0000747692

•

Qg,xíl:.

1V.

Vtrum

Logica

jit

fcientiapraElica,

~el

JfecultJtiua.

cíl: inrcr Thomííl:as,

noflr~

focieratis Doélo res.

Probacur ratione,quia

cune

altquis habicus

etl:

rpe–

culatiuus principalius, quam pralticus , qui maiori

parte confumirur in rpecuiando; red Logi ca

eíl:

huiufmodi: ergo

Logic~

principalius eíl: fp€culaciua,

&c. maior lic probarnr, quia ideo Mchiops prind–

palius,

abfolutius

eíl:

aiger quam al bus, qui;i ell

niger maiori ex parce,

al bus minori ex parre, id

eft,fecundum dentes,& ideomedicinaeíl: eriam¡rin–

cipalius praaica, quam fpeculatiua, quia maiori ex

parre dirigir, & operacur, ergo. minor lic probacur,

quia Logiéa in rraltacu de proremialibus, de en

ra–

rionis,de vniuerfalibus, de

prce~icabilibus,

& prredi–

car:iencis,qure eíl: maior pars illius,agic pocius fpecu"

lanuo modo, contemplando naturas earum rerum,

quam praébce dirigendo in libris pe&r;& de priori,

poíl:eriori

r~[olucione,

licet dentur regulce ad

fa–

c1endos fyllog1tmos, & dirigéndos

~él:us

intelleétus,

hoc ídem ipfum principalius agic, refoluendo vfque

ad fua principia,& fpeculádo narnraln tum nominis,

rum orari?nis,

demoníl:r~tionis,

nam principa·

lius intenditur in his omnibus traétaribus c.ognofce–

re euidemer naturas harum rerum penetrando prin–

cipia illarum , quam ve praél:ice,

vt ars dirigendo; ,

fed

hoc cíl: principalius procedere fpeculatiuc: ergo ·

Logica, qu<E hoc modo procedir, principalius,

maiori ex parce eíl: fpeculadua , quam praél:ica.

Confirmatur,quia finis Logt§Xeíl: praxis,& fpecu..

cio, fed finis principalior eíl: (peculado, quam praél:i–

cus altus : ergo Logica , qure habe

totum

fuum

el.fe

in ordine ad hos duos fines principalius

crit

fpecu–

lariua, Gcut ideo Theologia principalius eft fpecu–

ladua, quia finis principalior Theol9gire eíl: fpecula-

tio;fed li1niliter Logicaicrgo Lcll§ica prindpalius,&c.

Tandé,quia in Logica principalior cíl ratio fcien–

tire , quam arti-s; hrec enim eíl: quio , proprer quam

abfolme

íimpliciter vocatur fcientia; fed ratio

pr<Ecipua

fcienti~,

& qure principalius elt in illa eíl:

cognofcere euidencer penetrando principia rei,quod

nihil aliud eíl: quam fpeculari,

fpeculaduo modo

proc~dere

·:ergo in Logica

pri~cipalior

eft ratio fpe–

culaciu.e , quam praél:ica:, cum illi principalior

lit

ratio fciencire, quam pralticre;

•

SECTIO

VLT.

.Argumenta aduerfariorum dij{olu11ntur.

primum argQ,mencum refpondetur conce–

dendo locmn Ariíl:otelis;

neganqo confe–

qnens , nam licec Arifrocelc;s dixerit Logicam conci–

neri fob fcientia contemplatiua, nihilominus nun–

quam

di~ic,

effc- pure concemplatiuam , vnde pocius

n~íl:ram

fententiam confümac hic locus,

quam

ad–

uerfarlis faueat.

Ad fecundum argurnentut11 refponderur conce–

dendo maiorem,

minorem, negando tamen quod

inde eruatur effe adrequate fpeculariuam.

terdum. refpondernr negando rhaiorem, vel

dtíbnguendo illam ,veritacem praél:icabilem nego:

v~ritatem

pure fpeculabilem concedo;vnde cum Lo–

g1ca habeat pro obieél:o vericacem,tum ve fpeculctur

illam, tum vr operernr, inde eíl:, quod

íic

praél:ica,

fpetulatiua.Ad

probationem minoris do antecedens,

do\confquens, ad minorem nego illam, quia Gcut

dacur duplex fcientia,alia fpecubtiua,& alia praél:ica,

fic datur duplex finis fcienciarum refpeél:u

pure

fpe-

culatiuce vei:iras pure fpeculabilis, refpeél:u

prall:ic~

opus, imo refpeél:u vcriufque vericas , quia licec pra–

ll:ica fcicnda

íit ,

nihilominus , quia [ciencia eft, ve–

ricacem debec refpicere , vt finem .

