0000747692

{

Log ica

Difp11

De natura

Dialellic¡f¡.

verbo pandam e!t illud , quod adirquatc fatiat,

cornplet capacitacem potentire,

vel

~abi

tus,

.g.ens

rcfpeél:u mecaphylicre,

ens nacurale i:.efpeétu Phi–

lofophi:e,

ens diuinum refpeél:u "(heologire,

Obieél:um

inad~quatum

efi: aliqua pars obieél:i ad-

zquad, v.g. in phyiic. leo, vel

lapis~

rnetaphyíica

Angelus.

Obieltum

ínad~quaturn,

principale

aliud ,

q~od

llttributionü

vocarur;aliud

minmprincipale:obicél:um

attributionü

eíl, ad quod omnia, qure in habitu tra–

étanrur, tanquam ad finem,

pr~cipuam p~rcem

et>bieai illius [ciemire reducupcur, vt,

v.g.

in Philo–

fophia homo, in Theologia Deus, vocatur enirn ac–

tribntionis, quia illi amibuuntur prrecipure ratio–

,nes,

proprierares, imo ornnia, de quibus ícientia

agit , aa

illud

reducuntur, ve aic D. Thomas in

m~taphyíica.

Obieél:um

minm principale

eíl: quzcumque pars

obieéti adrequari difünéb ah obielto amibucionis.

Obieél-um, vel fubieéh1m minus principale diui-

dicur in fubieél:um

per

fo,

fobieltum

per

ae&idens,

fcuftcundarium.

Obieétum

per 1tcciden1,

feu

flcundarium

eíl: quod

non per

fe,

fed

racione alterius cogno[citur in fcien–

tia,

alrerum rnelius cognofcatur, ve ens ratio–

nis in mecaphyGca , fphera macerialis

in. Aíl:ro–

nomia.

Secundo aduercendum eíl:

nihil aliud

eífe obie..

aum

formnlequam

rationem illam, qua: per

obie- -

étiuc informans fubieél:um materiale determinar

il–

lud,

ve per talem Cc_ientiam potius attingarnr, quam

per aliarn , id eíl:, eft ratio, media qua maceriale ob–

ieétum, vel fubieél:um determinace attingicur

po–

tencia, vel habicu),

in ordine ad quam habicus,

vcl

potencia habent cocmn fuum eífe, ab eáque fpe–

cificancur, hoc eíl: coníl:icuuncur in

rali

fpecie habi–

tus, vel pocencire, v.g. viíibiliras

e(l:

obiellum for–

male viíus, quia ell ratio qua: informaos horninern,

parietem'

&c.

facit

potencia vifo1a determí-

:u .

nate attingacurpotius, quam ab alia potencia.

Obieél:um formale diuidicur in

terminatiuum,

motiuum,

ex q·uibus r<?Lpeltu poíl:erioris dicicur quo–

dammodo material'e, quia per ipfum informatur,

quod informans refpeau informati magis formal

dicirur,

D.Thoma formaliffimum obieélum no·

minacur, quia vi

timo

informar,

dererminac

fub..

iet\:um materiale ,

ipfum

auu:m

nulio deterrnina–

t ur,

informarur.

Obieél:um forrnale

terminatiu1tm

eíl: quod ratio,

qu~

dicitur eíl: c<;;míl:icuens fubieél:um maceriale in

e{fe

terminaciui cognicivnis, curn

lit

forma ipfa, iiue

rat

io qb

ieéti prirnarij confl:icuens illud formalicer in

. eo

el.fe.

ad quod pra:cipue cerminatur relacio fcien-

da:,

quódque pqécipuc fcientia attingir,

conrern–

platur,qua ratifi1e color in pariere efi: formalis ratio

terminatiua

v~us,

Deicas in

Deo

refpeltu Theo–

logire, quia eíl: ratio formalis , quce terminar cogni·

tionemTfíeologia:,

encitas in ente refpeltu mera–

phylicre, quz ratio formalis aliquando dííl:inguitur

fubieél:o materiali )

aliquan~o

non) albedo enim

diíl:inguitur ab homine, enticas,

Dei tas non di–

fiinguunrur ab enre,&

Deo,

quia hrec ratio for ..

malis non compl-ec rarionem

pecificantem ac dill:in–

guenrem h abitas v,ltirno, cum ipfa ratio terminatiua

refpeél:u mociuOE

lit

informabilis ,

determinabilis

ad ralern diH:inél:um habimm, ideo rnacerialis

ab~

folure

vocatur , cum ex

lit

indifferens ad varios,

aél:us,

h abirus cerminandos,

ideo dccerrnina-

tur per racionem rnocimlm vlcimo, vt pacer in

Deí.. '

tate,

qu~

terminar vi!ionem beatificam, TheolQ–

giam , rnetaphy!ic:.im ,

fidern catholicam.

