IN
CONVIVIVM
Q_V
A E DO. TES AMAN:::
· tium propter amoris
patrem.
CAPVT X.
H
Aec inopiam amor-is m:atrem (equuntur, copí:am uero
patrem eius contraria. O!)zuero contraria lint iocelle–
étis íuperioribus, quiuis agnoícet. Supra
defcnptu~
ell: lim–
plex, incautas, uihs, inermis : horum btc_contrana in_du–
cuntur . Callidus enim dicirnr : uenator fagax , machma–
tor, inlidiacor, prudencia: ftudioíus,
philoíOpbu~,
uirilis
&
audax, uC?bemens, facundus. magus, atqne foplull:a. Idem
:amor, qui in czteris
nego.~ijs
iocurioíum
~
inerte.m facit
ª:
manrem : in rebus amacon¡s all:utum reddit &.call1dum, qm
miris modis amati gratiam aucupetur, fea dolis implicet,feu
capcet obfeqnijs: úue eloquio mulceat, liue cantu delintat.
Idem furor, qoi obíequio blandum
fecerat:idem.inquáfuror
arma minill:rat: Indignátibus aduerius amamm ferocitacem,
pro eo pugnanttbus recuritatem roburé¡ue inuiétum . Amor
ut diximus ab aípcétu ducit originem. Aípeétns ínter mécem
&
taélum efi medius: hine
Cemrer
amamis diftrahitur ani–
mas & íuríum uiciísim deorlitmque iafurnr. lmerdum am–
ple:rus cupido íuboritur: imerdnm uero pudicum co::lefüs
pulchrimdinis deliderium,
&
modo illa, modo hoc peruin–
cit & ducit. In his qui honefüísime educan íum,
&
in~enij
pollentacumine, hoc: in ali¡s,illa fa:pius Íltperat. Qillcun–
que in feces corporis
(e
proll:ernunt, merito aridi, nudi,hu–
miles, inermes & inertes
elfo
ceníentur. Aridt, quia íemper
eíuriuat,implenmr nunquam. Nudi , quia tanquam temera–
rij omnibus íubid}i periculis, tanquam impudemi(simi
&
foculti infames habentur. Humiles, quia nihil almm, nihil
magriilicum cogitant. Inermes, quia llagitioía: fuccnmbunt
cuptditati . Inertes, quoniam adeo hebetes
liu~t,ut
quo amor
eos trahat, ignorent, & in uiarell:ent,ad termmum non per–
ueniant. Contrarij
u~ro
contr:l uidenmr affelb : nam foli–
dis animi bonis uefcentes implenmr
magi~
&
tranquillius di
ligum, pudorem feruant, umbratilem corp'?ris
fp~cie.m
ne–
gfiguntatquealrius eleuantur: ac uelm
~rmt~.n~unm,
manes
a
íe
libídines fogant' _& íeníus rattO?•.
ÍU~IJClltn.t.
H1 tan–
quam folertiísími omnmm
&
prudenttísinu tta ph1lofophan–
tur, utper corporum figuras quafi qua::dam
uell:igi~
,li.ueod_o
·res
prouidenriísimegradia~mr: ~xh1sfacrum ~ntmt
numt–
numé¡ue dccorem fagaciter 1nueiligcnt : atque na prudenter
uenando , quod cu_p1unt feli_citer
ill'eq~tantur. ~a?tum
pro–
fello munus amons
a
parre 1plius copia prolic1fc1tur: quo–
niam pulchritudinis radius, qui
&
copia ell:
&
pacer amoris,
hanehabet uim, ut illuc unde uenerat ref!efutur, fecumé¡ue
trahat amantem. Deícenditautcm
a
Deo prímum: iné¡ue an–
gelum & animam quafi uitreas materias tranúens,
&
ab ani–
ma in corpus eius fuíceptíoni paratú fac1le deman:tns , ab co
ipfo iunioris hominis corpore, pra:íertim per_oculos
a~imi
fenefiras lucidiísimas emicat: aduolat per aerem protmus
-&
fenions oculos penetrans transligit animam, appetítum
:accendit, fauciam animam, appernumé¡ue accenfum in-me–
delam eius & refrigerium ductt,dum eodem rapit íecum un–
de ipíe deícenderat , gradatim qmdem in corpus amati pri–
mum, in animam fecundo, tertio iu angelum, poll:remo in
Deum, primam íplendorishuius origmem. Ha:cutilis uc–
natio, hoc felix amantíum aucupium. Hanc mique uenatio–
nemapud Platonem in Protagora Socrati nofiro familiaris
quidam eius actribuit. Vndénam inquit,
Ó
Socr:ues? Arbi–
trar
e~uidem
a
uenatione illa redtre te, ad quam hon_efia Al–
cibiadis indoles prouocare te folet. Pr:ieterea Soph11l:am a–
morem unc:ac
&
mag_um.
