74
QVAEDAM EX CONSTITVTIONJBVS
afirmar que de las mismas se hiciera reim–
presión en Viena de Austria,
á
pesar de la
significativa cláusula del mismo P. Polanco
en carta de 4 de Marzo de
1563
al mismo
P. Madrid, en que le avisa que <<quanto a
las reglas ueráse si las ay estampadas en
Viena....
>>
(z'bid.,
n,
238,
not. 3-"). Es muy
posible que aquí se llame
Reglas,
no
á
las
de los oficios particulares, sino á las com–
prendidas en la
Exce1-pta
de
1561,
incluso
el mismo
Sumario.
Respecto al otro punto del arreglo que
decíamos de instrucciones que se aprove–
charon en la colección romana, óigase, ante
todo, lo que certifica el diligente anotador
de las
Ca1'tas
del P. Nadal.-«.... praepositi
generales, q u i post Ignatium Societatis
gubernacula susceperunt, in ordinationibus,
regulis, instructionibus, quibus corpus insti–
tuti Societatis Jesu compleverurit, multa
ex scriptis P. Nada! ad litteram, plura non–
nihil immutata, ve! accuratius limata, se u
imminuta, ad totius Societatfs directionem
deprompserunt . Quod quidem statim pate–
fit cuivis conferenti v. g. regulas scholasti–
corum in
I11stitzeto
consignatas, cum fusio–
ribus regulis a Nada! in codice
Instructiones
insertis sub hoc titulo: "Pro scolaribus So–
cietatis"; ve! regulas variorum superiorum,
cnm illis quae in eodem codice de hoc argu–
mento reperiuntur. Idem de ratione studio–
rum et de aliis, quae nunc _persequi non
vacat, dicere possemus>5 (t.
1,
pág. xv).
Aiiade el mismo en nota al capítulo de
carta que copiamos del P. Polanco, fecha
á 3 de Diciembre de
I
s62:
«Harum regu–
larum plura in variis archivis exempla vi–
dimus, tum a P. Natali, tum a P. Polanco
emendata.... Facta autem collatione horum
exemplorum cum
recentioribus instituti
S. J. editionibus, illud comperimus: regu–
las fere omnes jam sub sancto Societatis in–
stitutore vel ejus successore P. Lainez, com–
positas fuisse. Cum autem eae longiores
quam par erat evasissent , ac limae insuper
opera indigei-ent, in breviorem formam ac
lill!atiorem stilum sub Borgia et Mercu–
riano redactae fuerunt» (u,
1
54).
Y, en .efecto , ya en las actas de la pri–
mera Congregación General, que se tuvo
de
19
de Junio
á
10
de Septiembre de
1558,
y en la que fué electo General el P. Lay–
nez á
2
de Julio, leemos lo que sigue: «Curo
regulre generales,
&
communes Instructio–
nes officiorum diligenter observentur,
&
juxta illas, qui prresunt subditos regant, pe–
titum fuit, vt viderentur diligentius,
&
si
circa ordinem, ve! claritatem, aut stylum
aliquid esset immutandum, immutaretur.
Responsum fuit, vt Prreposito Generali id
faciendum committeretur. Visum est regu–
las ex Constitutionibus deductas, seruan–
das esse generali ter; alias videndas esse
1
&
examinandas» (Decr. cxxxm).-En la se–
gunda Congregación, que se celebró de
2 I
de Junio á 3 de Septiembre de
1565,
y en la
que fué nombrado General
á
2
de Julio San
Francisco de Borja, se repite lo mjsmo, pero
en términos más expresos. «Regulre gene–
rales qure incipiunt
Summa Sapientia,
in–
tegrre cooserventur; reliqure vero
&
exami–
nentur,
&
quoad ejus fieri poterit, breuio–
res fiant. Verum earum ratio habeatur, quas
certo constiterit esse
a
R.
P. N. editas, si
tempori consentanere ,
&
bono uniuersali
. vtiles esse censebuntur. Prrecipue veto re–
gulre officiorum Prouincialis,
&
Rectoris,
aliorum etiam Officialum examinentur,
&
contrahantur» (Decr.-Lvu).
Era muy natural la insistencia de las
Congregaciones en que se revisaran y abre–
viaran las
R eglas
que corrían por aquellos
tiempos. El P. Nada!, de quien se sabe que
procedían en su mayor parte, adolecía del
vicio de la prolijidad y desorden en sus ins–
trucciones, ni podía siempre irse á la mano
en su buen deseo de que no padeciera algún
detrimento la Compañía por falta de reglas
particulares en que re reflejara , y en cuya
observancia se mantuviera vivo el espíritu
de su sagrado instituto.
A este propósito el P. Antoni'o de Carde–
ses, Provincial de Aragón, ponía en conoci–
miento del P. Laynez, á
12
de Septiembre
de
1562,
ser tantas las que dejó en su visita,
que «hazen vn gran volumen, y creo (dice)
que suben poco menos de
30
quadernos, lo
que cierto spantó
á
muchos, porque parece
que es imposible poderse poner tanto en la
cabe~ta,
despues de constitutiones, reglas,
declarationes de constitutiones,
acta cou–
g regatiom's.
Y aunque a sus auisos no los