45 / 298
De P
hilosophia,
'in
un.iven'u.m.
~'9
phiam in homin"ibus imperfeél:am es-se,
atque morer,
8 1.
in natt.1ra: ob1,euri–
non lamen omnlnó nullam.
tatem;
rursus tameq hujus duas ,fecere
AR'T 1CU L U S 111.
1 .,
Quie sit Philo.ropbite partitio?
U
T
claríor sit qua:stionis status,
d
liberanda est
scienti;e
na–
turalis parti tio. Dividitur
1.
in scien–
tiam
Raiionalem
,
sei.t Logicam;
&
R ealem.
Scientia Realis dividi tur in
M etaphysicam, Physicam ( sub qua
continetur Medicina ) Moralem ,
&
Scientias Mathematicas. Mathema·
ticz ,
alia:
puree
dicuntur, qua:: agunt
d e quant itate ab omni maceria abs–
·traéta: alia:
mixtte
,
qua:: quantita–
tem concretam rei sensibilis conside–
ranr. Mathematica pura duplex est:
Geometría ,
quél! considerat quanti–
tatem continuam:
&
Arithmetica, qua::
·agit de numeris. Mathematica: mixtre
· quinque sunt : M usica , qure consi<le–
nt numerum in sonis : Astronomía,
qu;;e mensurat qu antitatem corporum,
&
motuum
cre!estium ·: Geometría
specialiter diéla, qua: terram mensura
e:
Optica , qure radios visuales conside-
. nt:
&
Mechanica, qua: vires,
&
ra–
tiones machinarum, earumque propor–
tiones expendit. Qu;;eritur, quas ex il–
iis
Philosophia proprie compleél:atur?
CONCLUSIO.
Phi/ou1phia ladcequate dividitur
in
qua~uor
partes, LogicarT• , Physicam,
M.
taphy.ricam,
8
Ethicam,
seu ·Mora–
Jem.
Ha:c div isio magno consensu, tum
Recemiorum, tum Veterum
recep~
ta est. Nam licet Platonici ,
t·t;i;te
Cicerone,
&
S.
Augustino , in
tres
•1a
ntúm parres eam
d :vissenn r ,
l h
diuerendi
sub1ilit"'w11
,
in
vitam
,
partes; alteram, qua: natu r<e
Au~horeqi,
&
res
a
sensibus remotas contemp-1.a–
retur: alteram , qure res sensibiles.
Probatur
conclusio: Philosophia
est cognitio rerum ,per causas altio,·
res
lumine naturali parta .; sed
in–
ler cogniciones naturales , ha: tan–
tum quatuor al tiora
rerum .princi–
pia conretnplant·ur : ·ergo sunt tan·
tum
ha:
quatuor
'Philosoph ia:
.par–
tes. Declaratur
.minor: L ogica
in
primis non nudas disserendi regulas
tradit ; sed profundiora ,
&
ultima
principia
~
quibus
omnis
ratiocioa-:–
tio niti tu r, investigar. Physica
mo.~
tuum ,
&
natura: origines, ac primos
fontes ,
quantum potest' , sc,rutatur.:
Metaphysíca · circa
res
altissimas,
Deum, Angelos, ac communissimas
entis rationes occupatur. Moralis
ve•
ró ultimum
finem hominis ;
&
ac"!
tionum ejus , proindeque causas
ea~
rum
altiores
contempl.aiur, Porro
alía:
s cien~ia::
versantur circa. res •mi1
nuriores ,
qua rum proxima
tantum
principia ,
&
causas affe11unt , nihil
excelsi ,
&
alt i pra::terea te.ruantes•.
Confirmatui;
~
Philoso phia est cog·
nitio eorum ,
quól! nosse , . bominis
perfeétio•ex igit ; est etciam anim1 culf.,
tura ,
&
perfeétio. Porro quatuGr
exigit homi nis perfeél:io : Primo, ut
scia t ra tione sua bene uti ; Secundo,
ut hunc aspeé.l-abilem mundum, cui
contemplando faél:us iest,
&
-cujus
pars est , non
ignoret : T ertió,
Ut
ex mun d i cogttitione
ad
Dei,
&
re–
rum Di vmarum cogr:it ionem assur–
gat :
Quarró
d~ mum
, ut reél:e vive.
re sciat. Si quid horum ignoret, sa–
piens ,
&
perfeétus non censetur.
Si
ha:c novü ,
etsi c<ete{a
nesciat ,
ut
cy~