Sophill:a~ Pl~to
in Sophill::e
~ia
looo
ambicioíum
&
lubdolum definlt difpmatorem,
~u1
ca–
ptfuncularnm .uerfuti¡s falíum pro uero nobis ofiendit, co–
gicé¡ue eos qui íecum difput:int
lib~met
in _fermonibus con–
tr:idícere. Hoc cam amanees , quam amatt quandoque per•
petiuntur . Siquidem amantes amorís nebults occ:ccatt falía
ía::pe pro ucris accipiun,t, dum dile_étos ínos
formo~ores,
a–
cuuores, meliores quam lint
a:b1trann~r.
S1b1_menp_ú pro–
pter amons uiolennam contrad1cunr. AJiud emm ratto con–
fulit, aliud concupifceotia íeqoicur.Conlilia !Üaad
am~ti
im–
perium murant: !ibi¡pfi ut morem gerant ahJS, aduertantur.
Sa:pe et.iam formoli amarorum a(foria irretiuntur,
&
faci–
les fiunt qui antea fuerant pertinaces. Sed cur magum puta–
mus amorem ? quia tora u1s magic:e inamore
conlifüt.Ma–gica: opus efi, aarafüo rci unius ab alta ex quadam cogna–
t1one n:itur:c.
~l undi
amem huius partes, ceu animalis unms
membra, omnes ab uno aurore pendentcs , tm1us natura:
communione inu1cem copulantur. Ideo ficmin nobts cc–
rebrum, pulmones, cor , 1ecur,
&
reliqua membra
a
Ce
in -
mcem rr:ihunt al1qu1d, fequc mutuo iuuant,
&
uno tllorum
aliquo
pati~nte compa~untur :
_ira ingentis huius animalis
membra
!
id_c:ll:, omma mund.i corpora conne:ra funiliter
n:iuruant10u1cei:n
?atu~
& muruantur. ex communi cogna–
noo~
commuais 10na(amr
a~or,
ex amore commuots ar–
tral?
o.Ha::caut"m uera magica eft. Sic ab orbts luna:con–
cau_irar_e
propter_natur~ co,ngrui~tem
íurfum rrahitur ignis:
ab
1gn~ concaut~te
aer: a m.nndi centro t"rra ad intima tra–
httur: a loco eoam füo rapttur ac¡na. Hine & magn.,s.fer–
rum,
&
e!earum paleas , ignem fülphur, fol flores muleos
adíe uerttt& fol_ia: lunaaquas, !"'lars aentos ciere folet,
&
herba: uanz: uar1a quoque ad fe 10u1tant animantium gene–
r~In ~e~us
etiam humanis rrahit íua quenque uoluptas': Ma–
gicz1g1tur opera,natura:opera limt . Ars nero miniftn.
Ars
enim ubi naturali cognationi deell:aliquid,
f.eruapores,nu–
meros , figuras, c¡uahrates opportunis íupp et temporibas:
quemadmodum
10
agncultura natura íegctes parit , ars prz:–
ear:u
:
Hanc
ar~"m
ueteres da:mo_nibus attribuerunt: quia
mtelltgunt qualis
lit
rerum
na~urahum
íoci"t?s,quid cuique
congruat , quomodo concordia rerum, licub1 defit, iall:an–
rernr. His nonnulli uel natura:
limili~udi~e
quadam amtci,
ut Zoroafier
&
Socrat"s, uel cultu dilefü, ut Apollonius
Tyaneus , & Porphyrius fuiíT'c traduntur. ldeo uel uigilan–
nbus lign:t uoces arque portenta , uel dormienribus oracu–
la, &
fünulac.raa
d."t:monibus co ntigiíT'e narranmr. Q ui a–
micitia da:monum magi euafüfc uidentur: quemadmodum
Ja:mones magi
ÍU~t
rerum ipíarum amicitiam cogn?ícen–
res :_&
n~tura
omms exai:non: mmu_o maga cognomm_atur.