Deinde refpondeo , fa,lfum e(fe quod ratio Logi–

cre fumarn r eífen ía\ite r, &

p"r

Íe in ordine

fines

Ildeph.

enlljiet,

Phiio¡:T(Jm.I.

creterarum fcientiarum,quia vt fupra diximus,

de–

monílranimus , ratio fciencia:- non fumirnr

fine

alieno,

remoto> fed a fine proprio'

immedia–

cum autem finis cceterarum fcienriarum

fit

finis

alienus Logicz.Jnde neceffario colligitur non poffe

fomi rationem per

Ce,

incrinfecam' ab alio , licet

aliquomodo ratio per accidens,

c:xuinfcca illius

fumatur

fine

C~terarum

fcientiarum; etiam falli–

tur aduerfarius dicendo Logicam e(fe iníl:rnmenrum

fcientiarum, potius enim eíl: ars conficiendi infiru–

mema fcientiarum , licut ars ferrarí a conficit infiru-

menta ca:cerarum artium.

probationern enim, quod Logica

fü

inll:ru-

mentum , refpondemr concedendo , quod pra::cepta

Logicre conducanc

finem fcientiarum,negacur ta–

mé(quod

ignorancia a{fericur ab aduerfariis)quod

Logica concurrat vt iníl:rumencum ad conclulionem

fciérificam metaphyíicam,& quod meraphylica con–

currac vt caufa principalis, nam vttaque concurrit

infirumentum' ad

produ~tionem

aél:us fciemifici;fed

func

iníl:rµmenca vario modo,nam metaphylica con–

currit,vt iníl:rumenrnm ad illam cognitionem quare–

nus cognitio euidens eíl: talis c:>bieéli me taphyíici,,

Logica autem concurrir infirnmcntal ir€r non mera..,

pbyíicre,fed _imelleél:us

fl~n

1llum altum qnatenus

cognitio obiel\:i metaphyfici eíl, fed quatenus habet

talem modum,& figuram concludendi,vel talem di–

reél:ionem Lpgic

am, in quo non dependet

meta·

phyfica quia ad hoc non tribnit prrecepta metaphy–

.íica,Gcut nec rnetaphyfica

Logica,liccc vtraque

inrellell:u

dep~ndeac.

quanum iam ex fupradi-

ll:is

patee.

Ad pdmum argurnentrlm fecundre fentemi:r di- 48

fiinguo ,maiorecb;

caufa vniuerfalis eíl: perfeél:ior

parcicularibus, coµ'cedo; G

lit

imperfeétior,

nego.ad

minorem dico · L6gicam effe hahiruni vniuerfalem,

quia Logica eíl: quaíi ancilla omnium fcicntlarum,

· vnde potius hrec vniuerfalicas impedir concinenciarn

eminencialem-, quam conducat ad illam.

Ad confirrnacioIJem diíl:inguo maiorem ; quia eít

forma vniuerfalis ,

perfelbor omnibus, concedo,

quia¡ell: vniuerfalis

imperfeél:ior, nego; cum au–

rem Logica

lit

vniuerCalis,&

imp~rfeél:ior

omnibus,

· on poteíl: cont:inere

emin~ter

perfeéliones illarum.

A.d

~rim~m-

argumentum

terti~ fenrn~ric:

refpon-

deo

1lla drni{ione loquucum fu1tfe Aníl:otelcm de

fciemiis-fpeculaduis realibus , quales Cune illz tres,,

ideo non numerauit Logicam, quia eft

rationa~

lis. Secundo refpondeo, illam diuifionem effe fcien–

tice pure fpecul;iciuce,

fic comprehendic illas tres,

qua: pure fpe,ulatime funt

cum autem Logica ,

li-

cet

fit

fpeculatiua;Mh

purc fpeculatiua,non com..

prehendimr in illa diuifione, ex qua non deber col–

ligi non dari [ciencias praél:icas íimtil & fpéculatiuas;

n.~qne

ex illo loco aliquid contr:,l nos colligirur.

Cecun'dum argume11rnm negatur fuppoGrum

maioris; nam fcientia moralis non eíl: adrequare pra–

. ll:ica, onmis enim fcientia habet rationem fp ecula–

tiure; vt fupra lasiffimc demoníl:rnuirtrns.

Ad tert.ium argumentum refpondeo negando ma-

iotem & concedendo minorem , &

n~gando

confo–

quédarn, ad probacionem maioris diíl:i!1guo refpettu

amnium

fcienriarum,n~go;refpeél:u

aliq_uarum, con–

cedo ,

ratio eíl: , quia fpeculatiuurn, &

~raél:icum

funt

raciones indifferenres ad confbtuendum

eífenrialirer adzquace., vel inada:qnatc, nam licet in

aliquibus habirus fine eífentiales differétia: ada:qua..

e' non inde feqnicur effe eodern modo vbicurnque,,

ario enim concurrendi ad pr.oduél:ionem aél:us

inrel·

eél:us,& producendam volitioné funr ditferefltire ef–

entiales ad:r:quace rerpeau voluntatis,& intelleétus,

quod nó ita contingit refpeGtu anima: refpelh1 cuius

fum