4000003575

IN TIMAEVM

dem quo minus alienz

~ifcctur mate.riz,m~us urit.S~d

.di–

c:mt lumen ignis pr':?pnum. q_up

~mm

purws, eo

~uadi~s:

lícet oculis qu1buída non maniteftius:& lucet longius

qu~

calefacfat, & prius illuminat, & momento,& calorem largi–

tm calefa8o poíl:ignem ad tempus feruante calorem:lumen

uero largitur nulli, utpote fibi proprium. Siquidem abeunte

igne,flIDul abit & lumen.

DE SPIRITV MVND

ID EST,

de intellefru

anima, & intelli–

gentia, & natura.

CAP. XXVI.

Oíl:quam uero trafuuit quemadmodum Deus corpus

conllruxit mundanum, deinceps quemadmodum mun–

danam animam temperauit,aggreditur diípurandum.Often–

dir interca

ante oculos poíuilfe prius

informem molem

quam formatam, & mox .formará quodammodo.prius quam

animatam : oon qma uel 1nform1ras ante formauonem fue–

rir,uel formario corporalis ante aoimam,fed ur cognoícere–

.mus ram

formabil~m

naturam formationis coreorea: gra··

tia, quam corpoream formationem gratiaanima: tatx¡.uam

~eº~;~~ra%~~~~r;:~ft~~~~ci¡~;~~":o

1~lf~~~!iu1~n°du~~~;=

que ut ex ipfo fpiritu,

materia mundi commodius

ani~al

unum conne8eretur,materiam diftinxit in quatuor, ur d1xi–

mus,elementa, qua!i animalishuius humores , quia &

fpi~i

tum eius in quatuor uolucrat

elfe

diftinétum.

~atuor

emm

:id muodi fp1ritum perrinent.Primum quidem intellellus,in

fe maneas immobilis , fpha:ra: motor fine rellor, ita regen–

dis fpha:tis ab aurore rerum omnium infürutus. Secuoaui;n

fpha:r~

anima , motor mobilis quidem, fed mobilis per fc1-

pfum Terrfom intelligenria qua:dam, huic anima:

D~o,

intelleau fuperiore d1uinitus infüa.

~rrum

natura,id eft,

feminaria uitalisé¡ueuirtus,ab anima pafsiminfuía_materia:.

lntellellus quidem &anima fubftantiz funt,intelligentia ue

ro atque natura funt qualirates.Illa quidenv.lnim:x:,li:x:c uero

materia:.Horum quamor imagines funt quatuor elem.eota.

Ignis enim intelle&m refert, Terra namram, Intell1gen–

t1am Aer, Aqua denique animam . Et ficut igni tria propria

íun.t, tria

quoq~e oppofi~

rc;rra:,

me~ijsé¡ue

.media qu,adam

rattone conuenrnnt: lictr1a rnte11ellm propria eorumq; op–

pofüapropria funt narura:,medijs quoque media.In.re.lleétus

enim indiuiduus eíl:,uniformis, ztemus. Natura diu1dua,&

multiformis,& temporalis.Anima uero

i~ter h

a:c

n~edia

per

intelligeoriam quidem

~agis

intellellus1pli.us

pamceps eua

dit quam narura:.per ao1m:ile

m uero potent1am

, curo natura

potius qurun cum intellellu coníenri_r '.

9.!!_amobrem.parti~1

· indiuidu:i dicitur, partim quoque diu1dua. Irem 1101form1s

iimiliter & mulrifomiis. Rurfus a:terna partim & tempora–

l is. Proinde quatuor uitz

~und.um

qu~dr~p!icem

mundi

fpirirnm numerantur. Saturma

.qmdem

u1ta m

~ntellellu

fü–

fpicientc patrem fuum ccdum,1d eft,deum ccd1 fabrum.

lo–

uialis autem in

inte_llige~tia .ª~ aaio~em

iam

mobilem.de

–

clinante. Venerea1naounahmrtutc 1amama

ntc matenam

Diooyfiaca in natura quafi ebria, id eíl:, ímmerfa materia:.

