4000003575

e o

M P ·E N D

yidl"tllr ignis a'ére duplo fuhtilior, triplo mobilior, quadru–

plo uero acurior.Iré aeraqua acurior dup!o,triplo mobilior,

~uadruplo

clfc

íubulior.R.urfusaqua quam rer

ra acurior du:

plo,rriplo fubolior,quadruplo ad motnm

clfe

paratior.Pro–

cedcrc uero inrcr cogoaraad quadruplá ufq; eroportiooem

•

dun~t

apud muficos en concelfum. Loog1ori enim pro–

greíSioneaures offeoduorur.Q!!ioeriá in his perfcéhc r'1tio–

nes mufica: conrinenrur.

h1s uttq; per tres qualiratcs quafi

per trinas dimenfiones,

folida qu:rdam,rerquoq; folideq;

.:id fohda ufq; procedimus.Nam p<:r duplam quano graduad

. .oéto.perueoimu.:qui primus en folidus.Iré per tripfas quar–

fim1lire~

graduad mgintifcptem: qui folidas en fecundus.

Rurfus perquadruplas r;itiones,quarto deoiq; loco ad fexa-

~~~:,3a~u:~·:::,r~'b:~~~~"c~f~;~:dr~U~~:r:~:;~~: fi~~~~~~;

uigin~1feprtm

:\ternario duao ter: fexag1nra q11:uuor

qua–

t.,rnario fümlirer in feipium ter mulriplicaro crcacur. Crere–

rnm ut norius

guamaapud Plaroné congruitas marhema–

tic1smenad phyíica, rcperenda funr duo ilh primorumedia

fohJorum: Pofüimus eni!n ir:irer oüo are¡; uinginrifeprem,

~ompetenua

media duo,u1dehccr duodec1m arque decem &

··oll<>. Duodecim quidcm numcrus, tum ex oao,cum ex ui–

ginulCptem nafcitur. Larus liqu1dcm ex c¡uo mulriplicanrur

oclo,binarius cn:L2rus aurem ex quo 11ig111tifeprem, en ter–

. mrius.fed

binario atq; rcn;iario,ira fir duodenarius, íi egc

· ris bis duo rer:ubi duodenarius oriens duo ab oéton:irio ac–

~ipir

la_rcra: unum.uero

uiginrifeprem.Ir_cm_ex bi_nario arq;

ternario

ira,fir

Jcce

oüo,

egens rer trn1 bis: ubr decem &

ollo numcrus nafccns, ab oüonario quidé remoro larus acci

pit unú,ubi dicirnr bis: íed

numero uigintifcptélatera duo,

ubi rer cria.S1m1litcr

cmenta duo mrer igné terraé¡; media:

!lli

ex extrCllJIS co.atéperanrur,intenm :\ proximo quidem na

turas rcportanr gemina.s:

remo

uero unicam mumantur.

QY.

T V

S M

N D V S

E X

Q)'

A–

ruor componitur clemeoris:& quomodo hax:alia

racione funt in ca:lo1aliter infralunam.

CAP.

Xll

Il.

his qnaruor elementis gcomerrica & mufica inuicem

racione coniunél:is_.uninerCum mundú

eífe

compolitum

Pyrhagorici Platoniciq; omnes exifümanc:ira ramen,utcon–

fonanria horum

ca:lo nullam unquam aiffonantiam paria–

tur:

fub cedo aurem,diffonanria qua:dam alicubi oriri uidea–

tur intcrdum: fed ílmim per fl1periorem concétum in forma

coofonantem mirabilirer rediganrur. Eírc uriq; cleméra ha:c

füb luna,nemo ncgabit. EJfc uero in cerio, phylici noonulli

negabunr.Scd ifü audianl

met~phyficosprecor,

prob.íres ele

menta per ideas Cuas cí(r:io_íp'ro mundi opifice :elfeinde in

anima mundi per rationes íuas:elfo in natllra per íemina.E!'–

in ca:lo per uirrures:& íub ca:lo per

formas.~

enim

pallo

caufü ca:ló fupcrionbus elcmentorum o.arune tranf–

cunt infra ca:lúm:& ibi quídem prorinus nutarur:i:,niJi uirru

tes hop1m modcratriccs ccr:lo in¡erim

infundantur~

Qi.1ini–

mo ficut agrícola quidcm non regir archíceaum, quoni:í ar–

chirellura: nullas coutinet raciones: geometra uero

h.-is

pof–

fidens,regirillum:lic & ca:lum niíi efemenrorum element.:1-

liumq; compra:hendat uires,h:ec gubernabit nunquil:guber–