~inettam
fori:ioíu_s 9u1fqqe
ten~rts
nos
fafct~at
ocults. Vi
n eos eloquentta: mril>us
&
carmmum modults, quafi qui–
buídam incanratíonibus deliniunt, libié¡ue conc1l1ant: cul–
m prz:terea
&
muneribus non aliter quam ueneficijs placant
& capiuot. Cl!!_apropter nemini dubium ell:, quin amor fit
magus, cum & rota uis magica: in amare confúht, & amo–
ris opus fafcinatíonibus, incanrationibus,uenelicijs
e~-plca
tur . Neque mortalis efi omnino, ne'lue etiam immonalis.
Non monalis, quoniam duo amores m nobis, duo illi qnos
dicimns da:mones, infuntperpetui. Non immortalis, quo–
.niam tres horum mediJ mutanmr quotidie, crefcunt atque
decrefcuot. Pra:terea in hominum apperim
a
uita: primor–
dijs ine:rtinguibilis innatus ell: feruor, qui animum.quiefce–
re non permittit , ac íemp"r impellit ,lit adcenú aliqmd ll:u–
dioíe íeapplicet. Diuerfa hominum ingenia íunt , n"c unto
uiuitur uno . Vnde continuus ille concupifcentia: foruor,
qui naturalis ell:amor, alios ad ll:udia licerarum: ad muficam
ali
os uel figuras, alias ad honell:atem morum íeu uitan1 re–
ligiofam :
ali
os ad honores : nonnullos ad pecunias cumu–
landas, pleroíque ad uen tris luxuriam, alios impellitad alia:
nec non eundem homínem in diuerfts a:tatíbus ad diuerfa.
IJem itaque frruor & immorralis dicitur & monalis. Im–
mortalis, quia nunqnam extinguimr, mutatque materiam
potius quam euanefcat. Monalis, quia non ad id"m lcm–
perincumbit : fedaut exnamra:mutatione, autex d.imurna
reí eiu(dem freq_ueotatione arta
fati
etate noua requirit oble
.élamenta:
&
qm in re una ferme defecit,in alia quodan1mo•
do rcuiuiícit.Dicítur etiam ob eam caufam immortalis,qudd
dilefu íemel figura íemperamatur: quamdiu enim ead•m
io
eodem homine permanet, in eoipfo diligicur: cum uero
ab
eo dellu:rerit, non amplius eadcm in illo figura ell:,quam
prius amabas. Nouam hane non ardes quidem, quia necar–
íeras antetriorem uero 1llam amare non defims: hoc ramen
inter"ll:' uod illam pcius proípiciebas in alin: iam uero in
teipfo in picis íolum , eademé¡ue memoria fomper inñ:ram
íemper
&
amas,"ics animt oculis occurrit,tories te urit
amanrem. Ideo quotíes illum nobis ohm chari!S1mum habe–
mus obu1um,toues cómouemur,uel íaliunc,rrepidámue pr;–
cordia, ud ltqucfcitiecur, uel tremunr oculi,uartosque rra–
hit uultus aduerío illo colores.Eius enim pra:íentía latc:ntem
mente figuram animi íuggeritoculis,ac uelut fopiros íub ct–
neribus llandoíuícitatignes.Hacdecaufa amor diciturim–
monal1s. Sed hicettá ideo immortalis haberur, quia ltcet ma
neant íemper infixi peaore uultus,non rarnen a::que fe men–
tís oculis offeruat,quocirca feruerc uiciísim beneuoléc1a ar–
que referuere uidetur.Accedit ad ha:c quod & ferinus & hu–
manus amor fine indignatione
elfe
nunquam pocefi.
~sil
li
non ind.ignetur,qui tpfi abll:ulerttanimum?Vt enim pra::
c~
terts grataIibertas,tta íeruitus onerofa. Itaq; formo!(» odts
.fimul &.amas:odts ranquam fures & homicidas,tanquáfpecu
la co::lefü
fu~ore
micantta,miran cogcris,& amare.Q.\!td
ª-:
gas miíer? uo te ucreas, nefcis heu perdice ne(cis.Cum tut
lioc homicida e e nolles,nolles etíá fine beato fpefucalo ui
uere. Cú hoc
elfe
nó potes,'lur ce perdit, qui enecat:line hoc
non potes uiuere,qm
tá
mins illecebrts te ub1 !Urnpit,qm to
mm te !ibt uédícat.Hunc fogere cupis,'lni íuis re l!amts
ad~:
rit:hu ic etiam cupis
h~rere,ut
ipli té potsidenuprox1mus ub1
quoque