Ratio formalis

i.nociua

eft ratio

lcimo

informan.-

obieétum, feu Cubieél-um, ve integre

rotalirer fpe–

cificec habitum;& ha::cell: duplex, alía proprer quam,

ali

fub qua; ratio forrnalis propcer quarn eíl:, ve

explicar

Suarez como de fide, motiuum determi–

nans intelleél:um , feu propter quod mouetur,

de–

cerrninarnr potencia inrellell:iua

cercam fp eciem

aífenfus feu concluíionis, ve Cune principia in vna.

quaque fciencia, qua: incellellum dererminanc ad

cerrum rnodum cognicionis, luménque fcienrificum

in fcientiadicunrnr, h1cellet;tus enirn nofl:er nonfert

vllum iudicium

verita.ce

abfqne lumine vero vel

apparenci,

Cciencifico modo procedat, debet

operari illurninatus fplendore principiorum ; ha:c

principia

habenc refpeau fciemire, licue lux cor–

porea, feu lumen refpeél:u obiet\:i vifus , quod eíl:

ratio formalis mociua, proprer quam mouecur po·

rencia v1!iua, ve percipiat colorern, quia qua!i mam1

ducicurporentia ad hoc

c0gnirio lumine attíngat

obieél:um cerminatiuurn,

ex vi illuminationis lu–

munis, feu fplendoris mouetur potenria ad attingen- ·

duro obieél:urn, ideo lumen obieél:urn forrnale rno–

tiuum, propter quod dicicur, cum propter illud per–

cipiac potencia obieérurn proprium.

Alia ratio eíl: form:.ilis mociua

fub

qua,

eíl. for·

2.i

ma conílituens obieéturn in elfe capacis ad hoc, ve

mediis principiis fciencieie cognoícatur non folum

rnareriale, fed eciam cerrninatiuum obieél:urn,icaqne

ratio

formalis Cub qua nihil aliud eft, quarn capad·

tas paffiua Logica ex parce obieél:i cerminatiui,

cognofcatur

'vel

pe.rcipiatur

potencia vel habitu;

ah aliquibus iic explicatur

obieél:um formale,

fub

quo eíl: ipforn formale proprer quod,

cerrniQati–

uum

fub

habirndine ad porenciam,

vel

habiturn, ve

circa illud producacur aétus dererminatns curn ralí

fpecifico modo attingendi illud, hrec omnia genera

obieétoruiu forrnalium in obielto vifos clariffime

patefiunr. ·

Nam obieltum rnaredale vifos efi: paries, ratio

2.j

formalis cerrninaciua eft color cum quancitare ,

fi..

gura,

&c.

ratio formal is motiua propter quam

ell:

lux ;

forrn~lis

aucern ratio,fub qua eíl: viíibilicas,q ua:

nihil :lliud eíl: quam capacitas ex parte obieéH cer–

rninatiui medio obieél:o mociuo propcer

quod ad

hoc 'vt cognofcacur

percipiacur

vifo color, co..

lor enim, feu ratio viíibilis quacenus eíl: imrnutadua

diaphani cadit

fub

vifum ; prior illa rario poteíl: dici

formal-is terrninatiua, quia

ipfa

immediace terminat

viíioncm,

racione illius dicirnus aliquo modopa–

rietern,

v.g.

terminar~

; fecunda aucern eíl: própter

quam rerminac, tercia vero,

fub

qua terminar)&.

dicicur

fub

qua; quia res obieétiua exiftendo

fub

illa,cadir Cub porentiam ; prior

haber ex parce rei

obieltiure, vnde ipfa íimul in fe atcingicur cum re

obieél:i ua; fecunda fe haber ex parce porencire ,

parce obielti,

& fic eíl:

propter quam actingic poccn-

tia obie.ltum,

v.g.l.ux,

qu:e, habendo

ex parce

po.•

ten tire viíiu:e,

ex parce obieéH efi: ratio propcer

quam attingicur color in pariere,

ipfa etiam lux

accingitur'

percipitur

vifo

propccr feipfam,

non propter aliam rationem motiuam propterqua?1•

ratione aurem

illi'us

terminatiua,fcilicet color,amn..

' girur

in quo diftinguicur.vrraque ratio,

nam

qure dicitur tcnninaciua non propcer

fe,

fed

proprer

rationem mociuam vifos videtur quod non habet

rnotiua propter quam;poílerior ica fe haber ex parre

vrriufque obieéti, cam motiui propcer quod, quam

purc terminaciui,

vcrumque Cubilla exifrens rer.–

minet aél:us pocencire; hzc ratio

formal'~s

.licct_Pro

maceriaH

tic

lux,

color in obieél:o mh1lomm1JS

formalicer dicitur viíibilitas, quz in fencentia

al~-

"quorum nihil aliud eíl:, quam

or~o rran_fcend7~rahs

aptitudinis

vifum

fcd

nobJS

~V[

Jam

dlXlrnllS

vniuet