

D.Th.probat

efficacirer nodciam principiormu elfe certiorem ,

euidentiorem concluGone: ¡ui¡i cerciora,

euiden–

tiora func principia. Huic enim,

pra:cipue argu–

menco

Ariíl:otelis fompto ab

illo

principio , propter

quod vnnmquodque t"le,

illnd magis,

Sic refpondecHurcad.quod adagium

foium

eíl:

ve-

rum

in finali caufa,

natn

in efficíenti eíl:

falfum.

Contra primo,

nam

Arifiore1es vricur hoc axio–

rnate,quod immerito vocatur ab Hurtado adagium.

Irem

D. Thomas

fimilirer eo vticur

a.d

proban–

dum principia euidendora, certiora,

notiora eífe

concluúone deduél:a ab

ipGs:Ced

ArHloc.&

D.Th.op–

timc callebanr natur:im illius axiomatis : ergo

opti–

probarút

illo,

ptincipia eífe cerciora

euidétio–

conclulione; intelligarur,vel non inrelligatur,vel

verificerur , vel non

caufa

eflicienti,

folum

enim

curamos, an reél:c probetur noftra conduíio ex illo;

quod non poreíl: dubitari ,cum magiíler rotius Me–

raphylicre Ariíl:oreles,

Thomas

tarri

apprime

intima penetralia illius principij

callent~s,illo

vcan–

rur ad prnbandarn nofiram

concluli~qem:ergo;quid•

quid dicac Hurtado , noíl:ra concluíio opti

de~

mon.íl:

rara manee illo axiomace ab .Ariílot.

D.Th.

uibus non poteíl: dici , quod non intelliganr,aut

h~fciant,

quando ex illo euidens concluílo otiatui";

nec

quando vti debeanc illis ad illam educcndam:

nec minus poreíl: dici quod licct fciuerint ex

illo

axiornate, qaod reél:e callebanc >non fequi principia

eífe euidentiora ;fallacirer eo vti voluHfe: cum ve

eorum verbis paree tanci, ac tam éxcellcnces rnagifiri

talem argumentationem,

illam confequutionem

dcduél:am ex illo axiomate a!fercrét, totóque pell:ord,

affirment , reél:e •

euidenrer effe deduétam ,

~ut

illam ,

ego amo proximum propter Denm..,

vef

pro•

pter amicurn:

ergo

magis amo Deum ,

vel

arnicumi

de qua non poteft dubitari,

fit

reéh : ergo fi

1Ha

co~clulio

'de maiori euidencia principiorum a!feri;:–

tur ab ipfis, eadem euidenc¡a educi, non porerit dici

fcienrei:, cam graues Doétores , vt funt

Arifloteles~

D.Thornas fa\lere voluiífe data opera.

Secundo contra, eriam in cauíis efliciemibus va-

lec,

folurn

adnocando illud, quod D. Thotnas

fupra

d"ixit his verbis : Attendendum

eíl:

aute'rn circa hane

iationem·, quod canfa femper eíl: potior dfeél:u

fuo~

quando ergo caufa, & effeél:us conueniunt

nomi•

ne , tune illud nomen magis prredicarnr de caufa.o

quam de effeétu , li res per nomen íignificata eíl: cá–

pax inrenfionis,

remiffionis:

fic

ignis eíl: magis

calidus, quam aqua,

qure per ignem cale6unt

íic

D.Thomas,& probarur primo in caufaefficieme vní.;.

uoca,

aer eíl: lucidus propter Solem: ergo Sol ma.;

gis lucidus e&

caulis auceth a:quiuocis falrcttt

eminencer, vel vinualiter,

v~l

eo modo> quo deno–

minationern,

radonem effeélus participant, eíli

euidens conclnliq noílra: nam cum

i,n

iis effeél:us

'fü

femper imperfeél:ior

fua

caufa, non poreíl: caufa

no1i

magis talis falrem eminenter denotninari;

quafi.-::

do dicimus acr eíl: calidus propcer Solero : ,rgo Sol

cft

magis calidns, falrem eminenrer, quin potius

ipfo quod dicatur emihenter effé calidum • eíl:

eLfe

magis, hoc eft perfeétius calidum, quod ibídem vbi

fupra his verbis dilucide aíferuic

Thomas. Qaart•

de>que vero caufa, & effeétus non conueniunt

né>•

mine,

& cune

licct nomen effeétus

non

coHlleniae

caufre, tamen connenit ei aliquid

digniu

s: ficut

edt

in Sole non

lit

calor, efl tarnen

vim.is

qure–

dam, qure eíl: principium caloris, quid clarius •

euidentius?

Ctin;i ergo prremittre

lint

caufre requiuocre conclu-

iá

fionis,

d~bent

eífe euidenciores, hoc eíl:, habere _

euidenciam fuperiorcm, fpeciéque perfeét.iorem:

aurem prremi!fa: funr caufa= vniuocre , etiarn premir

axioma: quia prremiífre habenc idem nomen euiden-

tis nimirum : ficut conclufio ,

euidentia fofcipiE

magis,

minus : ergo prremiífre funt euidentieres

conclulione' cum propcer prremiífas fint euidentes

conclnfiones: ergo prren'1Íífa:

func

magis euidentes

conclufione, pro

peer

quod vnumquodque tale

il•

lud magis.

T 1

,I I I.

Rntionihtu

~Henditur

&on&lttf!.::(ji,caciter.

Rimo, illa , ·

ent aliquam rationem

fe4 1

non

t! .,

1patam

alío, fuperant in

illa

ra-

. tione e

um;, qui eam ah illis participar, vt air Ari·

ftoteles

8. Phyf.

text.~9·

fod

principia

,.pr~mHfz

ni-

mirum

, r