nans uero compleél:irur:immó •mpleétendo gubcrn'1t.Au–

dianr &allronomos rá in íignis c¡u:\m io plaí1eus naturas de–

fignanres elemenrorum,& cffeéfo probances . Audiárdeniq;

fa.eras literas ponentes (:rpe in ca:lisaqual:poncnrcs terram

quoq;_uiuenrium. O!!_od

duo h:ec ibi ca:lefüú di!Similiora

ponunrur.multo magisigois & aerccdefüum fimiliores ibi–

dem :\ facris literis collocantur. R.efpondebunt ur arbitrar,

2liqu1:uires illic quidem elementorum excelleorifsimas per

modum cauf:e poneodas

clfe:

in fpha:ris aurem elemétorum

fob luna naturas eorum fecuodum forruá:in compofiris 1'1.n–

dem participatione quadá.m: ícd naturas ipfus elemcnrorú in

cerio clfe negabút. Ad h:ec adducenr Plaronici uirrures ubi–

q~1c

proprias m pro_pria natura fuoda;i. Iraque fi íunrhorum

uirtutes.

•~

ca:lo,elfe quoq; natt1ras.lcd quemadmoduru uir–

tmes illic m geoercquodaru longc his cxcdlentiore confi–

fl: unt:ua.narura~

excellenrior::i"_lmO,~lt rc~lrns

Joquar,ex–

ce ll cnulsrnw.Et

naruram 1llam 1gms cmmenufsimarn pra:be

ca:.lo ícolibile lumen,ui11ificum c.ilorem,motumq; prom–

puísimum . Naturam rerra:: largiri folid.:im firmamq; fiabili–

utem.lrem &ftcllis dentirudrnem qua u1deri pofsiht:&

lun~

qua radios repellar

lares. aturnm aeris pr:enare perfp1cuá

qual1~atem,

quarn nomiaant transluceore

m. Naturam

aqua::

:ilferrc dcLcaufs1mam,&

~'Juabili!Simam

lenitarern.Et

quod

!DJ..XtnlUm

ell:,1pfis íph;i:raru labijs qu1bus

con

tingunr, in–

íerere uirrutcm 11lam trigoris &humoris: per quarn 6at , ut

quamuis er ucloetísimo motu rapidiísime & uehcmétitsimc

íe-continganr,a:llus ta111en illic rcfolutioq; non acccdat.

Has

quidem in ca:lis aquas Hebr:ri ualdc probabunt. Probabtmt

~tia_m,ut

arbir_ror,

_li

au~icrinr

per namr:Í iUrc terra: uiuenriií

tien,ut materta::ahoqmn renuifsima:

C'<

tanto motu non d1í–

lipe11rur.l\·leminilfe oportct,ranrarn clfe in ccrlcfü iubllanrfa

Ulrt~tcm,

tamq; ad concilianJuro efficacem,

lit

qualitateS"&

mouooes qua: apud nos füat,inrer

repugnanres,ibi nó pu

gneor. Irem

lit

rdiqua illicelementa fiatin'i

prima g__enirur:l

mundi in formam prc;fiantiísimi,id en,ignis rcdafuTuerint:

quemadmodum per motú ccrlenem elementa quaruor apud

nos i11 quauis gcniruraad unam reclucuntnr mixri fum1am .

Ncq; miraberis in uuum illic dementa conftari : fi cogirabis

etiam infra lunam in unam molcm

elfe

compalla, & 1gnem

effe foliditaris terrena:: participem,nc ob tcnuiísimam mobi

lifsi~amq;

natutam continuo difpergatur: rerram quoq; pcr

fe torpenté,ignis confortio aüionem uitáq; aanciíci. O!!_ód

Ji exrrema mitcemur,nimirum & media medijs cxrremisé¡ue

mifceri.lrcm fi tanta en infra Lunam uoio, fuper Lunam clfe

multo maiorcm:

Ced

cerra: foliditarem fine fiabihtatem illic

abiq;

craísirudin~

in uaporea quafi forma regnare.R urfus a:–

quabilitarem lenitatcn_:ié¡; aqua: procul

lapfíi: agilitatéaeris

ab _cfftuxu íeoríum:cfficaciam ignis in lumine falubriq; calo

re mrailigenria:: uira:é¡; perlimih dominati,feoríom ab ea có–

~ull:ione

ad quam efficiendam 2pud nos cogitur,tum lumen

mter concaua reperculf'um, mm calor igncus aipcra quadam

materia'

mordao concluíus. qui certe quatenus

terrena

crafsirudiae foluirur,earenus lncer purius, calcté¡: falubtius.

