59 / 436
De
VeriS 1·erum
principiis.
Art. VJ.
45
pe
non magis cognoscere ,
~l:lam
·la–
pides : sed esse meras
~ach10as
;
~t
que adeó fieri , non ahqua mutat10-
11e substantiali , sed sola Particula–
rum dispositione : Verum id supra
refutavimus.
E;:>icurei concedunt , inesse
qui- ·
dem ani malibus principiurn sentiendi,
illudque esse substantiam , nempe,
subtiliores
qua~dam
Aiomos; non ta·
ro en de novo fieri, sed solurn cras–
sioribus,
qui
bus constar anirnalis cor–
pus commisceri , alque illi sensum
trib ue re: Verum
&
hac supra ccn–
futa vi mu s Articulo
3.
Alii reponunt, animas pecudum es–
se quidem su bstantias,
a
Particulis,
&
11
tomos Ión
ge
diversas: non tamen
de novo produci ; sed solum in cor–
pore animal is ita modificar..i, ut illi
sensum
&
cognitionern tribuant.
Sed hoc futile est:
Et
·qure enim erit
ílla
substantia ?.
An
corpus , an spi·
ritus? -Si corpus ; cur potiüs . sent:t,
qua m alía corpora , ex se cognitione,
&
sensu destituta? Si spiritus , an
mortalis, an imrr:ortalis
~
Si mona lis,
ut corrumpi , ita
&
de novo genera–
ri, necesse est; sicque generatío subs–
tantialis adminenda. At si d:catur
jmm:..talis; quis
hoc
ra tioni ,
&
fi –
dei ma.nifeste repugnare , non vídet?
Deinde , quis capiat, hanc subsian–
tíam sol:1 modificatione , accidentali,
ex non cognoscente evadere cognos–
~en tem'
id est'
a
seipsa substantiali–
!er diversam? Nam substantiam cog–
no'scencem a .non cognoscente essen–
-tia liter diferre , manifestum est. lta–
gue
fa tendum , dum animal produci–
tur, aliquod substantiale principium
i_n eo de novo causad, quod antea in
rerum oalura non erat, id est , dari
,seoerationem
Sl!bst~Miale¡n.
His du abus experientiis acceclit
alía rebus omnibus ·communis: N am
cüm substantia sit primum in re, ac
proprietatum ejus basis , principium,
&
rad ix : sicut ex repentina a:dificii
,ruina ; errlota
~sse
fundamenta ;
ex
ramo urn ariditate , vitiatam esse
ra–
dicem : ex rivuJ o turbido , fonte rn
conturbatum esse , int e!ligimu's : Ita
ex mu tatio ne prnprietatum reí , ej us
quoque rn utatam esse substant ia m,
reéte colligimus. Cum ergo ad
ocu–
lum quotid1e cernamus , non solum
accide ntia commun ia, sed proprieta–
tes reí maxíme int imas variari, atque
diversas substituí ; ut, cüm ex Jigno
ígnis
fit ;
ex ignc
fu
mus ; ex
hu
more
seminali anima ,aut planta;
ex
ani ma–
Ji cada\'er, sensu, motu, vita priva–
tum : exinde meritó colligimus, eriam
ipsa substantialia Principia esse
mu–
tata.
Demt1m his addi potest alía cxpe–
rientia íllustris,
&
efficax; ex eo
pe–
rita, quod quo.tidie cernimus , subs–
tantias producere alias sibi símiles.
Ut
ením motus motum producit, ita ig–
nis ignem , planta p]antam , equus
equum , horno homihem : Porro ha:c
assimilatio non
fit
secundum acci–
dentia tantum , sed secun8ilm ipsam
radicem accident ium ; nempe , subs–
tantiam. Hujus signum est, quod pro–
duétíonis initio' genitum
a
generan–
te maxirne differt sccundum acciden–
tia. Deinde vero, ea paulatim emer–
gunt in materia, quasi ex occulta
ra–
dice , id est , ex principiis ipsi su bs–
tantialibus mutatis. Sic in generatio–
ne viventium, genitura primüm non
est nisi uniformi.s humor ,
fo
quo
nihil visitur s!mile generanti: Deinde,
ex eo paulat1m sese evolvunt
acci–
dentia, donec genitum generanti si-
míl-