~~ft.
I
l.
0!3-Jit
natura propofitionü,
eJ
qttotuplex~
2.
I
vera,
&
aliquis homo non currit
eíl: eti am vera: ergo
'de eodem Perro vere affirmari poterit,
Petrm currit,
Petrm non currit
,
quia ab vninerfali vera de(ceQ.Sli–
rnr ad íingularem veram,
Pétrm currit:
Demus
an–
tem ad veriratem particul aris negadure
illud
indiui–
duum no n currens e{fe Petrnm ,
in
quo vera eíl:
illa
prooofido
(
idem
enit~
eíl: in quolibet alfo, quia vni–
ue rfal is omnia comprehendit) iam Petrus curret &
non rnrrer fonul, Gmilirer
íi
vtraque
Gr
faifa:
dernu s
enim vniuerfalem falíarn, quia Petrus non currir:
ft
parcicularis
eíl:
fal fa ,
fequicur Pecrum currere ; qui a
omnis horno neceífario currit, ad huius falíirarem,
aliquis homo
non
currit: ergo Petrus Gmul eurrerer,
&
?ºº
curreret : omnis ergo
oppoíiri~
propolirionis
hu1us feeur.Jdi generis
re~ucirnr
ad primum genus
fundarnencalis oppoíitionis ; eum aurem non
falum
illa,fed eriam oppoGtio co ntraria reducarur ad hanc,
~ regul ~ cur
per illam , eutdenrer fequ imr , oppo
li–
tJ~nem
coruradiétoriam de fob ieél:o fingulari elfo
pmnum
fondamemum ,
&
menfo ram reliquarum.
44
Tenia
&
vlcima !ex eíl:, vt nulla propriecas Logi·
calis, v. g. fuppoíitio, appellatio &e. varienrur ,
&
ideo
ha".
non font conrradiél:oria::,
nullm equm requi–
ritur ad equitandum, aliquis equus requiritu.r ad equi–
tandum
fecundum opinionem aliquorum neotheri–
corum
:
fed meo videri apee rllnt eoncradiét@rire
&
íi,c
hoc exemplum adduétum ab illis, non relte pro-
1cedic, debebat autem hoc modo poni :
omnes Apojlo-
li
Dei
font
duodecim, aliquis Apoffr;lus Dei non efl duo–
decim :
quia mucarnr foppoficio .
lt~m
non debec mu·
Jari
lignificatio,
&
ideo non
font
conti:adiél:ori:E:ea–
nis feintilla r, eanis non fcintillat: qui a
Í!l
vna fumi-
' rnr pro fydere, in altera pro animali latrabili,
&
Ge
de reliquis.
_
45
Notanduri)
eíl:
in calce hui
os
feél:ionis pro propo·
füiotiibus de fubiell:o non fopponente, in ip fis l)on
dari abfoluram , ac formalem concradi étionern ,
fed
tancum ex'fuppoíitione ,quia
cum
non habeanc fen–
fum
abfolnrnm,
fed
ex fuppoíitione ,.Ge eriam non
habenr'oppoGtiunem ab foluram, v.g.
Antichriffm,
qui nuncexiflit, diJPntat: Antichriflus,
qiti
mmc exi–
flit, non dijputat.
46
Aliqui etiarn docent, propofitiones falGficantes,
&
quc:e fe ipfas de!hmrnr, non habere oppoíitionem,
, cuiulinodi propdfitíones
fun t v.g.
quas
adducic
P.1
Hurtado§.~
3.difp+feét.7. in Summuli s,
egofommu–
tus, qui non loquor : ego iuro me nunquam iurare
:
ego
flmpcr mentior:h:!!
Cune
fallific:nHes, pri ma quia did r,
fe non loqu i , cum tamen loquatur: fecunda qn ia di–
eir,
fe
non iurare ,
&
tamen iurar; terri2, quia dicit
fe femper tnentiri, cum carnen per illam propoGrio–
nem deíl:ruat quod dici c: qllia
íi
fernpec mentitur:
Ergo
&
tune memicur, quod
íi
cune mendtur: ergo
dieir verum,quia dicit quod efi; fed
ú
tune
non men•
titur:
ergo non fernper mentirur : alij
amem
alfe–
runt, dari
veram coAtradiétionem ínter illas, quod
probabilius vidernr : probabiliílimum aucem eíl: ta–
lem
oppoGtionem effe difficilem cognitu propce
ambiguitatenÍ propolitionum.
1
SVBSECTIO
II.
