De
Navigatione~
~~·eil.•HMm•m@IHi~H~fft.aMfiit~
telluris Copernicani nonnulli,
&
incer creteros
Carreliani u ibuunr, quali rellus feu a:quator
ci–
tius movercmr in orrum , quam aiic Íeu materia.
ipli circumfuía, arque adeo acr vidercrur ferri ad
occaíum.
P R O P O S l T l O X l.
Phylica.
Vapor potef/ rffe ca11fa ventorum.
Mechrodorus definir venmm aquoli anheli–
tus a:íl:um,
&
Vitruvius aiiris fl uentcm undam,
vulrque nafci vemum' cum fervor offcndir hu–
morem; tune enim ímpetus fervoris exprimir vim
fpirims flancis.
Prob.1 . cum
Vicruvio.Ea poteíl: e!fe caufa venri
in acre libero,qua: in JEolipilis ventum producir.
Eíl: amem a:oltpila globus ferreus cum angufüffi.
mo foramine quo aqua infundicur;dum aurem ca–
lor vehemencior in humorem (eu aquam incidir,
validum vencum
&
diucurnum per foramen emic–
tir. Nihil enim ell: cxhalatu facilius quam aqaa;
&
quod diucius flarum conrinuec; qua: omnia re–
quiruntur ad explicandas venci propriecares.
1.
P lurcs funt venci in mari quam in cerra,
copiolior auccm vapor edLtcitut ex mari quam
cxhalatio, neqne enhn vencí qui in alto mari fpi–
ranc, ex cerra veniunr ,
&
periciores nama: ilifiin–
gnunc marinos vemos
a
cerreíl:ribus. Ita Colom–
bus ex vemis cerreítribus cognovic Americam.
3. Dum piures educunmr vapores, dum colli–
quefcunc nives , fpirant poíl:ea vencí boreales.
Q!ocies pluic in :E>elphinatu , & in Sabaudia, to–
tics boceas Ípirac in Provincio.
4. Loca ficiculoía .ex quibus vapor non edu–
citur,venturo non éminunc. Ira Digba:us Claffis
Anglicana: pra:fe6l:us , in redim ab .IEgypco, cum
invitus oram Africa: legilfet , malacias diuturnas
en: experrus. Ha:c camen ratio non convincir,
quia vapor videmr c!fe exhalationis vehiculum,
ita ur ha:c fine illo non educantr.
¡.
Ros qui noéke decidir ventum fatis validum
efficic , dum m'ane incalefcic. Ita lingulis diebus
dum lilenc alii vencí, venms fatis validus
e
Troa–
de in mare vicinum prorumpit , qui per eres aut
quamor horas períeverat, tomfque derepente de–
ficic.
ldem accidic in parte meridionali Creta: in–
fola:. lmmo ceíl:e Sencca nulla fere eíl: regio, qua:'
non h1bear aliqucm flanun incra
fe
cadencem,
&
circa
fe
nafcentern. Ita in Narbonenli Provincia
ad Malignonum moncem vencus naícitur, qui de–
clivitacem eius non excedit. Paricer in inferiore
Delp?inacu ad
~ppidurn
Niontium, fingulis a:fti–
v1s d1ebus nafc1mr venms
Pontia~
diél:us, vix ha–
bens in larimdinem unum milliare, fommc faluta–
ris,qui melius cribui non poceít quam rori noél:ur•
no matmino calore in vaporem mmaco. lra Srnir–
n~s
venrus qui
.dici~ur Embac~s
quodSinum ingre·
d1atur, lingults d1ebus exoruur. Noravi ítem ia
Cycladicus zftivo cemporc vencum ab eo rumbo
(pirare
in
quo Col exiíl:erec.
De modo aucem quo producacur dicaiu infe.
rius.
¡¡¡ll(¡!lll~ll1!~1li11JW1i.1l1!!lll~:lll:l~!llllllllll:l!1.fllll:l!lll
P R O P O S I TI O
X II.
