1000000220

138 / 436

Physicte prima pars. Disp. 1I. Qurest. III.
ad promovendum ens mobile ad euc; paélo causa nt, & concurrunt cum
Sfd quia graviores difficultates , qua: agente, ut explicuimus supra disp. 1.
circa materiam, & formam occurrere q. 3. art. :¡, atqui materia ex proprta
solent, supra expedita: sunt, soh!m entitate habet, ut sit pcite111ia, funda·
agendum superest de modo, quo cau- mentum, & inchoatio essendi; forma
sa nt: prazcipue, form:i extrínseca , seu ve ro, ut si aélus determinatio, & com–
idea ; de qua specialiter sermo fieri pletio: ergo ex propria entitate rat io–
solet in hac disputatione. Unde prce- nern causa= habent.
5.ens qu<rstio dividetur in duos articu·
los : Primus em de modo causandi SECUNDA CON C L U SI O.
materia:, & formz: Secundus de Idea.a
6eu de forma extrin~eca.
ARTICULUS PRI MU S.
Quomodci Materia , ~ Forma
cau1ent.
C i rca modum causandi materiz,
& formz, quatuo r q uce ri pos–
sunr. Primo, per quid constituantur
in racione causa:. Secur.Jdo , qucenam
sit earum causal itas. T~rcio, gure con.–
ditiones requir--antur, ut causent.Quar–
to , quisnam sic p.roprius utriusque
effeélus.
Porro , ut id obiter dicamus, r.at io
causre est ipsa vis causandi; causali–
tas vero' illius. 1iscumque vis exer–
citium :- Seu , est, id quo causa
potest causa·re; ista vero , id,. q.u ac–
tu causat :. Sed res clara esr.
PRlMA CONCLUSIO~
Materiá , S fo r:ma cacu12 ratio–
nem ex propria 1ua eTJÚtate hYJberrt,
& non ex aliquo sibi addit o.
Probatur conclusio : Materia , &
fo rma eo surH <O'aus:e,. quo possunt
cont ribuere ad promo.vendum effec–
tum ad esse ; materia quidem, ut po ~
tentia , inchoat10 , & fondame nium
jJJ ius eue; fo rma ero , Ut aéhJ s ,. de–
t ecrojnatio ,_& completio ;, hoc enim
Causa litas materia!, & forma=, ni hil
quoque add it earum entitaii, sed est
ipsam~ t utriusque, sese mu tuo affi·
ciemis , em ~ta s; au alitas v. g. ma–
teri~ nihil aliud dicit , quam ent itatem
ejus , ut de faél-o su.stentantem fo r–
ma m, q.uam habet vi agentis: causa–
litas vero fo rma! , entital m ej us ' ut
d-e faél-o perficientem mater iarn , cui
datur ab agente.
C oncl usio sequitur ex diél-is de
u nio ne :'Cum enim materia , & forma.
eo aélu causent, quo uniuntur aélu
( eacurn e.nim concursus ese ~n ipsa sua
un ione, qu~ in aélu exercite cont ri–
buunt ad esse totius compositi ) iisdem
argumentis , qui bus 0sten<limus, seip–
sis uniri, confifma ~u,r qu oque, sei psis
sine addito causare. Sed, ne huiG: loe(}
sua desi t probatio , ita confi-ci potest:
C ausalitas fo rmre est, ut de faélo com·
pleat matetiam, illamque essendi· in –
choationem ducat in erse; Causalita.s
vero m>iteri:e es~ ut de f élo sustentet
fo.rmam;. Id es-t, de se ÍJl'$ufic1entem
coadjuvet ad esse totiu s sustinen<lu m;
atqui u traque non alío , qua m sei µsa i
prce tat; est e-nim ex se ,. ill l quidem
aélus rna te rÍa:, Ísla Vero SÚ bjeél-um,
& compars forma: ,. ergo earum ~au­
salitas non in alio sita est, quam in
earum en titate. Adde pr:eterea , quod
forma: causalitas. in eo sita est, ue in ·.
for-