De
legibm
contrariarum propojitionum;
47
pRima lex eíl:, quod non poffinr e{fe fimnl verre,
aut in materia contingenci , aut in neceífada. be–
ne aucem poffunt eífe fimul falfre in materia contin"
genti. Ratio aurem
~
quare non poffinc effe limul ve–
ra:: eíl:,_quia darentar dua: cpncradié.l:oriao: íimul vera:;
nam
fi
h~c
eCfet vera; omnis hom eíl: alb rJs, fub .
alcernata ipfi partie llaris e!fer
erh m
vera,
&
qu.v
' cunque fub illa contenta,
vt)
atiquis
homo
efl
albu)
&
Socrates efl albus
quia propoíicio vniuerfalis petic
veriratem omnium inferiorum , tam lingularium ,,
quam parcicularium ,
G
autem ex alio capire ha!c
eriarn eífet vera,
nullus homo efl albus;
edam effent
ver<I: hre fubalrern ata:
illi:
aliquis homo nón efl
albus~
fed fubalcernata huius eíl: eontradiél:oria refpeél:u
vniuerfalis aflirrniniu<l'.:
omnishomo efl albus,
ergo
,fi
omnis homo ejl 1tlbus
eíl: vera ,
&
aliquis homo non eft
albus,
eíl: vera, dure contradiétoriz erunc
fimul
ve–
fa!:
ergo
ex
veritate duarurn eontrariarum fimul
Ce~
quitnr vericas duarum contradiétoriarnm fimul :
quod
eri am pacer manífeíl:e,
quia
Petrus efl albus-; Pe:..
t'rus non efl albus ,
funt
dure
concradill:ori.e; arqu1
hre
font íimul
ver~,
íi
vniuerfales contrarire,
fub
quibus
fonr, fonr
fimul verre, vt iam vidimus : ergo ex veri–
tare contrariarum fequicur veritas in eomradiétoria
f~ndamencali,
&
prirnitiua. Toca bree
verirns nirirnt
tribus principiis claríílimis, v.g.
dici de omni
&
dici
de
nullo
•
&
brmum ex integra caufa, malurn antem ex
quocunque defeélu ,
ve
ex
dicendis in craét. de princi–
piis Logie;,;e patebit ;·nam quidquid dicitur de
fo
pe~
riori, dieicur de omni comento
fub
illo ,
&
quidquid
negatur de fuperiori, de omni etiam inferiori
neva-·
tur: ergo
ft
de vniuerfali negatur falfitas ;
&
affir~a
rur veritas, ergo de Gngularibus comends fub illis
deber negari falíitas,
&
affirmari veticas •ergo
du~
propofitiones Gngulares eontradicentes funt
fimul
ver
re.
Tercium prindpium
in
qno fnndarur
ha:c
vericas·
48
eft,
bonum
ex
integra caufa, malum autem ex quocun-
que defeélu;
nam propofitio vniuerfalis
eíl.
to
mm ,
&
omnes fingulares propoficiones font panes illius
i>
qua: eomprehenduncur fub vniuerfali : ergo
ve vnj-
1,lerfalis
fit
vera, qu.e eíl: perfeéta denom\n ado,
de...
her elfe ex integra parte, id efi omnes particulares
debent e{fe verre: ergo
li
fimul
func
verée dure
iíl:re
vniuerfales
ornnis horno efl albus, nullm homo efl albui.
Eciam erunt verre omnes pamcularcs contencre
fob
vtraque vniuerfa)i ;
fed
paniculares conctncre
fob
vna vniuerfali
Cune
concradiétori;,;e alterius vniuerfa.–
lis: ergo ex illo principio fequirnr , duas contradi–
él:oria.s
e!fe
fimul veras.
Ratio autem quare poffinc elfe ambcr contradre
li-
4.9
mu!
falíre , eíl: quia fub vniuerfalibus propofitionibus
continemur muiere propofüiones fingulares; v.g.fub
illa propofitione,
omnis homo efl albus,
eontinentur,
Petrus efl albus,Antonius efl albus:&
fob
illa,
nullus
ha-
mo currit,continerur, Petrus non currit , Antonius non
currit;de
quibus Petra eurrente,etiainíi Anconius
11011
currar; eíl:
faifa
hrec propofitio,
Petrits currit;
& con–
fequencer
bcec,nullushomo currit:
quia conti net
fub
fo
has,Petrus non currit,Anttmius non currit;
quarurn
pri–
ma,eíl: falfa:quia Pecrus cun:it
&
confe-quen cur nuilus
horno currit;
&
fundarnr in hoc principio Logieali
~
propojitio vniuerfalis efl
faifa
ex eo tantum quod vnr:t
propo/itio Jingularis jit faifa
:
licet omnes propojitionei
alittjingutares fint
vme.fed
poífunt
duo
incliuidua ho–
minis ita
fo
habe'e, vt vnum currat, alrerum non :
ergo
ex currente fequirnr, quod illa propoíitio,
nul.;
lus hamocurrit,
Ge
faifa:
arqui edam,
omnis homo cur-
rit
,
ei
fa
la: quia ad hoe , ve eífec vera, deberen t
omnes h mines fingulares currere,
&
non currum,
fiquidem mul t funr, qui nullam curfum facium: er-
go limul poffunr dfe falfre , quia nullum fequimr in·
conueni ens, vt fequimr ex verirace limultanea : ve
iam vidimus.
Etiam
fubcontrarire
propoGcion~s
potfum effe
íi-
1
·
mul
ver~
, non tamcn Gmul fal[re; quod probacur:
nam
ti
eífent ambre
falfa~
, fubalternantes earurn ef–
fent
etiam
ambre falfa:; quia ex eo ramum,qu t d par–
ticularis vna , vel Gn gularis
lit
falfa, v11iu ríalts eíl:
falfa
j
ergo
Ci
dux particulares
fubcomrari<E
font
G-
mul