)
•
~~fr.
IV.
T/"trum Logica
jit
fcientia
praélica,
'Velj}eculatiua.
huius cognirionis non dW:anris, &c. fed
me~c,
&
purc intuentis,& probantis, fet;i demoníl:rantis ralem
effentialem perfell:ioné, feu difi\nétionem reperram
in illo obieél:o,quod diétarur faciendum non
ab
hac,
fed
a
prímacognitione,
pr~cipuc
quia elfentia,
feu
perfeétio e(fentialis, & dííl:inél:io illius, lic'Ct quare–
nus reducitur ad exiíl:enciam poffit operad, arta·
men Logica non poteíl: facere, quod
ali
qua en titas
íit
ralis
eífenri~,
&
ralis
perfeél:ionis,
&
quod diíl:in–
guatur eífentialiter ab alio ,
&
qnod
pet~t
ex
[e
tal is
poffibilitas, feu eífentia illius talem
exi
íl:enrram,
&
perfeél:ionem altualem diíl:ii:1él:am
a
peffeétione al–
cerius imperfeél:ionis,vt'Videre eíl: in
h~c
demonílra–
tione,feu clifcurfu omnis effentia per.feaior petir exi–
ilentiam,
&
proprietates perfel\:iores aliis;fed ppffi–
bilitasr& eífentia demoníl:rationis cíl: perfeél:ior pof–
íibilitate,& eílentia fyllogillni topici: ergo exigir ex
natura fua exiíl:entiam,
&
proprietates perfeébores. ·
Ecce quredam cognirio, cuius obieél:um eíl:
minim~
operabile,quia poffibilitas,& exigen tía p.roprietatis,
&
exiíl:enticr: ex vi illius neque a Lógica, neque
a.
Deo, nec ab vllo alío depender, vt
i~1
mecaphyúca
traél:aru de poffibilitate probatum maoer, quia pof–
ftbilitas >
&
exigentkl. ipíius
dl:
ens neceífarium
&
a
fe :
ergo cognitio h:Ec , cuius obieél:um immedia–
tum eíl: huiufinodi, minimc eíl: operatiua •ergo mi–
nime praél:ica , & ideo cognitio , qua: térininarur ad
cognofcendam e{femiam Dei, vt eífenria Dei eíl:
&
refpeél:u illius vt ralis mini
me
eíl: operatiua, nec pra–
füca >quia talis eífentia 'quia eft
a
fe neceífaria)
.&.
independensminime eíl: operabilis. Sic
li~iliter
no–
füa cognitio Logica procedir: ergo eft, pure
fpecu~
la
ti
o,
cum purc .intueatur)
&
fpeculetur obieétum
minime operabile ,
fed
fpeculabile~
H
ltem quis negabit has cogniciones effe pu
re
fpe–
rulati ones? eífenti.a
vniu~rfalis .non
eíl: relario
pr~difamenralis, fod vnica eíl: relatio tranfcendemalis
potencia: ·
communi~atiu~
fuperioris ad inferiorf.\
communicamia: & cogn'itio hrec, fpecies inquan–
tum fobiicibilis, non eíl vniuerfalis, vbi
illce
cogni–
tiones
funt
de obieélis forrnalibus minirnc
oper~bi
libus. Logica enirn non dar regulas ad faciendurn
id,
quod cognofcit, neque
ad
boc vrJpecies fub1icibilis
' in
quanrum ralis non
Gr
vniuerÍalis. Icem non dat
regulas ad hoc vr
a
parte rei
lit
vniuerrale >vel no11
. vniuerfale
~
vel
ad hoc vt vniuerfale
fit
fnperius vel
inferius fpecid, vel alterius pra:dicabilis, vnde
om..
nes
illc.e
cognitiones
non
funt
praé\:ic'a:)
quia pon
fonr regule.e faél:iu<r ralium <:Jbicltorum, cum illa mi-
11imc
íint operabilia : ergo tales cogniciones
pure
fiíl:unr in cognofcendis obieél:is : ergo
f
peculationes
funt
formalirer.
Sed demus iíhs
~gnition~s
non Gíl:ere; non ra-
' men poteíl: dici, quod ifüe cogniriones .non íiíl:anr,
nimirmn Logica
efr
fcientia fecundum
fe ,
in nobis
eíl: opinio , Logica eíl: praética, vel fpeculatiua, &c.
ergo
~eniffirnnm,&
euidens eíl:,mulras formales fpe–
cul.a.t~ones
contineri in Logica,
&
produci ab illa.
;~
M111or primi,
&
pr~cipui
fyllogifmi Ge probarur.
Specula~iones
formaliter non poffunt produci
a
pu–
ro
p~aél:1co:ergo
debent \1roduci ab fpecul'atiuo
fot· "
mahrer: antecedens Ge p_robacur , quia in illo, quod
1
produc1t,debet contineri produltllrn;fed in praético
puro no? poteíl: contineri fpeculatiuum pu.rurn:ergo
fpeculmones non poffunt produci
a
pnro praé\:ico.
Maior
efh
euidens, quia nerno dat, quod non ha–
ber, feu continet. Minor íic patet, quia in habitu
refpeél:u aél:ns darnr dup\ex conrinentia, alía for–
malis, alia erninentialis, v.g. 'Theologia c0ntinet
eminenter fpecularioncs in fententia mulrorum, lo–
quor enim de fpeculatione fcientiarum inferiorum
ptopter eminentiam
&
excellenriam Theologire
fo• .
