1000000220

135 / 436

.. De Causis. Art. II. IZI
QUARTA CONCLUSIO·
Causa efficiens principalis est, vel
nobilior effeélu , v et u1ltem ccq1Je nobiiis.
Probat ur ex D. T hom. 1. p. q. 4·
art. z. Omnis causa efficiens, vel est
causa univo a, vel Causa <l!quivoca; id
est, vel j usd'em speciei cu·m suo effec·
t u, ut hQmo gene rans hominem uni·
voce convenit cum illo; vel est subli·
mioris ordinis, ut Sol producens au–
r um, &! gemmas, non est ejusdem
.speciei cum illis , sed sublimioris. Si
causa efficiens sit univoca, patet, quod
est ~que nobilis, quia est ejusdem ra–
tionis cum efft:él:u. Si sit a:quivoca,
est nobilioris speciei: ergo causa effi–
ciens semper est, vel a:que nobilis, vel
obilior effeél:u.
Confirmatur ex eodem , ibidem:
Q uidquid perfeétionis est in effeét:u,
pr~existit aétu in causa efficiente: er–
g o estad minus :i:que nobilis , ac ef–
feétus. Cc.nseq. patet ex terminis. An–
t ecedens vero decl1rat ur: In tantum
aliquid agit, in quantum est in ,aél:u;
q uia· aélio, ut i.psa vox sonat, est ac–
t us diifusio; qua tenus, scilicet , per •
feétio, & aétualitas , cum in se plena
sit, naturáli fcecunditate redundar,&
itur in su bjeéla capacia: ergo
efficiens nulla m perfeél:ionem
clifu ndere potest in efft:étum, nisi eam
aél u ha beat; vel forma liter iri seipsa,
vel em inenter, id est , ut con.tenta m
in alia emi nentiori.
Obj. Scepe ho rn o stupid us generat fi–
lium inge niosum, deformis pulchrum,
infir mus robust um : ergo aliqu ando
ca usa ¡;ffi ciens esr ignobilior effe étu.
Resp. Has perfeélio nes non esse de
essentiali ratibne effeél:us quam trahit
a causa proxima efficiente: sed magis
· Tom. II.
consequi complexionem , qua: ·non
t!1m pendet a pacentibus ' qtdrn ex:
contemperatione eorum ornnium, qua:
ad form:nionem prol1s concurrunt;
p ra!CÍpne vero ., ex astris, qua: hac in
pa rte defeélurn parentum benigniore
supplent aspeél:u; sicut e contra, po~·
sunt maligno influxu obesse. A1que
bine est, quod ex fel1ci11ribus sa:culis
deteriora sa:pe sequuntur; cum e con·
tra , eic deterioribus feliciora iterucn
emergant, ut patee ipsa pra:teriti tem–
poris eKperientia: Nempe , c:iusa est,
quód in tanta rerum crele5tium revo–
lucione , qu.;edam a:tates benigniore
crelo _utantur, qu.;edam deteriore.
Sed illud pra:terea non pra:termit–
tendum, vim produél:ivam aliquand<J
magis vigere in homine , in quo ca:te–
ra: facultares casu aliquo vitiata: sunt;
sicq11e ex eo nasci posse prolem, ejus
defeél:ibus non obxiam, ut ex , man–
co nascitur integer. Sicut e contra.
cont ingit, aliquem, ca: teris dotibus
egregium, esse in ratione causa: im–
perfeél:issjmu m, in quar.Jttl.m vis ejus
produétiva est languida , & exhausta. ·
Iñde sa:pe fit, homines¡ perfeétissimos~
~ingeniosos gig nere fiHos stu¡;iiifos,
eo qnód operat io nes an imales constr–
mant omnes spirit us ad ministrand11m
ingenio, quorum inopia fa cultas ger- 1
nerativa remanet ex_bau ta ; lang u1da,
& inefficax. Sic Sa!omon sapientissi...,
mus genuit unicum filium, scilicet,
R oboam , eumq ue stultissimu m•:· Cí–
cero ingeniosissimus fü ium reliqu it he–
betem : Africanus fortissimus filiutn
ignav um, &c.
Instabis: Asinus cum equa prod u·
cu nt mulum; sed' mulus vide tur es·
sentialiter perfeélior asino : ergo ef–
feélus potest esse perfeélior causa,·
etiam in ratione essentiali.
Q Res p.