Ergo una cum Hcracliro &:Empedocle, dicemus 1onis iplius

qur ia idea en,inrelleaualc lumen, in ca:lo quidé :i'i/ibilc lu–

m~n

ad oculos emicare:íub ca:lo aurem in

~there

pur:i iplius

&111noxiam uigcrc ftammam:in terra uero carbonem in

aíp~

ra materia cóburérem. Dicemus pofüemo cum Orpheo cile

iniuperapud ínferos quarnor elementa:Pyriplilegerhontem,

Acherótem,& Occanum, & Cocyrum. Diccmus cum Plaro–

r¡e_: quemadmodum in Archerypo mundo omnia fünt in o–

tnnious,ita in hoc imaginario mudo omni

a in

umnibus elfe:

~ed

pro natura fufcipientium ubiqi lingula li.ti'cipi:ut ca:lefüa

elementis elementalia linr,clementa in ca:lo ca:lefüa:atq;

tanram

elfe ca:lefüs regionis íuperalias exccllenriam,ut ca:–

lefl:i.s

igni_s pra::rer elementalem ignem triaé¡; reliquacl.emé–

Útc

1 qmntum ualear elementum. Hiac mundos qmnque

appellari poffe ait. Siquidem omniarel'llm genera in quoJj,..

berhorum quinq; linr pro íua cuiuíq; natura . Concludemus.

d_eniq; concordiam inrcr Moyícn

Plaronem,quem Nume

nus

~lrerum

cognominarMoyícn.

~od

cnim Moyfes

ait,

In pnnc1pro fec1tDcus ca:lum

terram:Plato air,Deus pri–

m o

ignem fecit

terram, ignem intelligcns pra:cipue

lum . Principio enim in fpha:ramuadi ccnrrum conúdcrauit

&ambirum.R.eliquahorum graria inreriecit.

ClRCVL AR IS MOTVS OMNIS, SPHAE–

ra: femper mobilí propius efl:.Item ignis ma-

l'.ime proprium en lumen.

CAP.

XXV.

Ed neq; nos rurbent c:iui ca:lum idcirco igneum elfe dif–

fidunt, quia cerli qnidem motus

lit

circularis, ignis

ero

rcaus . Nam criam ca:li portio qua:libet ,

forre

ponarur

in medio,repente aícendet in rcüum,breuiori uidclicer rra–

mire pat(iam pemura, & tamen ca:h mornsproprius encir–

cuitns:& terra

fopnretur

ccnrro,deícendct, & ramen cius

proprium en quictcerc. Profetlo qua::libet íph:era mobilis.

tam elemental is qua

oa:lefüs,pro fig1ira íua narnralitc-r

¡no

uerurin orbcm,fic loco (uo plenius fruiruta. Morusautcm

reüus ubi

cunq; en,non tam naturalis efi,qu:\m redirus

turam.Si

cui uero corpori circuitus cooueoit,maxime cóue–

rigni. Cum enim :\ rerradifiamiísimus

fir

etiam pcr naru–

ram,!i

cut rerra en íemper immobilis,ira 11fe íemper enmobi

lis.Si

femper-mobilis,

croo

in orbem.

enim moucrnr

reél:um, peralto fparigquod finitum

cJt,

finit & mornm.

Moucri uero in circulum tam igocm qu:im

a~'rem,

ofteodit

circuirus comerarum . Circuirum quoque aqu:e tcfiarur111-

~~~~di~~~bf~'~sn~b~i?~1:~:r:'ff,~~~{;::

11[ir~:o"4~~;~~",;.r;::::

dius frucrcrur. Moueriautem fupcriora,ut uana fempcr pro

morionis uarierare producerent. Neq1_1_e negentaliqui ca:–

Ium elfe calidum, léd negenr porius

elfo

uren~.

Nequc di–

cant fo lis lumen

la repercu!Sione calcfacerc, íed folacom

burere.Nam Luna: radij repercuísi nihil calcfaciunt, cum in

ca uirtus aquea dommetur.Calefaciunt aurcm Sohs radiJ

fa–

lubrircr pro ignea folis uiuilicaqueoatura. Nequc obi¡ciant

ex rardiori Lu?a: motu

co~ringerc,

ne Luo:c rad11 calcfaciár.

Nam etfi ponnur

eífe

tardior, rarnen tanto propinquior en

quam Sol hominibus, uc debear

non rllnrum, al1quantum

tam~n

calefacere, íi rcpercu!Sione dunraxat proue111ar calt'–

faél:io •Neqµe adducaat :rllulll elfc igni• oropnurn .

Siq•11-

dcm