Jldeph. de
Pfn4iel,
Philoj.Tom.I.
perillas; continer Philoíophia formaliter
_fp~cµla
tiuurn philofophicum ; ·
fed
in puro
pra~1co ~ n~c
potcíl: dari contiliiletHia formal is
1
n€c .emme.m1alis:
ergo nullo modo conrinernr fpeculatrnu.m
.m
~uro
praltico. De erninentiali probamr; quia
.m
111~,
quod eíl: imperfeétius alío non poreíl: dan conu–
tíentia em.inemialís refpeétu illius, quod eíl: per–
fea:ius; fed illud qnod non eíl: íimpliciter fpecula–
tiuurn.
Ex
eo quod
lit
iure pralticurn
el1
irbperfe–
éhus fpeculatiuo formalirer, ergo in illo non darnr
coIJtinenria erninentialis re(peél:u fpeculatiui forma–
lirer. Maior fic probatur. condnere emínenrer ali–
quid eíl: contine're illud curn eminéntia, fel.\ excel..
lenria, hoc eíl. perfeél:iori modo quarn res in fe
eíl:;
fed
quod eíl: irnperfeO;ius aliquo entitatiue ,
&
ef–
fentialiter, non poteíl: continere perfeél:ius fe cum
eminencia, & perfeéUori modo, quam eíl: in
fe,
p)'ce–
.cipuc clim
illud,
quod
contin.et, non cominear in
aliquo difl:inél:o a fooeífe ,cum continencia,
&
en–
tiras continentis Gnt idem; quis enim etiarn arnens
poreíl: dicere hornfnem continere
eminent~r
Ange
0
lum,
& formi<::arn eminenter continere hominem,
alias homo effot perfeétior,
&
non effer perfeél:ior
refpeél:t1 Angeli. Vnde idem effet fimul,
&
non eifct
&
e contra ideo Deus continet hominem eminenter
quia continet illurn perfeél:iori modo, ac eíl: in
fe.
Hoceíl:cominet in foo e{fe, quod cíl: perfoél:ius
,&
excellenrius e!fe hominis, quia continet perfeél:iori
modo, id eíl:, in entitare perfeétioi:i.
.
Refpondebr
ali
qui
dicent~s
, quod bene potdl:
3
i
dari
continentia eminenrialis in aliquo,
licet
non
lit
perfeaius,dú tamen
lit
alrerius demoníl:rarionis,&c.
Sed contra,& hoc fine aliquo
fundam~nto_
dicirnr;
)8
ilam vt iam fapc diximus; ex ipíis terminis patet
quid
lit
continere cminenter, eminentia enim,excel–
lentia, pcrfeél:io, feu foperioritas, excefsúfque in ex–
cellenría eíl:, eminer€ enirn luper aliquos efi habere
exceífum
refp~él:u
illorum , extollíque fuper . illos,
vnde conrinentia ern-inenrialis in caufa dficienti
femp~r
efl: in €ntitate foperiari , excellentiori,
&
perfeél:iori coBtento,
vt
pater exernplo Dei,
&
lu-–
cis, quod
adeo
ratum,
&
firmum eíl:, vt non
folum
ipfa
ratio., feu lumen naturre hoc
di~er,
íed
etiam
mnes
tarn
theologi, quam philofophi, tam ethni-
ci, qúam catholki, 'tam veteres,
quam
recehtiores
Doél:ores _vno ore; atque vno confenfu in hanc
feri–
tenriam Gne vlla. tergiuerfatione,
ac
difcrimin,is
va–
rietate confpirent'
a
quoru~
fententia, qure tam
vniuerfalis, & neceffaria eíl: ad materias theologicas,
& philofophicas r.xplicandas, etiam hac re latum vn–
gnem difcedere nefas, ac t€merai:ium opere pretium
duxi, ipdicandum.
.
Q!±ó'd
prreterea
Ge
enidenter conuincin1t, nam 39
conrinentia efoillétialis eíl: folius caufre principalis,
ita vt
ridi~ulum
eifet dicere, aquam continere emi–
nenrer grariam iuíl:ificantem, calorem ignem,
&
vi+–
tutem feminalem hominem; vrtde cerriffimum eíl:
inter omnes , iníl:rumentum non poifc continere
erninenter foum effeél:um; íecf
íi
eífer verum pronun–
ci~turn
aduerfariorum, iníl:rumenrnm poífet conti–
nere eminenter _foum effeéhtm -: ergo ridiculum efr,
quod ab aduerfariis dicitlir. Hcec rni"nor Ge proba–
tur, quia inílrumenrum eíl: alterimlienominationis
fpeétu fui effeétus , calor enim non habet
ean~em
denorninationem , quia non habet eandem effen..
tiam cum igne, riec aqua cmn
g~atia,
nec virrus
fe..
minalis cum hornine: ergo
Í1
tanrum
fufficit
ad hoc·
vt demr conrinentia eminenrialis, quod producens
.íit
al terias denominationis in omnibus 1nfl:rumétis,
dabimr continentia erninentialis refpeétu fuorum
effeltuurp , qnod elt ridiculum, nam certiffimum eíl:
nullum iníl:rumentum talero continenriam h'abere,
:H
&
/