Pra:terea íenfus fim!li ratione c¡

.uam.or

in uniu_erfo connu.–

merantur.Primus uuque fenfus r

n amma

mund1, commun1s

inquam fcufus,

unus, id eíl:, imaginariaqua:dam uirrus fic

inrelligenriam eius

~omitans,

& .formas. rerum

parr~culares

a11inoens, ut illa untuerúles: anmgens mquam mtrmfccus,

ideo~ue

nullis indi"et inl1rument1s, neque extra procedit

uíq1;am , acquepatftur. Secundus uer? íenfus_in ani.m.abL!s

fpha:rarum eftatq_ue

ftellarum,com'!"u~1s cert~ 1mp~11bilisq;

fimiliter.fed extra procedens. Teruus

parttculanbusam–

mabus, ulua uim communem iam per

iníl:n~menta

fingula

dillribu. tus,& extra fe porri_gens ,

arque~

país1one exonens,

fedde!inens in iudiciu•1. C@rtum dcmque fenfum Pytha–

gorici concedunt planns,immo fenfus

~"."ulacrum~& ~d

qui.

aem fiupidum, nullum

L3ffi

hab.ens

~UdJCJum q

ual11at~S

fcd

in fola pofitú pafsione uoluptaus cmuídam atq;

.dolo.ns.

S~.?

fus primus inre!leaum reprzfenra1¡: Secundus

mtell1ge~

t1.a.

Terrius uim animalé.

~arru

s de01.q; n

amralei:n.

Me~1m(.

fe uero opo,rret ipfam mundi

mater1.am

'. neq;

.ali

te~ fuíc1p~re

animam quam per

natura~!,

neq; ahter

m~elhgen.uam

9uam

pcranimam, nequc aliter rntelle8um quam per mtell1gen–

tiam. Quemadmodum per tcrram accipit aquam, per han.e

aerem.perliunc & igncm. C:x:terumquod deioceps his lim.1-

fec¡o1tur,~nimaducrre .

!"it enim: Deus animam in "."ed10

pofmt,eamq; inde extendit pcr totum, ac demum pcr 1píam

exrrinfeca mundi protcx1t. Primo quidem

Ggnific:u

animam

implere toram mundi molem,alijs falicet uirtutibus alias

mundi parres moderantem ,

fuprema fui circa mundum

u1rr111e,id eft,inre!leauali prouidenria, mundum exupcrare.

~dautem

uirtus

anun~ab

ipfo medio porrigatur per u-

niuerí':'m,bís per

~uat':'or

gradus erponitur. Primó quídem

a _media te:ra

pa~1~ uir~utem

conneltendi protendit, 3me–

dia.aqua d1!fundit wm

m~e~.

ab acre linüliter íenfualem,

a~ 1~ne

ratlonalem.

~ftnde

a mediamundi ípb:cra uim, Ot

d~~u!,connel'.lcn~,

~phzra

L,unz generabiliú ingenera–

b1hu°!que

~edia uu~

u1talem, a S?le mundi corde fonfua–

lem, a Zodiaco medio firmarnenu rationalem. Cum uero

duplex

lit

ad Deum ordo rerum, alte.r quo ab eo procedunt

alter.quo

~rocedentes conuert~n_tur

ad ipfüm,Pl.ito proceÍ–

!ioms ordinem fecutus elt, ub1 a1c Deus intellellum in ani–

ma,animam locauit incorpore. Conuer!ionis quoque ordi–

nem cogitans,ait:Deus animam

medio pofitam protendit

eá inde per totú,& interim aliquid eius eduxit extra mundú:

quo uidelicet,dú prouideret múdo,conuertereturad Deum.

DE COMPOSITIONE ANIMAE,

quod per quinarium in ea cóponen-

da opponune proceditur.

CAP. XXVII.

