144 / 652
QU.lFST. PI. ART. lll.
quantum ad hoc quod aliquid videatur moveri, utrum tttoveatur
visus, vel res quce videtur, sicut patet de illis qui navigant cir–
ca littora, quod quia ipsi sunt in motu, videtur eis, quod mon–
tes
,
8
terree moveantur •
.•
Circumgyrati@ autem vhietur ex eq,
quod res visa potens estad alterandum visum in tantum, quod cir–
cumvaluto spiritu visibiti, videatur ipse Sot circumvolvi:
8
inde
est
,
quod maxime videtur circumgyrari in ortu
,
é6
hoc quand<J
visus noster magis potest dejlgi in ipsum
,
quia non tanta virtut
est claritatis ejus propter vapores terrenos. Cum autem etevatut
fuerit, propter excellentiam claritatis non potest oculus tan'tum
deftgi in ipsum
,
quod sufficiat ad apparentiám circumvolutionis,
sed eum videt scintittantem
(
r
).
Etsi autem concederemus stellas
Jeipsa moveri circa proprium axem (
2) ,
non id p1•opterea quidquarn
(1)
Explicans S. Thomas loe. cit. discrimen ínter motus revolutie–
nis ,
&
circumgyrationis : .. D ifterunt ,
im¡_uit
, hi duo motus secundum
,. div$!rsitatem axis ,
&
polorurn, super quos intelligitur corpus spha:ricum
., moveri,
&
hoc per comparationem ad nos. Si enim intelligatur corpus
"stella: moveri super duos polos, quonim unus sit in superficie opposita,
"ita quod iRtelligamus , axem esse lineam transeuntem per profündita–
" tem stella: ; sic stella movetur
motu
circumgyrationis conservans ean–
•!
dem superficiem versus nos , ad modum , quo movetur mola molen–
" dini. Si vero intelligatur corpus stella: moveri super duos po\os, qu()–
., rum uterque accipitur in quacumque parte, qua conjungitur corpori
"spha:ra: , sic in suo motu non servabit eandem superficiem versus nos,
.. &
erit motus revolutionis.., Hunc mot.utn volutationis S. Doctor
a
pla–
netis excludit, quia
videmus
,
quod in (Jliquo astrornm, scilicet in
Lima,
sm1per cadem rnpei:ficies nobis appaut .. .
&
Jic p atet, quod
L una
no#
mov.etur motu vohttationis:
&
eadem ratione nec a!ite stet!te.
(2)
Cassinus ex rnacularum observationibus in Sole, Jove, Marte,
&
Venere collegit in iis motum vertiginis, sive circumgyrationis; nullum
vero ejusmodi motum colligere potuit in Saturno ob maximam ejus
a
ter–
ra
distantiam ,
&
in Mercurio ob nimium luminis splendorem , cum sit
Soli proximus. W olfius tamen Astron.
§.
466. nihil obstare ait, quomi–
nus statuamus Mercurium quoque
ck
Saturnum circa axem 'suum
gy..:
rari. Hunc vertiginis,motum in planetis multo jam ante anirnadverteru!lt
' 'eteres Philosophi, imprimisque Plato. Nam Plotinus
l.
z.
Ennead.
z.
c.
2.
Plato
, inquit,
sideribiu non solum sphte1·icum motum 1ma cum Uni-
•
1JCrso tribuit , ¡ed 1micuique etiam mot1mi circa p roprium centnni con-
.
c.edít.
Vide Euseb.
l.
r 5. l)rxp..c. 8.D e P ythagoricis compertum est, eos
d ocuissi= , tellurem .transferri de loco ad locum ,
sed ut instar rotte
n-
1Jhict(Z <tb occa; u
ii;
orfwn circa cei;trum sttum torr¡ueatw·
, ut scribit
l'lutarchus
l.
3. de Plac. c.
1
3. S. Thomas quoque loe. cit. etsi doceat cum