71 / 436
De Materia.
Art. II.
57
aliquo agente virtutem aétivam suffi–
cientem,
uc
producatur:
H~c
poten–
tia, seu pot iús possibilitas, nihil po–
nit in re; est enim mera non repu g–
nancia ad essendum, aut certe deno–
minatio extrínseca, petita
a
pote1Hia
aéti va, qme est in agente : Sic mtrn–
d us, ante oam crearetur, erat in po·
tentia illa
bje&iva. At vero poten–
tia' subjeétiva est realis 'entit as , sus–
·ce ptiva aétualitatis essendi : Unde
ad–
dit su¡ ra nihilum , non quidem ac–
tum aliq uem, sed entitatem aétus sus–
ceptivam : Nam, cum ens corporeurn,
ut pofe mutabile; constet ex potentía,
&
aétu, ha:c potentia est aliqu id en–
tis,
nempe,
qu~dam
ejus inchoatio,
quam aétus complet
&
perfic it, at–
q!.le ita cum illa
ens
aétu constituit:
Hoc sensu ma teria é!icitur . potentia;
Unde non es( merum ni hil, nec ca–
men ens aétu , sed real is· entitas sus–
ceptiva aélus essenclí.
Urgebis : Potentia non potest im–
pleri per non aétum; atqu i materia,
dum producicur, explet · alíquam po–
tentiam : ergo est aélus. Major vide–
tnr cerra. Prubatur minor: Materia,
antequam produceretur, erat possibi–
li · ; postquam veró est produél:a, ex–
plevit illam possibílitatem: ergo ma–
teria exp!et alíqu ám potentíam.
1
Resp. Distínguo majórem : Poten–
tia non expletur' nisí per aétum' po–
tenria
proprie di&a,
8
reatis
,
con–
cedo: potentia
negativa,
&
imroprie
diéla,
nego : Et dístinétione aplícata
minori, nego consequentiam. Expli–
catur : Potentia propria,
&
realís,
quam. etiam
subje&ivarn
superiore '
solutione vocavimus , est ent'itas ac–
t num receptiva; ut intelleétus dicitur
potencia realís, capax omnium scien–
t iarum;
&
ha:c
non
el'i'let1.a nisi
p~r
1
Tora. II,
aél:u'Tl. P otentia vero negativa ,
&
impropria, quaJ:n
ohjeéliuam
di~imus,
qu<eque magis
·proprie
dicenLla est:
p ssibiütas,
est mera non repugnan–
tia ad essendum,
&
expletur per om
nem ent itatem realem, si ve illa en titas
sit aétus, sive potentia realis; utrum–
que eni m , antequam fieret , era t pos–
si bile' : Hanc solum potentiam nega–
tivam dicitur ex ple re materia, quan–
do producitur ; unde non
sequir.ur,
eam esse aétum, sed solum realem en
titatem potentialem: Huj us solutio–
nis fundamentum trad it D. Thomas
locis relatis.
D ices : Quod e·st aél:ualiter extra
nihilum, es't ens aél:u ; sed materia
est aél:ualiter extra nihilum per pro–
priam entitatem : ergo est ens aél:u
per suam ennta tem.
.
Res9. Distinguo majorem : Quod'
est aél:uaJiter extra nihilum est
en~
aéiu,
prout
aEiualiter
ídem est,
ac de'
fa&o,
nego ,prout
aElualiter
est idem,'
ac
per aliqua.m
afJualitatem
,
con- '
cedo. Et a.d minorem: Materia er;c ac-·
tu a!ite r extra nihilum, id est,
de fac –
to-
,
concedo :
id est ,
per atiquam
af1uali1atem,
nego: Dupliciter enim·
sum itur
aElualiter :
Primó vulgari{er,_
&
improprie, prout idem est ac
de
faEto,
sieut aliquis dicitur
aflualiter
·
mortuus,
id est,
de Ja&o
8
veri':
mottuus.
Secundo sumltur
proprie
prout ídem est , ac
per aliquam
ac–
tualitatem
;
sic ut aliquis dicirnr
ac–
tualiter
doélcu,
postquam consecuu–
tus est aél:um doétrinc.e : in hoc secun–
do sensu materia non est ex se aétua-
1iter extra nihilum , id est, per aliquam ·
aél:ualitatem, quam ex se habeat; sed
solt1m In pri mo •sen u, id est, de fac–
to , quía de faéto non est nihil; unde
non
seq~itur
1
eam iml?ortare áélum;
1
H
si..