Vonia!ll multa qua:-pertinent ad ípha:rarum :inimas,

mentes,motiooes,compo!irionem animz,in Theo–

logia planius cxpofuimus, idcirco

illis exponendis hic

fiumus, & erimus breuiores . Nam ad nonnulla magis pro.

pria iam properamus. Principio quinarium numerum¡com–

pofüioni partitioni§ueanima: conuenire tribus de caufis ar–

bitram

ur.Prima

,qu1a licut quinarius er primoparí primo<¡ue

impari

conft.at,

lic anima ex diuidua indiuiduac¡.; natura. Seis

autem

parem n

umerum appellari diuiduum , 1mparem uero

indiuilibilem,quoniam in partes zquales diuidi nequit.

Se–

cunda, quoniam genera etiam quibus

Deo componuntur

omnia,per quinque diftribuunrur.Sunr enim elfentia,idem,

alterum,ft.atus,motus. Animam uero uelur omnium mediá,

przcipua quadam ratione ex iplis quinq; omninm generious

compofiram arbitrantur.Tercia, quia cum anima Út medium

~~:~t~·kf;~tr~~~~~¡:~ ~

numeri medium. Eft e–

nim quinarius perfeétú

denarij medium. Nam

quii quinqnies rite de.

narium diuidamus,mc-

. diumefta:que difiásin

qualibet diuilione qui–

narius.Primo quidem

decemin nouem diuifc

ris atq; uníí,uidebis qui

narium inrer unnm no-

___.....___..__....

ué~;

elfe mediíí pariter

.__,.-"T""~;---¡

umnq; difians.S1 fecun

do in oéto atq; duo par

riri dccem uolueris,rur

fus quinariíí zquale ín–

terhzc mediú reporta-

'°"

bis . Si tertio in feptemC

atque tria,u

quarto in

íex

quatuor, iterú me

dium uerú accipies in-

ter extrema quinarium.

°'

~~~~~tiu~;~~~~~.,.

tem quinto decem·parritus in quinq;.atq; quinq;,mediíí qnj...

narium habeas,difru fuperuacuú eft.Q!!3s obres Plato in di–

llributione uniuerfi,tum corporis,ut ira dixerim,aaimabilis,

tum aninü,quinq; poriúimú capitaadducit in medium. Nam

utrobiq; primíí agu de ipfa reí ip!ius,utita dixerim,íubliíl:eo

tia atq; fundamcnto,fiue corporis inquá,fiue anima:.Secíído

de partiú utriufq; concordia.Tertio de fpecie ex paniú con–

cordia refulrante.Q.yarro de uinuribus ípeciei. Q.\!intó dea•

étionibus qua:

uirtutibus oriuntur. Volunt uero Platonici

ad eil'cntiam animz tria illa, fcilicet fubliftentiam, coocor–

diam, fpecié pertinere : per b.a:c fegui uirtutem & afüonem.

Concordia inquam,id eft, congrua contéperantiaru,

hane

· quinariá,fc!licet geoerii.'p.artium,rari?nú,

uiriu~,:iaion

um.

Confiar eo1m

anima ex 1llis rerum qmnq; g

enenbus,per qug

· & partes eius

propria:aúignantur.Sufcipit

rurfus a oeo reru

omoiuru rati

ones.Habet llinc uires muIras

propriasé¡ue, per·

quas edit

afüones . Vbi uero animam appellat

cócor~am

uel concentum : memineris Platonem in Pha:done qu1de??

negare animam elfe harmoniam, fcilicct parrium corporahu

er 1pfis confellam,in eisé¡;

iacentem.In

Timzo autem

a!fU·

mareanimam harmoniam

dfe, fcilicet

parrium füarum

manentem, & ex fe corpus contemperanrem. Pr:i:tere:a ub•

ait, Compofüit Deus ex indiuifibili

femperé¡~e

codem fe

modo habcnte dl'eotia , itemé¡uc ex illa qua: c:irca

corpofi~