Phylica.
'An
ae'r
{eipfo in vmtum movtri pojfit.
Certum eíl: in Zona torcida perpecuum fpirare
fubíolanum, feu Orientalem vencum,quemmorui
Dico contra Carrelianos venmm Oriemalem
Zona: rorrida: , ab ipío pra:cise moru celluris ori–
ginem non haberc.
Prob~rur
1.
Ex circumftamiis hujus venci,
qui Cole tropimm cancri percurrenre , ad crigeli–
mum tanmm latitudinis borealis gradum pervc–
nic, eodem vero fole conftimro in tropico Capri–
·corni, pancos latirudinis ejuídem gradlls attingir.
In
mari vero Indico hic venms Oriencalis vix:
paucis gradibus acl boream a:quatorcm mmf–
cendit.
Probatur
1.
~1omodocumquc
ha:c hypothe–
lis pigerarur in Zonis cempcracis vencus aur
Oriencalis, aut Occidenralis perpetuo (pirare de–
beret. Addo quod ídem venrus vigcre deberet uf–
que ad (exagelimum gradum laticudinis. Sienim
ideo tancum fpirec quia materia a:therea qua:
a:quacori vicina eíl: longiori tempore foam cir–
cumvolucionem abfolvat , qua: polis propior eíl:c'
fecundum leges omnium vonicum , li inquam id
verum eíl:, cum omnes parres cel\uris eodem rcm–
pore foas periodos abfolvant, debcbit
e!fe
a:quali–
tas in fcxagelimo tamum parallelo, qui
efi
tancum
media pacs a:quacoris , cum
c~men
hic vencus
Orie'ncalis, Cole in tropico Cencri polico, ad tro–
picum cancri non perveniac,&
in
Zonis cempera–
tis venci fine ulla regula in omnem partem fpi•
rent.
Dico
1.
Q_uomodocumque
fe
babear hic
fub-"
folanus,
&
<¡.uomodocumque explicecur quod po–
ftea pra:ftabtmus,ex eo probari non poffe, ex fola
pra:cisc
rarefa8:i~ne
acris vemum po!fe generari.
~ua
nempe ub1 maximc vigec hic fubíolanus,
plurimi pofiinr ex mari vapores educi, & ncfci–
mus an in locis medicerraneis pra:fercim füiculo–
.lis
&
arencibus regnec adhuc hic vemus.
~tare
concludendum pmo folam acris rarcfa–
él:i.onem, am condenfationem , modicum cancmn
venmm ,
&
lenem auram po!fe producere. Cum
enim aer lit jam rarus fua natura , non poteíl: per
rarefaéHonem multo majus fpatium occupare ,
fed ad Cummum duplum, auc triplum. Secundo
ha:c rarcfaél:io qua: quali per gradus accidit, le–
nem tancum auram movere porcíl:. Tercio vere,
&
aummno cum moderara eíl: acris temperies vehe–
mentiores excitanrnr venti.
~1ano
oriumur
fa.
pe vencí dum
fo)
meridiem aningit,
&
acrem il\
codem raricacis gradtt confervar , Í:rpc item de
noél:e. Q.!.1inco acr non apparet rarior, aut denlior
cum venri fpiranc, ergo oriri non videtUI pr:rcise
ex rarefuél:ione ant condeníatione acris.
¡¡:¡j,961J:ll:lltiG7!1ltill'1!1lti1l'l.i!lB!!:!l!1!ll!lm11!lll'1l1lilll!lll~p
R O P O SI T l O
X ll l.
Phylica.
Vera
c11ufa
vtntorum aptritur;
Examinatis rcceníi.cis opinionibus non erit dif·
ficile aliquid certi in hac materia coníl:icuere.
Dico primo venmm generari dum copioíus
e
cerra, auc e mari vi caloris educimr halitus.
P.robatur, Impoffibile eíl: ut magna halirunm
copia limul cducarnr,
&
rarefiac, quin occuper
1°–
cum